به‌رغم تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر در کاهش فاصله بین شمال و جنوب شهر انجام شده است اما همچنان برای توزیع عادلانه امکانات اجتماعی در شهر تهران در شمال و جنوب، شرق و غرب تلاش‌های بیشتری باید انجام شود. دکتر وحید نوروزی، شهردار منطقه ۱۸ و یکی از کارشناسان ارشد مطرح محیط‌زیست به صراحت اعلام می‌کند که تلاش خواهیم کرد تا واژه «جنوب شهری» را از فرهنگ لغات پایتخت‌نشینان حذف و جنوب غرب تهران را به یکی از بزرگ‌ترین مراکز اقتصادی و تفرجگاهی کشور تبدیل خواهیم کرد.
* یکی از مناطق مهمی که باید برنامه‌های اجتماعی محور و فرهنگی درآن به وضوح دیده شود منطقه ۱۸ است. شما در این دو ماهی که شهردار این منطقه هستید شرایط کلی اجتماعی و کاری را چگونه دیدید و چه اولویت‌هایی را برای این منطقه دارید؟
در مجموع باید به این مسئله اشاره کرد که پرداختن به موضوع یک منطقه از تهران مشابه است با کارکرد شهرداری تهران و تحقق شعار شهردار تهران درخصوص مدیریت محله‌ها توسط شهروندان است. ما در شهرداری تهران به عنوان یک منطقه تلاش می‌کنیم که اداره شهر را محله به محله به پیش ببریم. منطقه ۱۸ با حدود ۱۱۰ کیلومتر مربع وسط یکی از چند منطقه بزرگ تهران است و بخش قابل‌توجهی از آن یعنی دو ناحیه از ۷ ناحیه ما در حریم شهر تهران واقع شده است.
مردمان بسیار مذهبی و با بار معنوی بالا دارد و بیش از ۱۲۰۰ شهید تقدیم انقلاب اسلامی‌کرده است. کار کردن در این منطقه که در جنوب غرب تهران واقع شده و از لحاظ فرهنگی شرایط خاص خود را دارد و شاید خیلی از چیزهایی که پرداختن به آن در مناطق دیگر که خوب است، در این منطقه توصیه نمی‌شود. یک بافت فرهنگی و اجتماعی و حتی اقتصادی منحصر به فردی دارد.
* یکی از موضوعاتی که در منطقه ۱۸ بیشتر از سایر مناطق به چشم می‌خورد، مهاجر پذیر بودن این منطقه است آیا به دلیل آن است که در حریم شهر تهران واقع شده؟
بله. همانطور که اشاره کردید، بخش قابل‌توجهی از مردم این منطقه مهاجر هستند. منطقه ۱۸ از روستای بزرگی به نام یافت‌آباد شروع شده و شکل گرفته است. این منطقه یک روستایی به نام یافت‌آباد بوده ولی به مرور به جایی رسیده که در حال حاضر با توجه به بازار مبل یک برند جهانی شده است. عمدتا مردم طبقه کارمند، کارگر و بخش قابل‌توجهی که در کسب‌وکار آزاد و واحدهای تجاری کوچک مقیاس فعالیت می‌کنند، در آن سکونت دارند. در این مدت دو ماهی که در آنجا به عنوان شهردار فعالیت دارم؛ در ارزیابی‌هایی که داشتم به این نتیجه رسیدم که منطقه۱۸، منطقه‌ای با فرصت‌های استثنایی است که شاید به آن توجه ویژه‌ای نشده است.
در مجموع باید بگویم که منطقه ۱۸، منطقه بکری است که با زمین‌های وسیعی که دارد؛ آینده بسیار خوبی را می‌توان برای آن ترسیم کرد. حدود ۱۲ کیلومتر از شاهراه بزرگ ایران به نام آزادگان و تنها راه ارتباطی بین استان‌های جنوبی، شرقی و غربی با پایتخت در این منطقه واقع شده است. به جرات به این مسئله اشاره می‌کنم که وجود بخش قابل‌توجهی از بزرگراه آزادگان در کنار منطقه ۱۸ یکی از استثنایی‌ترین فرصت‌هایی است که با آن روبه‌رو هستیم.
