به گزارش کمال مهر به نقل از مرکز دیپلماسی و اطلاع رسانی سازمان انرژی اتمی ایران، محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی با حضور در برنامه «صف اول» به تشریح آخرین دستاوردهای صنعت هسته‌ای کشور پرداخت.
معاون رئیس جمهور با اشاره به دیدار دانشمندان، متخصصان، کارشناسان و مسؤولان صنعت هسته‌ای با مقام معظم رهبری و نمایشگاهی که در حضور ایشان برگزار شد، اظهار داشت: دیدار با مقام معظم رهبری سعادت و یک توفیق برای همکاران ما بود که آخرین بار ۱۰ سال پیش این دیدار را داشتند.
وی ادامه داد: این دیدار فرصتی بود تا بتوانیم آخرین دستاوردهای صنعت هسته‌ای را در محضر ایشان تقدیم کنیم. به همین خاطر نمایشگاه و گزارشی که ارائه شد به معنی واقعی کلمه تبلور عینی «ما می‌توانیم و توانستن» بود. جلوه ممتازی از خودباوری که به برکت انقلاب اسلامی و خون شهدا در کشور به وجود آمده و سازمان انرژی اتمی و صنعت هسته‌ای نماد موفق این خودباوری است.
معاون رئیس جمهور با اشاره به خرسندی مقام معظم رهبری در طول بازدید از نمایشگاه صنعت هسته‌ای کشور، ادامه داد: این خودباوری، مأیوس کننده برای دشمنان و امیدبخش برای مردم عزیزمان به خصوص جوانان که در راه اعتلا و پیشرفت کشور شوق خدمت و تلاش دارند، است.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه این برنامه در خصوص آخرین دستاوردهای صنعت هسته‌ای کشور که به سمع و نظر مقام معظم رهبری رسید، گفت: سرفصل‌هایی که در سازمان انرژی اتمی دنبال می شود، متنوع، فوق العاده و گسترده است.
وی ادامه داد: سال ۱۴۰۱ عبارتی را در همین برنامه به کار بردیم و اعلام کردیم که سال پرنشاط و پرتلاشی را سازمان انرژی اتمی تجربه کرد. سال گذشته سال سختی را در کشور داشتیم که فضای ایجاد شده، بر خیلی از روندها سایه انداخته بود. با این حال در سازمان انرژی اتمی یک جریان فوق العاده متفاوت از گذشته را تجربه کردیم و ۱۵۹ دستاورد داشتیم. دستاوردهایی که تعدادی از آن ها به عنوان طرح برتر برای ۲۰ فروردین آماده شد و به تدریج معرفی شدند. در این زمینه مطلب حائز اهمیت این بود که بتوانیم هرچه بیشتر و با سرعت بالاتر زمان دستیابی به نتایج و سرفصل‌هایی را که می‌خواهیم در زندگی مردم تاثیرگذار باشند، سریعتر به ثمر برسانیم.
وی افزود: این مهم برای ما این تکلیف را ایجاد می کرد که زمان تبدیل ایده به محصول را کوتاه کنیم و بخش ممتاز این کوتاه کردن، عملکرد فوق العاده در حوزه طراحی و ساخت سامانه‌های پرتودهی بود. سامانه‌های پرتودهی یک نیاز مبرم برای کشور است که در حوزه سلامت و امنیت غذایی می تواند تاثیر بسزایی برای مردم داشته باشد. پرتودهی محصولات تاثیر مهمی در سلامت و معیشت مردم داشته و با جلوگیری از ضایعات در اقتصاد ملی اثرگذار خواهد بود. برای اولین بار در این زمینه سامانه پرتودهی گاما با ظرفیت ۲۰ تن را از یک نمونه خارجی الگوبرداری کردیم و آن را ساختیم.
وی افزود: این طراحی ۲۰ تن، بومی و هوشمند بود و برای پاسخگویی بیشتر همکاران من افزایش ظرفیت را هدفگذاری کردند و سامانه های ۵۰ و ۱۰۰ تن ساخته شدند. سامانه‌هایی که به فاصله ۴ ماه از یکدیگر به نتیجه رسیدند و قابل بهره‌برداری شدند.
اسلامی ادامه داد: آفت زدایی در بحث مایکرویو هم مطلب دیگری بود که برای آن وقت گذاشته شد. ظرف ۳ تا ۴ ماه فرآیند طراحی و ساخت آن به پایان رسید و نمونه تولیدی آن ساخته شد. طرحی که ۱۰ روز پیش در مراسمی با حضور مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی، این سامانه‌ها رونمایی شدند. همچنین سامانه پرتودهی اشعه ایکس برای عقیم سازی حشرات که مورد نیاز بخش کشاورزی بود هم در همین مراسم رونمایی شد.
