به گزارش کمال مهر، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
* هیچگاه میز مذاکره را ترک نکرده‌ایم
وی درباره مذاکرات رفع تحریم گفت: درباره برجام و مذاکرات هسته‌ای دیدگاه‌های اصولی روشن و اعلام شده‌ای داریم. ایران ضمن اینکه سیاست خنثی سازی تحریم‌ها را با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و روابط گسترده رو به تزاید با همسایگان و کشورهای دوست در سرلوحه کار خودش قرار داده، اما هیچگاه فرآیندهای دیپلماتیک را با هدف رفع تحریم‌های ظالمانه متوقف نکرده و همچنان ادامه می‌دهد و بر همان مبنا تبادل پیام‌ها و رایزنی‌های دیپلماتیک با طرف‌های مقابل در سطوح مختلف از طریق طرف‌های واسطه و کشورهای دوست و دارای رابطه نزدیک با طرف های مقابل ما ادامه داشته و دارد.
کنعانی افزود: در راستای تامین منافع حداکثری ملت ایران طرف های ایرانی و دولت ایران هیچگاه میز مذاکره را ترک نکرده و برای انجام مذاکرات جدی و محتوایی به منظور به نتیجه رسیدن مذاکرات هم همواره آمادگی جدی خود را نشان داد و معیار و ملاک ما هم عملکرد طرف های مقابل ما بوده و نه اظهارات رسانه ای و مواضعی که با اهداف و انگیزه های گوناگون در حوزه رسانه بیان می شود.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: دولت سیزدهم در ارتباط با برجام از ابتدا سیاست اصولی و روشنی را بیان کرده واینکه برجام همه موضوع سیاست خارجی ما نیست، بلکه یکی از موضوعات مرتبط با سیاست خارجی است. در ارتباط با توافق هم صریح اعلام شد که در هرگونه توافقی علاوه بر منویات محکم، مستدل و منطقی رهبری و قانون اقدام راهبردی برای تامین منافع حداکثری و عدم عدول از خطوط قرمز مورد توجه ماست و بر همین اساس کار را ادامه خواهیم داد.
وی درباره دارایی‌های بلوکه شده ایران گفت: این موضوع از مسیرهای مختلف ادامه دارد. به صورت مستقیم با دولت های ذیربط گفت وگو می کنیم و برای تاثیرگذاری موضع غیرقانونی دولت آمریکا از طریق واسطه ها مذاکراتی را انجام می دهیم و در این ارتباط تلاش‌ها ادامه دارد و گام‌های موثری برداشته شده و این روند مورد اهتمام و توجه جدی دولت و دستگاه دیپلماسی است.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین گفت: موضع دولت سیزدهم درباره اولویت توسعه روابط با کشورهای همسایه و اسلامی روشن است و در ارتباط با مصر هم همانطور که قبلا تأکید شد و رهبری هم در این ارتباط تصریح کردند در صورت تمایل دولت مصر برای از سرگیری روابط با ایران، حتما از این رویکرد و تمایل استقبال می‌کنیم و در این زمینه گام متقابل را برخواهی داشت.
* انتخاب فرد مناسب برای تصدی
سخنگوی وزارت خارجه در خصوص لیبی و اعزام سفیر ایران به طرابلس هم بیان کرد: لیبی کشور عربی و اسلامی است و امنیت و ثبات در این کشور برای ما حائز اهمیت است. فرد مناسب برای تصدی مسؤولیت سفارت ایران در لیبی را انتخاب کردیم و روند اداری کار برای تایید نهایی و انتصاب ایشان در حال انجام است و امیدواریم در آینده نزدیک با عزیمت سفیر جدید به لیبی شاهد ازسرگیری رسمی فعالیت‌های رسمی سفارت ایران در طرابلس هم باشیم.
کنعانی درباره تبادل زندانیان با آمریکایی‌ها اظهار داشت: امیدواریم شاهد این اتفاق باشیم ما همه اقدامات را با نگاه به جنبه انسانی این مضووع انجام دادیم و مذاکرات از طریق واسطه‌ها ادامه دارد و می‌توانیم اظهار خرسندی کنیم در صورتی طرف مقابل همین جدیت را از خود نشان دهد این رخداد می‌تواند در آینده نزدیک رخ دهد. منتظر نتیجه دهی گفت‌وگوهای دیپلماتیک از طریق واسطه‌ها هستیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین نیز اظهار داشت: شاهد آغاز تور آمریکای لاتین رئیس جمهور در رأس یک هیأت عالیرتبه به سه کشور آمریکای لاتین هستیم. این سفر در پاسخ به دعوت رسمی به عمل آمده از رئیس جمهور و پاسخ مثبت ایشان مواجه شد. آمریکای لاتین جزو حوزه‌های مهم مورد توجه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده و ان‌شاءالله خواهد بود و این توجه افزایش خواهد یافت. در هندسی سیاسی جهان نقش آمریکای لاتین حائز اهمیت است. با اغلب کشورهای این منطقه مواضع و دیدگاه‌های سیاسی مشترک و نزدیک به هم در ارتباط با موضوعات سیاسی و بین‌المللی داریم که به تقویت ارتباطات و همکاری‌های ایران و کشورهای این منطقه کمک می‌کند. ظرفیت‌های اقتصادی مکمل بین ایران و کشورهای این منطقه وجود دارد.