البته فرصت‌های بسیار خوب دیگری نیز در آن وجود دارد. جوانان با استعداد، مردم نجیب، خوب و با اخلاق سرمایه‌های اجتماعی‌ای است که در این منطقه هست. افرادی که در این شهر یا کشور مسئولیتی دارند یا جزو مدیران موفق و نخبگان هستند، از جنوب شهر هستند و می‌دانید افرادی که در جنوب شهر بزرگ می‌شوند دارای استعدادهای بالقوه‌ای هستند که فقط کافی است شناسایی شود. با این شناسایی می‌توان تغییرات بسیار زیادی را در شهر تهران و مقیاس ملی داد. برای رسیدن به توسعه پایدار در این بخش از تهران تلاش خود را خواهم کرد اما کسی از من انتظار ندارد به عنوان یک متخصص محیط‌زیست آنجا را به هر قیمتی آباد کنم.
از فرصت‌های دیگر این منطقه رودخانه کن است. همجواری این منطقه با منطقه ۱۷ و مجموعه بزرگ بازارهای بین‌المللی مبل یکی دیگر از فرصت‌هایی است که در منطقه ۱۸ وجود دارد. شاید دهها مجتمع بزرگ تجاری در دست ساخت در این محدوده وجود دارد که به رونق اقتصادی آن کمک زیادی خواهد کرد. البته به این مسئله نیز اشاره می‌کنم که منطقه ۱۸ در عین حال معضلات بزرگ و خاص خودش را دارد؛ از جمله واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک آلاینده از جمله چندین معدن‌های شن و ماسه.
* با شناختی که از منطقه دارید، برای شروع کار توسعه چه موضوعاتی باید اولویت‌بندی شود؟
با دو نگاه می‌توان روند توسعه پایدار را در این منطقه انجام داد. در مجموع عمده‌برنامه‌ریزی‌های ما در این منطقه از سال آینده کلید می‌خورد. اما باید به این مسئله اشاره کنم که مهم‌ترین و اصلی‌‌ترین شعار ما آبادانی منطقه به معنای تولید ثروت و رونق منطقه است. این اعتقاد را دارم که زمانی منطقه ۱۸ آباد می‌شود و توسعه پایدار خواهد داشت که سرمایه‌گذارها را جذب این منطقه کنیم. در واقع اولویت اولمان جذب سرمایه‌گذارها در پروژه‌های مشارکتی است. منطقه ۱۸ دارای چندین قابلیت بزرگ در حوزه سرمایه‌گذاری است که فراخوان آن را در سیستم‌های اطلاع‌رسانی و سایت منطقه به صورت وسیع‌تر منتشر خواهیم کرد.
سود و درآمد ناشی از آن نیز به صورت شفاف مشخص خواهد شد تا هر سرمایه‌گذاری که تمایل به سرمایه‌گذاری براساس فرصت‌های سرمایه‌گذاری‌ای که در این محدوده به او معرفی می‌کنیم، می‌تواند از آن به شکل مطلوبی استفاده کرده و سود اقتصادی خود را ببرد.اعتقاد دارم که نگاه به جذب سرمایه و سرمایه‌گذار باید برد- برد باشد وعملکردم در همین مدت کوتاهی که در منطقه ۱۸ به عنوان شهردار مشغول به خدمت هستم نیز نشان داده که به این شعار پایبندم. اجازه نداریم هیچ فرصتی را برای آباد کردن منطقه و جذب سرمایه‌گذار از دست دهیم.
اگر مدیری در منطقه این فرصت را مورد تهدید یا از دست بدهند برخورد و عدم همکاری با آن مدیر ساده‌ترین کاری است که انجام خواهم داد. به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این منطقه که در حال برنامه‌ریزی در مورد آن هستیم ساماندهی مسیل کن با وسعت ۴۰۰ هکتار است. سه معدن بزرگ شن و ماسه در مسیل کن وجود دارد. این معادن بیش از ۵۰ سال است که در آنجا شن و ماسه استخراج می‌کنند.
گودال‌هایی به عمق شاید ۲۰۰ متر و قطر ۲ کیلومتر ایجاد کرده‌اند و این مسئله می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور به یک حادثه و اتفاق بزرگ در مدیریت بحران تبدیل شود. کافی است فقط یک زلزله رخ دهد و این گودال‌ها می‌تواند فجایع بزرگ انسانی را به‌دنبال داشته باشد. از طرف دیگر بادی که از طرف غرب به شرق تهران می‌وزد باعث می‌شود تا بخش مهمی از گرد و غبار را از جنوب غرب به تهران وارد کند. ضمن آنکه رودخانه کن نیز در آنجا وجود دارد.
