«کمال مهر»؛- “سید محمد حسینی” از جمله چهره‌های سیاسی – فرهنگی است که اغلب با دولت گذشته شناخته می‌شود. وی که سکان‌دار وزارت ارشاد دولت دهم بوده اینک به سبب همین انتصاب با چند تن از وزرای دولت گذشته گرد هم جمع شده و گروهی را تشکیل داده‌اند که به عنوان «جبهه یکتا» وارد فضای سیاسی کشور شده است.
آنچنان که حسینی می‌گوید جبهه یکتا تجربه کار اجرایی در سطح وزارت را پشتوانه کار سیاسی خود قرار داده است و سعی دارد از این ظرفیت در آینده بهره‌برداری کند.
حسینی همچنین از تخریب و جنجال‌سازی‌های رسانه‌ای جناح رقیب علیه دولت گذشته گلایه می‌کند و بخشی از سخنان خود را به دفاعیه نسبت به این موارد اختصاص می‌دهد؛ دفاعیاتی که بیشتر در حیطه مسئولیت‌اش در دولت دهم یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. البته سخنان حسینی نشان از پیگیری دو رویکرد فرهنگی متفاوت در دولت دهم دارد که موضوع جالب توجهی است.
در ادامه گفتگوی خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی مشرق با وزیر فرهنگ و ارشاد دولت دهم را می‌خوانید.
* * * * *
آقای دکتر حسینی در ابتدا فلسفه تشکیل جبهه یکتا را برای خوانندگان ما توضیح دهید.
** حسینی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. دوستانی که در یکتا جمع شدند کسانی هستند که ۴ تا ۸ سال در دولت‌های نهم و دهم همکار بودند و با هم آشنایی داشتند. این باعث شد که برای تداوم همکاری و ارتباط منظم، این تشکل را راه‌اندازی کنند.
بیان رهبری در آخرین جلسه دیدار با اعضای دولت دهم در ایجاد انگیزه تشکیل یکتا مؤثر بود. ایشان فرمودند، خدمت فقط در دولت نیست و مضمون کلام این بود که شما آشنایی‌ها و احاطه‌ای به این حوزه‌هایی که کار می‌کردید، دارید، فعالیت این حوزه‌ها را رها نکنید.
مثلاً بنده‌ای که در حوزه فرهنگ و هنر ۴ سال مسئولیت داشتم این وظیفه را احساس کردم که بعدازآن درست است که به دانشگاه برمی‌گردم، اما باید مسائل آن حوزه را کم‌وبیش دنبال کنم و اگر کمکی دراین‌باره می‌شود انجام داد، دریغ نکنم.
ازآنجاکه کار فردی نتیجه‌بخش نیست، خوب بود که ارتباط دوستان در دولت‌های قبل ادامه پیدا کند و دوستان در جریان مسائل تخصصی حوزه‌های گوناگون باشند؛ یعنی اگر در آموزش عالی، صنعت، سیاست خارجی، آموزش‌وپرورش و زمینه‌های مختلف اتفاقاتی روی می‌دهد، در جریان باشند تا اگر خواستند موضع‌گیری بکنند، موضع‌گیری آن‌ها کارشناسی و دقیق باشد.
لذا ما این جلسات را بعد از پایان کار دولت دهم ادامه دادیم؛ تا اینکه به این جمع‌بندی رسیدیم که در قالب یک جبهه فعالیت کنیم و مردم هم از آن مطلع باشند؛ یعنی افرادی که کاملاً سابقه فعالیت‌ها و خدمات و تجربیات آن‌ها مشخص است درباره موضوعی اظهارنظر می‌کنند و با ارتباطاتی که در استان‌ها و شهرستان‌ها دارند، از این طریق اطلاعات دقیق کسب می‌کنند و مسائل اساسی کشور را به خوبی تحلیل و تبیین می‌کنند، حرفشان بهتر شنیده می‌شود.