وی با اشاره به توانمندی‌های ایران در حوزه‌های صنعتی، تکنولوژی‌های های تک اظهار داشت: این توانمندی‌های مورد نیاز کشورهای دوست ما در آمریکای لاتین است و فرصت خوبی را قرار می‌دهد که در همکاری برد برد زمینه های توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری را همپای روابط سیاسی ارتقاء ببخشند.
کنعانی ادامه داد: هیأت اقتصادی نیز پیش از رئیس جمهور به این کشورها سفر کردند و ان‌شاءالله با حضور رئیس جمهور شاهد برگزاری هیأت‌های بخش خصوصی و تجاری دو کشور خواهیم بود و در کنار اسنادی که به امضا خواهد رسید می‌توانیم بگوییم در یک نقطه جدیدی از عزیمت و حرکت دوسویه ایران و شرکای ما در منطقه آمریکای لاتین هستیم که بتوانیم روابط اقتصادی و تجاری ایران و کشورهای شریک ما را همپای مناسبات سیاسی در حد قابل قبول‌تری ارتقاء دهیم.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره برگزاری نشست چهارجانبه ایران، روسیه، سوریه و ترکیه در سطح معاونان وزرای خارجه اظهار داشت: نشست چهارجانبه در استمرار هماهنگی‌ها و مشورت‌های سازنده چهار کشور است برای اینکه به تثبیت شرایط امنیتی در سوریه کمک کنند و مناسبات سوریه و ترکیه مبتنی بر گام‌هایی که پیش از این برداشته شده به یکدیگر نزدیک شود و شاهد ارتقای روابط دو کشور باشیم.
وی افزود: این نشست در تکمیل اقدامات سازنده و مشترک چهار کشور خواهد بود و امیدواریم در موعد مقرر برگزار شود.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اقلیم کردستان عراق اظهار داشت: اساسا با دولت عراق مشورت‌های ما همواره مستمر است. مشخصا در ارتباط با موضوع اقلیم کردستان عراق و سفر مقامات عالیرتبه عراق به ایران، اجرای توافقنامه امنیتی بین ایران و دولت عراق در ارتباط تقویت استقرار نیروهای رسمی دولت فدرال عراق در طول مرزهای دو کشور و خلع سلاح نیروهای مسلح در این منطقه بود و ایران امیدوار است شاهد تکمیل اجرای آن توافق و رفع نگرانی‌های ایران و استقرار نیروهای دولت مرکزی عراق در طول مرزهای مشترک باشد.
گام‌های جدید افغانستان در موضوع حقابه
وی درباره حق‌آبه ایران از هیرمند گفت: موضع ایران در این ارتباط روشن است مبنی بر اینکه ایران انتظار دارد بر مبنای معاهده ۱۳۵۱ حق‌آبه کامل ایران از آب هیرمند به ایران تحویل داده شود. در طول سال‌های گذشته شاهد این اتفاق نبودیم. مذاکرات جدی در سطوح مختلف با مقامات دولت سرپرستی موقت افغانستان انجام شد و در نتیجه این مذاکرات به رغم اینکه بخشی از حق‌آبه ایران تحویل داده شد ولی این تمام حق‌آبه بر مبنای این معاهده نبود و ایران بر ضرورت التزام دولت موقت افغانستان بر اجرای کامل معاهده تأکید داشت.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: هیأتی از ایران بنا به دستور رئیس جمهور به افغانستان سفر کرد. ما در این مرحله مایل به انجام مسائل رسانه‌ای و خبری نبودیم و اصل اساسی برای ما این است که طرفین با تفاهم و گفت‌وگو زمینه اجرای معاهده و بندهای مربوط به حق‌آبه ایران را فارهم کنند. گفت‌وگوهای خوبی با مقامات دولت سرپرستی افغانستان انجام و توافق شد طرف افغانستانی گام‌های مثبت جدیدی بردارد و اقدامات فنی هم انجام شود. بر مبنای سیاست همسایگی و معاهده لازم الاجرا و محترمی که بین دو کشور وجود دارد انظتار داریم مقامات دولت افغانستان نسبت به معاهده و تامین حق آبه ایران مسوولانه عمل و حسن نیت خود را نشان دهند. حق‌آبه حق ملت ایران و خاصه حق مردم سیستان و بلوچستان است.