در منطقه ۲ و ۵ همکارانم اطراف این مسیل را چمنکاری کرده و مبلمان شهری گذاشته‌اند تا مردم از آن استفاده کنند. ما برای ساماندهی این ۴۰۰ هکتار حدود یک میلیون متر مربع فضای سبز برنامه‌ریزی کرده‌ایم و مهم‌تر از همه اینکه تمام این گودال‌ها تبدیل به چندین هتل بزرگ خواهد شد. همچنین چندین مرکز پرورش و صادرات گل و گیاه در حد بین‌المللی و شهربازی نیز در آنجا ساخته خواهد شد. به عبارت بهتر در جنوب غرب تهران امکانات تفرجگاهی بزرگی ایجاد خواهد شد که موازنه جنوب غرب تهران را نسبت به بخش‌های مهمی از پایتخت به‌هم خواهد زد.
* این برنامه‌ها تدوین شده است؟
برای اینکه مطمئن شوید از رویا و خیال خارج است، به صراحت اعلام می‌کنم که این برنامه مصوبه ماده ۵ را دریافت کرده است. دکتر قالیباف نیز با توجه به اهمیت اجرای این پروژه که از سال‌ها قبل مطالعات آن انجام شده خود شخصا این برنامه را در سال‌های قبل و در زمان شهرداران گذشته پیگیری کرده‌اند. ۱۵ درصد از کار این پروژه با دریافت مصوبه ماده ۵ انجام شده است. کاربری متر به متر این ۴۰۰ هکتار طراحی شده است. سرمایه‌ای که شهرداری تهران برای اجرای این پروژه در نظر گرفته تغییر کاربری‌های زمین‌های اطراف این مسیل است که با مشارکت بخش خصوصی این پروژه را اجرایی خواهد کرد.
البته باید به این مسئله نیز اشاره کنم که تعدادی از کارخانه‌های تولیدکننده شن و ماسه‌ای که در این محدوده مالکیت دارند نیز به عنوان سرمایه‌گذار پای کار آمده‌اند. این شرکت‌ها مجموعه‌ای را به نام «تاکا» ایجاد کرده‌اند که بر مبنای آن بخشی از سرمایه توسط شهرداری تهران و بخش دیگری از آن نیز توسط این شرکت‌ها تامین خواهد شد. از زمانی که کلنگ این پروژه به زمین زده می‌شود، ۵ سال زمان لازم دارد تا تکمیل و به بهره‌برداری برسد. البته تعدادی از اعضای شورای شهر تهران نیز از این مجموعه بازدید کرده‌اند. تلاش داریم که این برنامه در اولویت‌های شهرداری تهران قرار گیرد تا این مدت ۵ سال با مدیریت آقای قالیباف به حداقل برسد و سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی تهران نیز ما را در تحقق این برنامه یاری کند تا یکی از استثنایی‌ترین فرصت‌های تفرجگاهی تهران در جنوب غرب تهران ساخته شود. دومین فرصتی که در منطقه ۱۸ به‌دنبال آن خواهیم رفت، راه‌اندازی پردیس خودرو است. در طرح تفصیلی تهران هم این پردیس دیده شده است. این پردیس خودرو دو کارکرد خواهد داشت؛ اول اینکه در تلاش هستیم که تا بزرگ‌ترین پایانه شهر تهران در منطقه۱۸ ساخته شود.
در واقع براساس طرح جامعی که در این زمینه تدوین شده دو پایانه جنوب و غرب با هم ادغام شده و به منطقه ۱۸ انتقال داده می‌شود. نزدیک به ۱۰۰ هکتار زمین برای آن در نظر گرفته شده و به دلیل وجود اتوبان آزادگان که راه ارتباطی با استان‌های سه ضلع کشور دارد و از همه مهم‌تر دسترسی به خط ۳ مترو این پایانه و در مجموع پردیس خودرو اهمیت زیادی پیدا خواهد کرد. تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که در بیشترکشورهای دنیا مسافران با پیاده شدن در پایانه بلافاصله به مترو دسترسی خواهند داشت.