از جهات مختلف این مجموعه می‌تواند کمک فکری باشد برای ارتقاء سطح آگاهی و بینش جامعه و در مقاطع مختلف هم که لازم باشد، موضع‌گیری خواهد کرد. لذا این مجموعه شکل گرفت و فکر می‌کنیم تا حالا به سهم خودش توانسته در تحلیل درست مسائل کشور مؤثر باشد.
هجمه‌های فراوانی به کارنامه دولت‌های گذشته وجود داشته که هر جا دوستان جبهه یکتا اعلام موضع کرده‌اند، در رفع شبهه‌ها مؤثر بوده است و همیشه اعلام کرده‌ایم که آمادگی داریم درباره شبهات و مقایسه عملکرد دولت‌های نهم و دهم با دولت یازدهم مناظره کنیم.
برخی مطالب نسبت به عملکرد دوره گذشته بیان شده که کاملاً غیرمنصفانه بوده است. دوستان غالباً اعلام کردند حاضرند با افرادی که مدعی هستند، مناظره کنند تا معلوم شود که در گذشته چه اقداماتی صورت گرفته و در دوره جدید چه برنامه‌هایی بوده است و مردم در این میان خودشان مقایسه و قضاوت کنند؛ یعنی ما با بیان دقیق و درست مطالب یک وضعیت بهتری برای ارزیابی مردم ایجاد کنیم. نه اینکه نسبت به گذشته مطالب به شکل ناقص بیان شود و بعد تخریب هم انجام شود و شرایط فعلی هم بسیار خوب جلوه داده شود که گویی همه چیز گل‌وبلبل است و هیچ اشکال و ایرادی وجود ندارد.
ما از ابتدا هم به دولت فعلی اعلام کردیم، آمادگی داریم در هرجایی ابهام و سؤالی هست، یا اگر مشورتی لازم است دوستان تجارب و دانسته‌های خود را در طبق اخلاص می‌گذارند، چون به‌هرحال هر مقدار که دولت موفق باشد، به نفع جامعه و مردم است.
نگاه ما نگاه خیرخواهانه و مشفقانه بوده است، ولی ظاهراً نیازی نداشتند که مشورتی بگیرند و یا درباره فلسفه و حکمت برخی از تصمیم‌ها، اقدامات و کارهایی که شروع شده بود و در دولت جدید این‌ها متوقف شد، سؤالی از ما بکنند.
خوب بود این‌ها سؤال و پرسیده می‌شد و با دقت بیشتری تصمیم‌گیری می‌شد. در همه جای دنیا همین‌طور است؛ یعنی این‌طور نیست که هر دولتی که بر سرکار می‌آید کاری به گذشته نداشته باشد و کلاً بخواهد یک ریل‌گذاری جدید انجام دهد. خیلی از اقدامات مثبت باید ادامه پیدا کند. مقام معظم رهبری هم فرمودند شما نقاط قوت را تقویت کنید؛ یعنی آن‌ها را ادامه دهید. بله اگر در جایی ضعف و نارسایی بوده، شما آن را تکرار نکنید.
متأسفانه این مهم تحقق پیدا نکرد و یک طرفه بعضی اظهارنظرها و گفتگوها مطرح شد.
اعضای هیئت مؤسس جبهه یکتا یک جمع افراد دلسوز هستند. افرادی که کمتر دنبال مسائل حاشیه‌ای بوده و هستند. تا مدت‌ها سعی کردیم از ورود به دایره نقد اقدامات دولت جدید پرهیز کنیم ولی اگر نقدی هم ما در ۳ سال اخیر انجام دادیم از باب دلسوزی بوده که بالاخره چون تبعات بعضی از تصمیمات و اقدامات را می‌دیدیم، لذا سعی کردیم به موقع تذکر و هشدار بدهیم و یادآوری کنیم و مسئولیتی را که از باب نقد داریم، انجام دهیم.