معاون رئیس جمهور با تأکید بر اینکه در سال ۱۴۰۱، سازمان انرژی اتمی توانست فرآیند تبدیل ایده به محصول را عملیاتی کند و این یک کار بزرگ بود، تأکید کرد: در بخش پرتودهی طرح‌های مطالعاتی انجام گرفت تا کل کشور را پوشش دهد. کانون‌های تولید که مرکز تولید مواد غذایی و کشاورزی است را در ۱۲ منطقه تعریف کردیم. این قطب‌ها با مشارکت بخش خصوصی و دستگاه‌های مرتبط با سازمان انرژی اتمی و با توجه به تکالیف علمی، پژوهشی و قانونی که داشتیم، ظرفیتی را ایجاد می‌کند تا در خدمت مردم عزیز کشورمان باشد. در حال حاضر سایت‌های مدنظر و طرف‌های مشارکت برای این موضوع در استان‌ها انتخاب شدند و با امضای تفاهمنامه، زمین‌ها با حفاظ‌گذاری‌های مورد نیاز به مجتمع‌های مدنظر تبدیل شده‌اند.
رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه سازوکارها و تفاهمات انجام شده همه ابزاری برای گسترش فعالیت‌ها در این رشته است، تصریح کرد: ما اول فرضمان ۵ ساله بود که بتوانیم کار را انجام دهیم اما با یاری خداوند و مشارکت شبکه دانش بنیانی، آن را به شکل فشرده تنظیم کردیم تا بتوانیم کشور را برای اینکه در اختیار مردم باشد، پوشش دهیم.نکته مهم‌تر این است که بخشی که الان با ماکروویو دنبال می‌شود، بسیار سریعتر هم می‌تواند در اختیار جامعه قرار گیرد. کل شرکت‌هایی که مواد غذایی را می‌گیرند و کار سورتینگ را انجام می‌دهند، خوب‌تر می‌توانند از این سامانه استفاده کنند.
اسلامی تصریح کرد: در این شرایط ۲ اتفاق برای این مجموعه‌ها رخ می‌دهد. اولا آفت‌ها و سموم باقی‌مانده با میکروب‌های احتمالی که در مواد غذایی وجود دارد زدوده و از بین می‌رود و ثانیا ظرفیت نگهداری با جلوگیری از زود فاسد شدن افزایش پیدا می‌کند. این مسئله ۲ تاثیر فوری دارد که یکی سلامت جامعه و جلوگیری از دیر فاسد شدن مواد غذایی و ماندگاری بیشتر آنهاست؛ موضوعی که در اقتصاد خانوار بسیار موثر است.
معاون رئیس جمهور با بیان اینکه سالانه ۳۰ درصد از محصولات کشاورزی کشور به‌واسطه فاسد شدن از بین می‌رود، افزود: در ۱۳۵ میلیون تن محصولات سالیانه، ۳۰ درصد ضایعات عدد بزرگی است که برطرف کردن آن با روش‌های ذکر شده، می‌تواند در اقتصاد ملی تاثیر داشته باشد.نکته مهم‌تر دیگر اینکه در بخش صادرات وقتی شما محصولات را از فرآیند پرتودهی عبور دهید، دیگر مرجوعی و برگشتی نخواهید داشت و این مسئله جزو الزامات سازمان غذا و داروی کشورهای پیشرفته است. با این اتفاق خود به خود مسئله مربوط به صادرات را هم حل می‌کند و این یک هدفگذاری است که چندین موضوع را حل می‌کند و در اختیار مردم و فعالان قرار می‌دهد.
وی گفت: غیر از بحث پرتودهی همزمان، بحث پلاسما را در چند بخش از جمله سلامت و پزشکی، کشاورزی، صنعت، محیط زیست دنبال کردیم. سال گذشته و زمانی که بحث پلاسما را آغاز کردیم، کارها در حد مقالاتی بود که رتبه‌های بالایی داشتند اما تجاری و صنعتی نشده بودند.در عرض یکسال گذشته سامانه‌های آن طراحی و ساخته شده و بخش پزشکی وارد فاز بالینی و بخش صنعتی وارد بخش آزمایش‌های علمیاتی شده است. این مهم به عنوان یک الگو و راهکار می‌تواند در کارخانه‌های تولید خشکبار به ویژه در مورد محصول پسته استفاده شود زیرا آفت آفلاتوکسین صادرات پسته ایران را مختل کرده و اگر این حرکت شتابان را انجام نمی‌دادیم، بازارهای هدف را از دست می‌دادیم.