ادامه تبادل پیام‌ها از طریق عمان
وی درباره خبر منتشر شده مبنی بر مذاکرات باقری و طرف آمریکایی در عمان اظهار داشت: با هدف تحرک بخشی به مذاکرات رفع تحریم از مساعی جمیله سلطنت عمان و مقام‌های ارشد این کشور که چندین هفته قبل مطرح شده بود استقبال کردیم و در این چارچوب تبادل پیام‌هایی از طریق عمان داشتیم و تبادل پیام‌ها ادامه دارد. ایران از همه امکانات برای تامین منافع مردم استفاده می‌کند. از ابتکارات عمان استقبال کردیم و از ظرفیت عمان به عنوان کشور دوست استفاده کردیم.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: مبنای مذاکرات رفع تحریم همان توافق برجام است و در این ارتباط چارچوب جدیدی را نداریم. خبرهایی مطرح شده از جمله توافق موقت و … اینها را گمانه زنی رسانه‌ای می‌دانیم و یا اخباری که برخی طرف ها با انگیزه‌های خاص سیاسی با هدف بر هم زدن روند جاری مذاکرات ترویج می‌دهند. مذاکره برای توافق موقت و یا ترتیبات جدیدی که جایگزین برجام باشد را تأیید نمی‌کنیم.
وی همچنین در پاسخ به سؤال دیگری اظهار داشت: مذاکرات مسقط مخفی نبوده و از طریق واسطه‌ها گفت‌وگوهای غیرمستقیم و از طریق واسطه انجام می‌دهیم. ما به عنوان دستگاه دیپلماسی و نمایندگی‌های ایران در سازمان ملل وظایف محوله را در چارچوب منافع عالی جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌کنیم و هیچ فرصتی را برای تحقق منافع ملی کشور از دست نمی‌دهیم و در عین حال خطوط قرمز و رویکرد اصولی ایران را رعایت می‌کنیم و همواره به آن پایبند هستیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره رایزنی‌ها با جمهوری آذربایجان نیز عنوان کرد: چهار دور گفت‌وگو بین وزرای خارجه دو کشور انجام شد که نفس این گفت وگو نشانگر وجود اراده برای مدیریت روابط ایران و جمهوری آذربایجان است. در آخرین دور گفت‌وگو بین وزرای خارجه برخی گام‌های فنی مطرح شده بود از جمله تبادل هیأت‌ها برای رفع تنش‌ها. در چارچوب توافق هیأت‌هایی بین دو کشور تبادل و گفت‌وگوهایی انجام شد و برای جمع بندی گفت‌وگوها دور چهارم گفت‌وگوهای وزرای خارجه دو کشور انجام شد و به شکل عام توافق و تفاهم بین طرفین بود که گام‌های تعریف شده تکمیل شود. در همان راستا هیأت یا هیأت‌هایی بین دو طرف تبادل خواهد شد. گمان می‌کنیم در ارتباط با کنترل تنش در نتیجه اقدامات دیپلماتیک که انجام دادیم به نتیجه مثبت رسیدیم و اکنون در مرحله گفت‌وگوها برای حرکت از وضعیت تنش به وضعیت جدید و ازسرگیری فعالیت رسمی سفارت جمهوری آذربایجان در تهران هستیم.
وی همچنین گفت: همه تلاش را خواهیم کرد روابط دو کشور مبتنی بر منافع و مصالح دو کشور و از مرحله جاری عبور کنیم و سوءتفاهمات برطرف شود. تا الان گام‌های خوبی برداشتیم و امیدواریم با گام‌های متبادل دولت آذربایجان به نتیجه برسیم. سیاست ما در ارتباط با آذربایجان نه ایجاد تنش و بلکه تنش زدایی و بازگرداندن روند روابط مبتنی بر همکاری سازنده خود است.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره ائتلاف منطقه‌ای و دریایی ایران گفت: اصل اساسی ما در منطقه و در حوزه خلیج فارس همکاری‌های دسته جمعی به منظور ایجاد تامین امنیت مشترک برای همه کشورهای ساحلی این منطقه است و اینکه ایران معتقد است امنیت در منطقه می‌بایست به دست کشورهای منطقه تامین شود و حضور نیروهای نظامی فرامنطقه‌ای همواره مخل امنیت در منطقه بوده و نمی‌تواند به تامین منافع و مصالح کشورهای ساحلی منطقه کمک کند. امنیت در منطقه یک امر درون زا است و در چارچوب همگرایی‌های منطقه‌ای حاصل خواهد شد. خوشبختانه در شرایط جدید منطقه‌ای که در آن هستیم و فضای مثبت در گفت‌وگو و تعامل بین ایران و کشورهای منطقه شکل گرفته از جمله از سرگیری روابط رسمی ایران و عربستان معتقدیم شرایط بیش از هر زمان دیگری برای تقویت همکاری‌های چندجانبه در منطقه به ویژه تامین امنیت دریایی در آبراه‌های منطقه از جمله خلیج فارس مهیاست و چنین رخدادی منافع همه کشورهای منطقه از جمله ژاپن را تامین خواهد کرد.
