به گزارش کمال مهر، حدود ۹سال پیش در چنین روزی پس از سقوط شهر موصل به دست تروریست‌های داعش و اشغال بیش از یک سوم عراق توسط این گروهک، آیت‌الله سید علی سیستانی، مرجعیت عالی‌قدر شیعیان در عراق فتوای جهاد کفایی برای مقابله با داعش را صادر کرد و منجر به شکل‌گیری نیروهای بسیج مردمی عراق موسوم به سازمان الحشدالشعبی شد که توانست در کنار سایر نیروهای مسلح، به تروریسم داعش در این کشور پایان دهد.
روز گذشته نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق در آستانه نهمین سالگرد تأسیس الحشدالشعبی از مقر فرماندهی این سازمان بازدید کرد. محمد شیاع السودانی در این مراسم تأکید کرد: الحشدالشعبی اکنون یکی از ارکان اصلی نهادهای امنیتی و نظامی عراق است.
در همین راستا، به مناسب نهمین سالروز تشکیل این سازمان مردمی، در گفت‌وگو با کارشناسان، نقش الحشدالشعبی در حفظ انسجام و یکپارچگی عراق و ضرورت ادامه حیات و حتی تقویت بسیج مردمی را بررسی کرده ایم.
ایرج مسجدی، سفیر پیشین ایران در عراق با بیان اینکه نیروهای بسیج مردمی پس از اینکه توسط پارلمان عراق به رسمیت شناخته شدند امروز به عنوان یکی از سازمان‌های قانونی زیر نظر نیروهای مسلح این کشور انجام وظیفه می‌کنند، اظهار کرد: طبعاً نقش الحشد در مبارزه با تروریسم و داعش و ایجاد امنیت در این کشور نقش مهمی است. آن‌ها در کنار ارتش و سایر نیروهای عراقی با تقدیم شهدای فراوان، نقش بی‌بدیلی در حفظ تمامیت سرزمینی و امنیت عراق ایفا کرده‌اند.
ایرج مسجدی
جریان انقلابی مبارز و بومی
مسجدی تصریح کرد: اینکه آمریکایی‌ها چه می‌گویند یا چه دیدگاهی درباره نیروهای الحشدالشعبی و آینده آن‌ها دارند اهمیتی ندارد؛ آن‌ها با هر جریان انقلابی مبارز و بومی مشکل دارند و همواره با سازمان‌های مردم‌نهاد و مبارز سر ناسازگاری داشته‌اند. الحشدالشعبی با اراده ملی عراق و با فتوای مرجعیت عالی نجف تأسیس شد و فداکاری‌های بسیاری انجام داد و خواسته‌های آمریکایی‌ها هیچ تأثیری بر مسیری که الحشدالشعبی در عراق در پیش گرفته نخواهد داشت.
وی با اشاره به نهمین سالگرد تأسیس نیروهای بسیج مردمی عراق اذعان کرد: این نیروها در کنار خدمتی که به امنیت و حفظ تمامیت سرزمینی عراق انجام دادند به‌واسطه حضور در خط مقدم مبارزه با داعش خدمت بزرگی به منطقه نیز کردند و این حضور جهادی قابل ستایش است. اینکه مطرح می‌شود امروز و پس از نابودی داعش چه نیازی به ادامه حضور نیروهای بسیج مردمی در عراق داریم مثل این است که بگوییم کشورها چه نیازی به نیروی نظامی دارند!
سفیر پیشین کشورمان افزود: نیروهای مسلح هر کشور در وهله نخست ضامن بقای آن کشور هستند و در ادامه نقش بازدارندگی در برابر تهدیدات علیه آن کشور ایفا می‌کنند. امروز در وضعیت کنونی ممکن است داعش از میان رفته باشد و امنیت نسبی خوبی برقرار شده باشد اما وجود الحشدالشعبی به عنوان یک نیروی سازمان‌یافته و قدرتمند در عراق همچون سایر نیروهای مسلح، تأمین‌کننده و تضمین‌کننده امنیت پایدار و ضامن بقای این کشور در آینده است.