اسلامی اضافه کرد: در این راستا در اواخر تیر ماه و حداکثر در مرداد ماه؛ نخستین کارخانه صنعتی فرآوری پسته با استفاده از دانش و فناوری پلاسما که محصول پسته را از نظر آفلاتوکسین سم‌زدایی خواهد کرد، افتتاح می‌شود. این اتفاق قابلیت تبدیل شدن به الگو برای کل بخش مربوط به تولیدکنندگان پسته را داراست. این پروسه ۲ فاز دارد؛ یک فاز مبارزه با آفات در باغات پسته است و دیگری محصول پسته را سم‌زدایی می‌کند که اکنون فاز آزمایش میدانی و اجرایی استفاده از فناوری پلاسما را پشت سر گذاشته‌ایم.
رئیس سازمان انرژی اتمی درخصوص بحث رادیوداروها که مورد تاکید مقام معظم رهبری بود و ایشان تاکید داشتند هرچه سریعتر دستاوردهای صنعت هسته‌ای در زندگی و اقتصاد کشور خود را نشان دهد، گفت: سابقه تولید رادیوداروهای تشخیصی در جهان عمر چند ۱۰ ساله دارد، اما رادیوداروهای درمانی حداکثر ۱۰ -۱۱ سال است که وارد چرخه سلامت جهانی شده است. ما در سازمان انرژی اتمی ایران بیش از ۵۰ نوع رادیودارو تولید می‌کنیم و ۲۰۰ مرکز پزشکی هسته‌ای این داروها را از ما دریافت می‌کنند. بر اساس آماری که تجربه و ثبت شده تا سقف حدود یک میلیون نفر بیمار از این رادیوداروها در یکسال استفاده کرده‌اند.
اسلامی در ادامه با اشاره به سفر رئیس جمهور به کشورهای آمریکای لاتین افزود: واقعاً لطف خداوند است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این حوزه مهم ورود پیدا کرده است. در آمریکای لاتین، استضعاف به معنای واقعی کلمه وجود دارد. یعنی ملت‌هایی که دارای ذخایر و ثروت هستند ولی سلطه ابرقدرت‌ها اجازه نمی‌دهد که این‌ها ظرفیت‌های خودشان را به شکل شایسته رشد دهند و به سمت پیشرفت حرکت کنند.
وی افزود: کشورهای آمریکای لاتین به دلیل رابطه راهبردی با جمهوری اسلامی ایران، موجب عصبانیت آمریکایی‌ها شده‌اند اما کاری از آنها ساخته نیست که بخواهند مانع روابط ما شوند. البته دلیل این مسدله را باید در بیداری ملت‌های کشورهای آمریکای لاتین دانست که موجب این پیوند شده است. در این خصوص یکی از محورهایی که زمینه همکاری‌های فراوانی برای ما دارد، کشورهای آمریکای لاتین هستند. برای نمونه در کشور ونزوئلا زمینه‌هایی فراهم شده و بزودی همکاری‌ها را در حوزه هسته‌ای به‌ویژه در حوزه رادیوداروها و خدمات پزشکی اجرایی خواهیم کرد.
این عضو کابینه دولت سیزدهم ادامه داد: جالب است که کشورهای سلطه‌گر از انسانیت صحبت می‌کنند اما معاون رئیس جمهور ونزوئلا و وزیر علوم این کشور که چند ماه قبل با آنها در تهران ملاقات داشتیم، اعلام کردند که تمام دستگاه‌های شتاب دهنده و دستگاه‌های مربوط به حوزه پزشکی هسته‌ای این کشور متوقف است و هیچ‌گونه خدماتی را نمی‌توانند به مردم ارائه دهند زیرا شرکت‌های آمریکایی به آنها سرویس نمی‌دهند. جالب اینکه در این شعارها و بیان‌های فریب کارانه‌ای که می‌دهند؛ صحبت از حقوق بشر می‌کنند اما به سادگی می‌بینیم که هیچ ارزشی برای انسانیت قائل نیستند.