همچنین به فرودگاه مهرآباد و حضرت امام(ره) نیز این پایانه نزدیک خواهد بود و با این کار بخش قابل‌توجهی از سفرهای درون‌شهری حذف خواهند شد. از سوی دیگر ساخت و بهره‌برداری از پایانه بزرگ منطقه ۱۸ باعث رونق اقتصادی در این منطقه خواهد شد چرا که از محل فروش پروانه‌های تجاری، هتل‌ها و مراکز اقامتی سرمایه خوبی عاید شهروندان این منطقه خواهد شد. این درآمدهای قابل‌توجه به دلیل اینکه تماما در منطقه ۱۸ انجام می‌شود، در نهایت باعث رونق، آبادنی و ارتقای فرهنگ دراین منطقه خواهد شد. در مجموع این پروژه در راستای توسعه اجتماعی در منطقه ۱۸ پیش خواهد رفت.
* به نظر می‌رسد مردم جنوب به دلیل اینکه با فقر، بافت فرسوده و هزار آسیب اجتماعی درگیر هستند همیشه محروم بوده‌اند اما اگر ثروت این برنامه‌ها به مردم برسد، آنها رشد می‌کنند و سرشان را بالا می‌گیرند.
بزرگ‌ترین خدمتی که ما می‌توانیم برای مردم جنوب تهران انجام دهیم؛ آبادانی و رونق اقتصادی است. بالاخره مردم جنوب شهر بیشترین شهدا را تقدیم این انقلاب کرده‌اند، بیشترین زحمت را برای انقلاب و جنگ کشیدند و در انتخابات مشارکت این مردم از همه بالاتر بوده است. در نتیجه عدم توجه کم‌لطفی بزرگی در حق مردم جنوب تهران است. باید با رونق و آبادانی این منطقه واژه «جنوب شهری» از گفتمان مردم کاملا حذف شود. وقتی یک دانشگاه در یک روستا یا شهرستان شروع به کار می‌کند ناخودآگاه در گفتمان و رفتار تمام مردم آنجا تاثیر می‌گذارد. کارهایمان را در راستای سیاست آقای قالیباف در کاهش فاصله جنوب و شمال انجام می‌دهیم.
هر چقدر ثروت بیشتری در جنوب شهر تولید کنیم بلافاصله به توسعه اجتماعی در آن منطقه تبدیل خواهد شد. یکی از کمک‌های ما به توسعه اجتماعی تولید ثروت و درآمد در جنوب شهر است. اما سوال اینجاست که این ثروت را چگونه باید به آنها بدهیم؟ آیا باید به شکل سبد کالا به آنها بدهیم؟ آیا باید به صورت یارانه بدهیم؟ یعنی یک پول ثابتی به آنها بدهیم چون فقیر‌تر هستند؟ من اعتقاد دارم وقتی خیابان‌های اصلی این منطقه به مجتمع‌های بزرگ و برندهای معتبر تعلق بگیرد. این ثروت در قیمت ملک و فرهنگ شهروندان منطقه تاثیر می‌گذارد.
* به غیر از این موضوع چیزی که همیشه مردم جنوب شهر از آن رنج برده‌اند، نبود فضای سبز و اماکن تفریحی بوده است. با توجه به اینکه شما کارشناس محیط‌زیست هستید، در این حوزه چه کارهایی انجام خواهید کرد؟
در حال حاضر سرانه فضای سبز هر شهروند ساکن در این منطقه ۱۴.۳ متر مربع است. این عدد به نسبت استانداردهای بین‌المللی و کل شهر تهران عدد قابل قبولی است و در این زمینه محروم نیستیم. دو ناحیه این منطقه که در حریم قراردارد، کمک کرده تا سرانه فضای سبز بالا باشد. پیرو تدابیر شهردار هیچ فضای سبزی در این منطقه برای مسائل اقتصادی تخریب نخواهد شد. اگر هم در یک پروژه درختی یا تعدادی درخت عامل متوقف‌کننده پروژه باشد، فقط و فقط جا به‌جا خواهد شد.
در درجه اول اجازه تخریب را نمی‌دهیم در ثانی تا می‌توانیم سرانه فضای سبز را بالا خواهیم برد. در همین یک ماه گذشته ۴۰۰ هزار اصله درخت خریداری شده تا در منطقه کاشته شود. ما در کل شهر تهران پارک تخصصی ویژه کودکان نداریم. اما بنده این قول را می‌دهم با همکاری سازمان پارک‌ها در سال آینده اولین پارک تخصصی ویژه کودک ایجاد شود. اولین پارک تخصصی قرآنی در سطح کشور نیز سال آینده در منطقه ۱۸ ساخته خواهد شد.