وی درباره بازگشایی اماکن دیپلماتیک عربستان در ایران گفت: روند اجرای توافقات بین دو کشور با شتاب خوب از سوی طرفین پیش رفته و می‌توانیم بگوییم هیچ مانعی در روند اجرای توافق وجود نداشته است. اماکن دیپلماتیک ایران در عربستان به صورت رسمی بازگشایی شد. در ارتباط با بازگشایی سفارت عربستان و سرکنسولگری این کشور در مشهد زمینه‌ها و بسترهای لازم فراهم شده و براساس دعوتی که امیرعبداللهیان از همتای سعودی خود برای سفر به تهران انجام داده بود در آینده نزدیک شاهد سفر وزیر خارجه عربستان به تهران خواهیم بود و براساس گام‌های مقدماتی که هیأت عربستانی در ایران برداشته اند گمان می‌کنیم در آینده نزدیک شاهد گشایش سفارت و سرکنسولگری عربستان در ایران باشیم. در شرایط خوبی در روند رسمی روابط دو کشور هستیم و گفت وگوهای اخیر دو وزیر در کیپ تاون مفید و سازنده بود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره روابط ایران و بحرین نیز اظهار داشت: مقامات دولت بحرین آمادگی خود را اعلام کردند و ما در ارتباط با همه کشورهای اسلامی، عربی و همسایه علاقه‌مند به گسترش و توسعه مناسبات هستیم و در عین زمینه‌های مقدماتی لازم برای از سرگیری روابط رسمی دو کشور باید فراهم شود و ان‌شاءالله این گام صورت بگیرد. امیدواریم با روندی که در منطقه شاهد آن هستیم شاهد روند مثبتی در روابط با بحرین باشیم مشروط بر اینکه مقدمات کار فراهم شود.
وی همچنین حضور نیروهای آمریکا در خاک سوریه را غیرقانونی و ناقض قوانین بین‌المللی و نقض صریح حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه خواند و گفت: با توجه به درخواست مکرر دولت سوریه برای ترک خاک این کشور از این موضع سوریه حمایت می‌کنیم. هرگونه تحرک نظامی آمریکا در خاک سوریه غیرقانونی است و باید به این اقدامات و تحرکات پایان بدهند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره بیانیه الیزه در خصوص گفت‌وگوی ماکرون با رئیسی اظهار داشت: با طرف‌هایی که خواستار تعامل و گفت‌وگو با ما هستند از این تعاملات استقبال می‌کنیم ولی اینکه درخواست گفت وگو کنند و بعد بگویند گفت‌وگو کردیم و هشدار دادیم ما در بیان مواضع خود واضح صحبت می‌کنیم. در ارتباط با گفت‌وگوی انجام شده طرفین دیدگاهها و نکات خود را مطرح می‌کنند. ایران در ارتباط با اوکراین موضع صریح و شفافی دارد و همواره اعلام کردیم جزیی از جنگ نیستیم.
وی گفت: ایران انتظار دارد درباره توافق بین ایران و عراق در خصوص صادرات گاز به این کشور پرداختی‌های عراق به ایران در زمان مقرر صورت بگیرد. درباره طلب‌های باقیمانده مذاکرات ادامه دارد. مبنای ما همکاری با عراق و کمک به تامین گاز این کشور هستیم. در بسیاری از اوقات با تساهل و تسامح برای رفع مشکلاتی از این دست تعامل کردیم ولی در عین حال استمرار همکاری‌ها نیازمند تعامل است.
سخنگوی وزارت خارجه درباره مناسبات ایران و اروپا و نگرانی‌های رژیم صهیونیستی اظهار داشت: اینکه رژیم صهیونیستی از توسعه مناسبات ایران با دیگر طرف‌ها نگران باشد طبیعی است. در ارتباط با اروپا معتقد به تمرکز طرفین براساس منافع مشترک هستیم.
وی گفت: ایران با روسیه همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف دارد. همکاری‌های دفاعی ایران با روسیه مقدم بر جنگ اوکراین است. کسی نمی‌تواند راجع به همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه سؤال یا تشکیک کند. ادعاهای رسانه‌ای که با اهداف و انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد را تکذیب کرده و باز هم تکذیب می‌کنیم.