وی افزود: در این زمینه یکی از فرصت‌های ما برای کار بین‌المللی که در ماه‌های آینده آن را دنبال خواهیم کرد، بحث رادیوداروهاست. در چند دهه گذشته از رادیوداروها در بخش تشخیصی استفاده شده و ما نیز در ۱۰-۱۱ گذشته در بخش درمانی نیز از این داروها استفاده کرده‌ایم. اکنون ما جزو همان کشورهای تراز اول دنیا هستیم که توانسته‌ایم رادیوداروهای درمانی نیز تولید کرده و به بازار عرضه کنیم که مردم و جامعه پزشکی ما توانسته از این داروها به خوبی استفاده کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: گامی که ما در سال ۱۴۰۱ به آن شتاب دادیم، این بود که دقت را در رادیوداروهای بخش تشخیصی افزایش دهیم تا هنگامی‌که رادیودارو را به بیمار تزریق شده و با دستگاه عکسبرداری می‌شود، بتواند بین سلول‌های بدن حرکت کرده و روی سلول سرطانی نشسته و آن را نمایان کند. بر اساس پروژه‌ها و تحقیقات به‌دنبال ساخت رادیودارویی درمانی هستیم که به‌طور مستقیم به سلول سرطانی اصابت کند و آن را از میان ببرد و در عین حال آثار جانبی نداشته باشد؛ این مهم‌ترین رویکردی است که در بخش پژوهشگاهی سازمان انرژی اتمی ایران بر روی آن کار می‌کنند. از جمله نمونه‌های آن می‌توان به رادیوداروی لوتوشیوم که توسط یک بانوی جوان و دانشمند ثبت شده اشاره کرد که تیم پزشکی آن را برای یک پسربچه ۷ ساله در فرآیند پیش بالینی استفاده کردند که بر اساس بررسی‌های دانشگاه علوم پزشکی بوشهر که متقاضی این همکاری مشترک بود، این رادیودارو دارای اثربخشی فوق العاده و غیر قابل باوری بوده است.
وی ادامه داد: برای نخستین‌بار شاهد تولید سریع و استفاده از رادیوداروها در مراکز درمانی در بازه زمانی کوتاه مدت هستیم ؛ این رادیودارو می تواند ۳۰ نوع سرطان را بسیار سریع تشخیص دهد و کمک کند تا بتوانیم یک درمان موثر داشته باشیم. با توجه به این موارد بیماران عزیز مبتلا به سرطان می‌توانند با حداقل زحمت و در حداقل زمان درمان شوند.
معاون رئیس جمهور تاکید کرد: آمریکایی‌ها تنها شرکت رادیوداروی ما را تحریم کردند و از سوی دیگر رادیوداروی ما را شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی حمل نمی‌کنند، زیرا این شرکت ایرانی تحریم است. این نماد آشکار نقض حقوق بشری است که شعار می‌دهند. این شرایطی که برای ما به وجود آمده سبب شده تا ما به چرخه سوخت هسته‌ای دست یابیم، زیرا اگر چرخه سوخت هسته‌ای و معدن اورانیوم نمی‌داشتیم به ما اورانیوم نمی‌دادند.
اسلامی گفت: ساده‌ترین و فوری‌ترین بهره صنعت هسته‌ای تولید رادیوداروهاست و پیش نیاز تولید رادیودارو، چرخه سوخت هسته‌ای است. در این چرخه یکی از فعالیت‌ها و فرآیندهای اصلی، غنی‌سازی است. آنها با این مسئله مخالف هستند زیرا قدرت‌ساز است. با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده ما بایستی چرخه سوخت ایجاد می‌کردیم زیرا سایر کشورها به ما مواد خام، تکنولوژی، تجهیزات و … را نمی‌فروشند و نمی‌دهند. ما بایستی از صفر تا صد چرخه سوخت هسته‌ای را از تحقیق و پژوهش تا دستیابی به فناوری و زیرساخت‌ها، لوازم تجهیزات تولید رادیوداروها را در کشور خود ایجاد می‌کردیم.
وی تصریح کرد: اینکه حضرت آقا فرمودند از ۲۰ سال قبل این‌ها چالش هسته‌ای را شروع کردند و ما تا الان به صد برابر رسیده‌ایم، ما از صفر به صد رسیدیم. معدل سنی تمام کسانی که در انرژی اتمی کار کردند و این دستاوردها را دارند، کمتر از ۳۵ سال است. این عشق و ایمان به خدمت است. آن شوقی که در وجودشان برای خدمت به مردم است تا هرچه زودتر یک محصول را به دست آنها برسانند. آیا با نداشتن سوخت می‌توانستیم راکتور را عملیاتی کنیم و وارد فاز تولید رادیو دارو شویم.
اسلامی در پایان گفت: این فرآیند آبروبخش، عزت آفرین بوده و به لطف الهی و همت بچه‌های پرشور و شوق مومن به وجود آمده است. باید سرمایه‌گذاری در بخش رادیو دارو را به سمتی می‌بریم که حداقل هفت برابر میزان فعلی شود. ظرفیت صنعتی حداقل هفت برابر ظرفیت فعلی را احداث کرده‌ایم و اکنون به سمت تجهیز این ظرفیت می‌رویم. باید دانست که به ظهور رسیدن این ظرفیت یعنی اینکه قادریم گسترده جغرافیای بسیار بزرگتری را تحت پوشش عرضه رادیوداروهای پیشرفته ایرانی قرار دهیم.