در مواردی هم این انتقادات اثربخش بوده، یعنی یک تجدیدنظرهایی صورت گرفته است.
می‌شود مصداقی برایمان بگویید در چه موردی بوده است؟
** حسینی: شما ببینید در بحث هسته‌ای و مذاکرات تا کسی نقدی و نظر متفاوتی مطرح می‌کرد، بعضی‌ها استهزاء و تمسخر می‌کردند، با تعابیری که این‌ها دلواپسان هستند؛ حتی گفتند شما بروید به جهنم و از این حرف‌هایی که زده شد. ولی خوب الآن معلوم شد که آن خوش‌بینی و ساده‌اندیشی درست نبود. این انتقادات برای این بود که ضمانت‌های مؤثری برای پایبندی طرف مقابل به تعهداتش تعیین شود. ولی خوب تا یک نقدی می‌شد، می‌گفتند که این‌ها با اصل مذاکره و با برداشتن تحریم مخالف‌اند و این‌ها کاسب تحریم هستند!
حالا کدام‌یک از اعضای دولت قبل واقعاً از تحریم می‌خواستند جیبی برای خودشان بدوزند و بهره‌ای ببرند؟ این‌ها وضع زندگی‌شان معلوم است که چه وضعیتی داشته و دارند.
به جای اینکه حرف‌ها و منطق منتقدین را بشنوند، ارزیابی و بررسی کنند، با رسانه‌ها و هوادارانشان شروع به جنجال‌آفرینی کردند و چنان جو سنگینی ایجاد کردند تا صدای دیگران را در هیاهوی خود خاموش سازند.
البته چون اعضای جبهه یکتا هم سابقه فعالیت در سطح ارشد مدیریتی را در کشور دارند و هم سابقه مواجهه با چنین هجمه‌هایی را داشته‌اند، بیم و هراسی از این برخوردها نداشتند و به تعبیر قرآنی و «لایخافون لومه لائم»، از ملامت و سرزنش، بیم و واهمه‌ای نداشتند و وظیفه خود می‌دانستند که بعضی حرف‌ها را بیان کنند که امروز هم صحت و درستی آن‌ها معلوم شده است.
نشست‌های شما به عنوان وزرا و معاونین دولت‌های نهم و دهم از چه زمانی آغاز شد؟
** حسینی: ما بلافاصله بعد از پایان دولت دهم برگزاری جلسات هفتگی را آغاز کردیم و تا امروز این جلسات برقرار است.
یعنی بدون وقفه همواره از آن تاریخ جلسه داشته‌اید؟
** حسینی: بله. وقفه‌ای ایجاد نشده و از یک مقطعی دوستان به این جمع‌بندی رسیدند که این جلسات که برقرار است و این همفکری‌ها که صورت می‌گیرد، پس خوب است مردم هم مطلع باشند؛ یعنی تابلو دار باشیم. چون خیلی‌ها کار سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در کشور می‌کنند، ولی بدون تابلوی مشخص. ما گفتیم مشخص و معلوم باشد این فعالیت مشترک ما.
نه به آن معنایی که مثلاً در کشوری مثل انگلیس جریان دارد، ولی آیا می‌شود این تشکیلات شما را به دولت سایه تعبیر کرد؟
** حسینی: در همه دنیا مرسوم است، وقتی که یک دولتی کنار می‌رود، معنایش این نیست که افراد بروند و از سیاست و از همه مسائل اجتماعی کنار بکشند. این‌ها تعاملات و ارتباطاتی دارند و نظراتشان را می‌گویند.
شما می‌بینید که اعضای دولت اصلاحات بعد از پایان کار دولت، رفتند بنیاد باران را تشکیل دادند و جلساتی با هم داشتند. یا مثلاً آقای ناطق نوری که یک مدتی وزیر کشور بود، هنوز ارتباطات با تیم استانداران آن زمان را حفظ کرده است.