مصیب نعیمی
تکیه‌گاه عراق
مصیب نعیمی، کارشناس مسائل منطقه نیز الحشدالشعبی را نیروی برآمده از افراد داوطلب و فداکاری دانست که در آن بازه زمانی به واسطه مبارزه با تروریسم و مقابله با حضور داعش در سرزمین عراق گردهم آمدند؛ نیروهای مردمی که نه فقط بازدارنده بودند که با دادن شهدای بسیار زیاد، عراق را از لوث وجود تکفیری‌ها پاک کردند.
نعیمی با اشاره به اینکه پیش از تشکیل این نیروها عراق پیمان امنیتی با آمریکایی‌ها امضا کرد، گفت: با وجود چنین پیمانی شاهد بودیم نیروهای آمریکایی نه تنها اقدامی در کمک به مردم عراق و نیروهای نظامی این کشور در مقابله با داعش که بخشی از سرزمین عراق را اشغال کرده بود انجام ندادند بلکه پس از مدتی مشخص شد گروه تروریستی داعش با چراغ سبز آمریکایی‌ها در منطقه ایجاد شده بود. در این شرایط برای مردم عراق مشخص شد نیروهای آمریکایی قرار نیست به آن‌ها در مبارزه علیه داعش کمک کنند و آن‌ها باید برای مقابله با تروریسم تکفیری دست روی زانوی خودشان بگذارند؛ همین آگاهی سرآغاز تشکیل نیروهای بسیج مردمی عراق شد.
نعیمی با تأکید بر اینکه نیروهای الحشدالشعبی در ممانعت از تجزیه عراق نقش مهمی ایفا کردند، گفت: شاید برخی که تصور تشکیل چنین نیروی منظمی در عراق را نمی‌کردند امروز دست به فرافکنی درباره الحشدالشعبی بزنند اما نیروی بسیج مردمی امروز به عنوان یک سازمان کارآمد با هویت مورد تأیید همه ارکان نظام عراق، خود را به عنوان یک نیروی جدی و اساسی در ساختار نیروهای مسلح این کشور جا انداخته و با قدرت به کارش ادامه می‌دهد.
مردمی بودن؛ تفاوت مهم الحشدالشعبی
محمد پارسا نجفی، کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به نقش مهم فتوای آیت‌الله سیستانی در ایجاد الحشدالشعبی، دلیل تشکیل نیروی بسیج مردمی عراق را نیازی دانست که عراق برای دفاع از جان، مال و ناموس آن سرزمین داشت.
نجفی اظهار کرد: در شرایطی که عراق در اشغال آمریکایی‌ها بود و تروریسم افسارگسیخته زرقاوی و سپس داعش سرزمین عراق را به زیر سایه قتل و غارت برده بود، الحشدالشعبی توانست مانع پیشروی داعش و استمرار تروریسم در این کشور شود و این موج را از بین ببرد.
کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه تفاوت الحشد با سایر ارگان‌های نظامی در مردمی بودن آن است، تصریح کرد: الحشد زمانی ایجاد شد که عراق نیروی نظامی نداشت و یکی از ویژگی‌های آن این است که در هر استان و منطقه‌ای با جوانان همان منطقه از هر طایفه و قوم و با هر مذهبی ایجاد شده است. فرماندهی آن در اختیار فرمانده کل قوا در عراق یعنی نخست‌وزیر قرار دارد، یعنی در ساختار قوای مسلح عراق است با این تفاوت که ماهیت مردمی دارد و افرادی که در آن حضور دارند ارتشی یا پلیس نیستند. در ساختارهای مطرح در جهان به این نوع دفاع، دفاع میهنی گفته می‌شود؛ در ایران بسیج مستضعفین و در یمن کمیته‌های مردمی معادل الحشدالشعبی هستند.
نجفی در پاسخ به این پرسش که دلیل مخالفت آمریکایی‌ها با ادامه حیات و تقویت نیروی بسیج مردمی عراق چیست، گفت: به این دلیل که الحشدالشعبی یکپارچگی و بقای عراق را در نظر دارد اما آمریکایی‌ها به دنبال تجزیه کشورهای منطقه هستند و راهبرد واگرایی را در منطقه دنبال می‌کنند، یعنی همان ساختاری که در شرق اروپا ایجاد کردند و همان هدف را در غرب آسیا دنبال می‌کنند. چه برای ایران، چه عراق و چه برای یمن نسخه یکسانی مدنظر بود. بنابراین دلیل خصومت آمریکایی‌ها با الحشدالشعبی دفاع این نیرو از مردم عراق است.