در مجموع خوب است افرادی که یک مدتی با هم کار کردند بعدها هم با یکدیگر مرتبط باشند. این به نفع کشور است تا اینکه هرکسی بخواهد فردی نظر بدهد و در همه امور اظهارنظر کند. خیلی از مسائل وقتی در یک جمعی گفته می‌شود تعدیل می‌شود. نظرات موافق و مخالف مطرح می‌شود و در نهایت حرف‌ها سنجیده‌تر و دقیق‌تر خواهد بود.
چه تعداد از وزرا و معاونین دولت‌های نهم و دهم در یکتا حضور دارند؟
** حسینی: هم از دولت نهم و هم از دولت دهم، هم از وزرا و هم از معاونین رئیس‌جمهور، ۱۶ نفر عضو شورا و هیئت مؤسس هستند.
چرا یکتا؟ وجه تسمیه این نام چیست؟
** حسینی: «جبهه یاران کارآمدی و تحول ایران اسلامی». ما نمی‌خواستیم بگوییم که ما کارآمد هستیم، می‌خواهیم بگوییم حداقل ما دوستدار و علاقه‌مند هستیم به اینکه نظام اجرایی کشور کارآمد باشد. چون آن چیزی که ما را به چالش می‌کشد همین ضعف اجرا است و لذا نیاز است که نظام اسلامی یک نظام کارآمد و پاسخگو به نیازها باشد. متناسب با زمان و اقتضائات اقدام کند. فکر می‌کنم که اعضا و اصحاب دولت‌های نهم و دهم این ویژگی را داشتند که آدم‌های اجرایی و پرتلاشی بودند. بارها رهبری تأیید کردند و صحه گذاشتند بر این تحرک، شادابی و نشاط دولت و اعضایش و تعریف کردند از سفرهایی که استان به استان و گاه شهرستان به شهرستان انجام می‌شد و پیگیری‌های مستمری که وجود داشت؛ خوب این به عنوان کارآمدی.
تحول هم چون دائماً نیاز به تحول داریم. اصلاً اینکه بعضی‌ها مطرح کردند که دیگر دوران انقلاب تمام شد و جمهوری اسلامی، بلافاصله رهبری موضع گرفتند که نه ما هنوز هم در دوره انقلاب هستیم و هنوز هم به روحیه انقلابی نیازمند هستیم. چون اگر دچار رکود، رخوت و ایستایی شویم، همان زمان، زمانی است که باید بگوییم فاتحه نظام اسلامی خوانده است.
همان تعبیر زیبایی که اقبال دارد مصداق پیدا می‌کند که «ما زنده به آنیم که آرام نگیریم، موجیم که آسودگی ما عدم ماست». الآن هم با معضلاتی در کشور مواجه هستیم؛ مشکلات معیشتی مردم، بیکاری، تعطیل شدن تعداد زیادی از مراکز تولیدی در کشور، در حوزه‌های فرهنگی و مسائل اجتماعی با ناهنجاری‌هایی مواجه هستیم که هر مقدار فقر و فلاکت در کشور افزوده شود این معضلات اجتماعی هم بیشتر می‌شود. لذا ما نیاز داریم به تحول و تغییرات اساسی، اگر می‌خواهیم وضع موجود را حفظ کنیم و به روزمرگی بپردازیم قطعاً کشور آسیب می‌بیند.
الآن یکی از ضعف‌ها و نقدهای جدی به دستگاه‌های اجرایی همین است که دچار یک رخوت و روزمرگی شده‌اند. آن روحیه تحول و تحرک وجود ندارد و این وضعیت پاسخگوی نیازهای کشور نیست. بیش از این باید کار کنیم، چون دشمنان و موانع بزرگی بر سر راه داریم. وضعیت ما فرق می‌کند با کشوری که همه چیز آن روال عادی دارد و هیچ نگرانی جدی هم برای آن‌ها وجود ندارد. ما هم دشمنان خارجی داریم و هم داخلی. لذا باید این تحول همیشگی باشد.
جبهه یاران کارآمدی و تحول ایران اسلامی می‌خواهد پاسخی به این نیاز مبرم کشور باشد.
درباره خود جبهه یکتا اطلاعات خیلی کمی موجود است. حتی از فهرست کامل اعضای شورای مرکزی تا آنجا که حداقل بنده جستجو کردم، اخبار و اطلاعات چندانی موجود نیست.
** حسینی: یک همایشی داشتیم، بهار سال گذشته که دوستان از شهرستان‌ها هم آمدند و در این همایش آغاز فعالیت یکتا اعلام شد. موضع‌گیری‌ها و مصاحبه‌های متعدد مطبوعاتی صورت گرفت. تاکنون بنا نبوده که به عنوان یک حزب سیاسی مثل بقیه احزاب کار کنیم. بالاخره احزاب مختلف در کشور هستند. احزاب اصولگرا دارند کارشان را انجام می‌دهند. «یکتا» بیشتر قرار بوده یک جمع نخبگی باشد که کمک فکری کند و با رصد رویدادها و تحولات به تحلیل شرایط کشور و ارائه راهکار برای برون رفت از مشکلات بپردازد.
مثلاً سال آینده انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم. معمولاً در انتخابات به جای اینکه کاندیداها برنامه خودشان را در شئون مختلف کشور مطرح کنند، بیشتر برای اثبات خودشان به نفی کاندیدای رقیب می‌پردازند. تخریب انجام می‌دهند و اگر برنامه‌ای ارائه دهند به کلی‌گویی اکتفا می‌کنند درحالی‌که اینک در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی هستیم. باید اقدامات ما از یک پختگی برخوردار باشد. وقتی می‌گوییم مثلاً ما مشکلات اقتصادی را برطرف می‌کنیم، با شعار که نمی‌شود. باید واقعاً یک برنامه اجرایی مشخص و مدونی وجود داشته باشد.
اگر مثلاً در بحث فقرزدایی در کشور می‌خواهیم اقدام کنیم، باید برنامه داشته باشیم. با شعارهای کلی که فایده‌ای ندارد؛ یعنی باید این‌ها در معرض بحث و گفتگو قرار بگیرد، به جای اینکه به تخطئه طرف مقابل و توهین و استهزاء بپردازیم.
در همین انتخابات سال ۹۲، شعارهای زیبا و وعده‌های بسیاری داده شد. آیا این وعده‌ها تحقق پیدا کرد، یا نه؟ این وعده‌ها چقدر عملیاتی شد؟ حال که بعد از سه سال بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که این برنامه‌ها و وعده‌ها محقق نشده است و این نشان می‌دهد که برنامه عملیاتی وجود نداشته است، صرفاً برای جلب آراء مژده‌های ۱۰۰ روزه و چند ماهه‌ای داده شده که پس از چند سال هم اتفاقی رخ نداده است!
این‌هایی که دم از قانون‌گرایی می‌زدند و به دولت قبل حمله می‌کردند که مثلاً چرا در بحث ارائه لوایح لازم از جمله لایحه بودجه به مجلس تأخیر شده است، شما دیدید که نتوانستند لایحه برنامه ششم را به موقع به مجلس بدهند و یک سال برنامه پنجم تمدید شد.
الآن هم آنچه تحت عنوان برنامه ششم دارند، صرفاً یکسری احکام است. حتی خودشان نوشتند احکام برنامه؛ یعنی این‌ها برنامه‌ای ندارند. بعد می‌گویند در دورانی که در مرکز تحقیقات استراتژیک بودیم یک کتابی نوشتیم که همان کتاب برنامه ماست. کتاب‌هایی که معمولاً ترجمه دیدگاه‌های غربی است. این نشان می‌دهد که یک تیم فکری قوی نبود که بر اساس نیازهای کشور، اولویت‌ها، واقعیت‌های جامعه و وضعیتی که داریم، برنامه‌ریزی کند. صرفاً می‌خواهند طبق نسخه‌های غربی عمل کنیم و در هر کجا هم که به آن‌ها عمل کردیم، نتیجه منفی داد.
ما فکر می‌کنیم احزاب، رقابت‌های معمولی سیاسی را در فضای کشور انجام می‌دهند و در اختلافاتی که با هم دارند، از خودشان دفاع می‌کنند؛ اما در کنار این‌ها نیاز بود که یک جمعی بنشینند و بیندیشند که بالاخره چه باید کرد؟ ما با دسترسی‌هایی که داریم -بالاخره هر کدام از این دوستان با ده‌ها کارشناس چه در تهران و چه در استان‌ها مرتبط هستند- اخبار را مرتب رصد می‌کنیم و لذا می‌توانیم خیلی دقیق‌تر برنامه‌هایی را طراحی و اعلام کنیم که بعد اجرایی و عملیاتی شود. در دوره خودمان نشان دادیم که بیش از اینکه بخواهیم حرف بزنیم، اقدام می‌کنیم.
یادم هست بعضی وقت‌ها که می‌خواستیم پروژه‌ای را کلنگ بزنیم، مردم تردید داشتند، ولی بعد همان پروژه را می‌رفتیم و افتتاح می‌کردیم؛ یعنی به سرعت ساخته می‌شد و این برای مردم جالب بود.
کشور به چنین روحیه و تلاش‌هایی نیاز دارد و باید رقابت‌ها در میزان خدمت به مردم و پیشرفت کشور باشد، نه به این شکل که رقابت‌ها به سمت و سوی تشکیک در اصول نظام، یعنی جمهوریت، اسلامیت، بحث ولایت فقیه، استکبارستیزی، دفاع از مظلوم، مقاومت در منطقه، عدالت و دفاع از محرومان سوق داده شود.
اصول اساسی و مسلمات نظام اسلامی را بعضی‌ها زیر سؤال می‌برند و حتی گاهی اصل استقلال کشور را مورد تردید قرار می‌دهند. می‌خواهند تئوریزه کنند که نه الآن دیگر دوران استقلال گذشته و توسعه باید اصل باشد ولو به قیمت نابود شدن استقلال.
یعنی شما بنا نیست تشکیلات حزبی داشته باشید و کار سیاسی انجام دهید؟
** حسینی: مثل احزاب دیگر هنوز به این جمع بندی نرسیدیم که ضرورت داشته باشد به شکل یک حزب فعالیت کنیم. در حال حاضر به صورت جبهه‌ای فعالیت می‌کنیم که تمرکز بر کارهای فکری و نقد و ارائه راهکارهاست و هر کدام از ما با یک مجموعه‌هایی در تعامل هستیم. مثلاً آقای دکتر حاج بابایی هنوز با مجموعه فرهنگیان کشور تعامل و ارتباط دارد و این ارتباط هم دوسویه است. لذا فکر می‌کنیم ما باید بیشتر در زمینه‌های تخصصی به دور از هیاهو و شعارهای ژورنالیستی به کشور کمک کنیم.
برای بلندمدت چه برنامه‌ای دارید؟
** حسینی: مسیر اصلی صیانت از اندیشه‌های اسلام ناب و سیاسی و نظام مبتنی بر دکترین ولایت فقیه است. البته به مسائل روز و سرنوشت‌ساز هم اهتمام داریم. مثلاً بحث انتخابات ریاست جمهوری یک مسئله‌ای نیست که حتماً یک حزب سیاسی فقط بتواند درباره آن نظر بدهد؛ یک تشکل رسمی ثبت شده در وزارت کشور. آحاد جامعه می‌توانند دراین‌باره نظر دهند؛ یعنی تک‌تک افراد. ولی ما می‌گوییم به جای اینکه تک‌تک اعلام موضع کنیم، بنشینیم در جلساتی این مسائل کاملاً بررسی شود یا مثلاً قبل از اینکه برویم روی مصداق رئیس‌جمهور، بیاییم معیارها و ملاک‌ها را تعیین کنیم. با تحلیل شرایط جامعه، وضعیت منطقه و مسائل جهانی بگوییم چه کسی مناسب رئیس‌جمهور شدن است.
بعد در بین گزینه‌هایی که مطرح هستند، یا در مظان کاندیداتوری هستند، چند نفر را در نظر بگیریم و امتیازبندی کنیم و بعد هم مقبولیت مردمی‌شان را بسنجیم.
از سوی دیگر درست است که شخصیت کاندیدا تأثیرگذار و مهم است، ولی در کنار او باید یک تیم قوی حضور داشته باشد؛ یعنی تیمی که با کفایت، مجرب و کارآمد باشند. صرف مثلاً رفاقت و دوستی و این‌ها به درد نمی‌خورد؛ اعضای این تیم باید بتوانند بار سنگین مدیریت یک دستگاه عریض و طویل اجرایی را بر دوش بکشند. چه بسا وقتی قرار است یک گزینه برای ریاست جمهوری به جامعه معرفی شود، تیم همراه را هم معرفی کنیم.
تاکنون نگاه‌ها بیشتر معطوف به فرد بوده نه یک جمع همکار و پرتوان و در مواردی، بخشی از مردم تا مدت‌ها نمی‌دانسته‌اند این فرد منتخب اصولگرا، اصلاح‌طلب، یا کارگزار یا از طیف دیگری است. درحالی‌که از قبل باید شفاف دیدگاه‌های خود را بگوید و مواضع خود را مطرح کند و حداقل برخی از افرادی را هم که می‌خواهند با او همکار شوند، به مردم معرفی کند. این برای انتخاب مردم خیلی بهتر است.
درباره این موضوع بحثی در جبهه مطرح شده است؟
** حسینی: بله. الآن داریم روی برنامه کار می‌کنیم؛ یعنی فردی که می‌خواهد رئیس‌جمهور آینده شود باید چه برنامه‌هایی داشته باشد. چه امور فوری و فوتی و ضروری است که باید در اولویت قرار بگیرد و بلافاصله به آن‌ها پرداخته شود؟ چه کارهایی در طول ۴ سال می‌شود انجام داد.
چون همه اعضای جبهه یکتا خودشان دستی بر آتش داشته و در کار اجرایی بوده‌اند، می‌توانند دراین‌باره به خوبی نظر بدهند که آیا پیشنهاد‌ها و طرح‌ها عملیاتی و اجرایی هست یا نیست؟ ما نمی‌خواهیم شعارها و برنامه‌هایمان صرفاً کاربرد تبلیغاتی برای مصرف انتخاباتی داشته باشد. به دنبال راهکارهایی هستیم که با اجرای آن‌ها کشور شرایط بهتری پیدا بکند.
بعد هم بر فرض آن کاندیدای مدنظر ما انتخاب نشد، این‌طور نیست که ما تعصب داشته باشیم و بگوییم این برنامه‌ای که تدوین کردیم اختصاص به خود ما دارد. نه واقعاً می‌توانیم آن را ارائه دهیم به هر فردی که به عنوان منتخب مردم باشد که باید مثلاً در حوزه مسکن چه کرد. در مورد محرومیت‌زدایی در کشور چه اقداماتی می‌شود انجام داد. برای نزدیک شدن به عدالت، حالا ما نمی‌گوییم استقرار کامل عدالت، چه گام‌هایی می‌شود برداشت.
در مورد فرد چه؟ مصداقی بحث کرده‌اید بر روی افراد؟
** حسینی: نه هنوز بحث نکرده‌ایم. ولی کلیات اینکه چه معیارهایی را %