کمال مهر : اگر چه تقریباً اکثر قریب به اتفاق فیلم های راه یافته به جشنواره در همین نیمه نخست رونمایی شده اند اما از آنجا که تنها نیمی از این آثار در کاخ جشنواره به نمایش درآمده و مابقی اولین اکرانشان در جداول سینماهای مردمی ثبت شده بود، هنوز برخی از این آثار مورد نقد و بررسی جدی در فضای رسانه ای قرار نگرفته اند.
به همین دلیل هم باید منتظر ماند و تا پایان آخرین روز اکران فیلم ها در کاخ جشنواره فضای رسانه ای را رصد کرد تا شاید بتوان تصویری دقیق تر از کارنامه سینمای ایران در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر به دست آورد.
گزارش روز: فیلمهای خبرساز این روزها
در سه روز گذشته در مجموع ۱۶ فیلم در سالن اصلی برج میلاد برای اهالی رسانه و منتقدان روی پرده رفت که از این میان فیلمهای “چ”، “متروپل”، “رستاخیز” و “شیار ۱۴۳” بیشتر بازتاب را در فضای رسانه ای از آن خود کردند.
فیلم سینمایی “چ” به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در حالی صبح روز دوشنبه در کاخ جشنواره رونمایی شد که بسیاری به دلایل متنی و فرامتنی در انتظار تماشای آن بودند.
فیلم از نظر ساختار توجه بسیاری را به خود جلب کرد و قریب به اتفاق منتقدان آن را پیشرفتی رو به جلو در کارنامه فیلمسازی حاتمی کیا دانستند اما از منظر محتوا موضع گیری ها نسبت به فیلم متفاوت و گاه متناقض بود تا جایی که برخی تصویر ارائه شده از شهید چمران در این فیلم را غیرواقعی توصیف کردند و در مقابل برخی دیگر فیلم را تفسیری به روز و کارآمد از این چریک عارف، خواندند.
در این میان اما مهدی چمران به عنوان برادر شهید چمران تمام قد از فیلم دفاع و آن را تصویری واقعی از مصطفی چمران توصیف کرد. هنوز درباره قضاوت نهایی درباره فیلم زود است احتمالا حرف و حدیث ها درباره آن تا بازه اکران عمومی ادامه خواهد داشت.
برخلاف ساخته حاتمی کیا فیلم تازه مسعود کیمیایی از منظری متفاوت شاهد بازتاب رسانه ای بود. فیلمی عجیب و غیرمنتظره از کارگردانی پیشکسوت در سینمای ایران!
داستان و ساختار فیلم سینمایی “متروپل” نه فقط پس از اکران که حین اکران در کاخ جشنواره هم با واکنش های اعتراض آمیز برخی اهالی رسانه و منتفدان مواجه شد. اتفاقی که برخی خبرگزاری ها خبر تکرار آن در برخی سینماهای مردمی را هم مخابره کرده اند.
شاید تعجیل برای رساندن فیلم به جشنواره و فرصت اندک جهت بازبینی و اصلاح ایرادات روایی و ساختاری آن را بتوان اصلی ترین دلیل برای ثبت چنین فیلمی در کارنامه مسعود کیمیایی دانست.
صبح دیروز اما کاخ جشنواره با اکران فیلم سه ساعته احمدرضا درویش برنامه خود را آغاز کرد. فیلمی که به تعبیر خود درویش نزدیک به ۱۰ سال برای ساختش انتظار کشیده و حالا بابد رونمایی می شد.
“رستاخیز” اما به رغم تمام انتظاراتی که برانگیخته بود، اثری متوسط بود و نتوانست نظر مثبت منتقدان و اهالی رسانه را با خود همراه کند.
فیلم که در یک تابوشکنی عیان اقدام به نمایش چهره بزرگان دینی همچون حضرت عباس(ع)، حضرت علی اکبر(ع)، حضرت قاسم(ع)، حضرت علی اصغر(ع) و برخی دیگر از بزرگواران حاضر در قیام عاشورا کرده است، در روایت این واقعه دچار لکنت می شود و از همین منظر مورد انتقاد قرار گرفته است.
بازتابهای مثبت و منفی نسبت به این فیلم قطعاً در روزهای آینده اوج خواهد گرفت و باید دید این بازتابها تأثیری در اکران عمومی فیلم هم می تواند داشته باشد؟
در کنار تمام این آثار فاخر و پرخرج اما پدیده، جشنواره فیلم کم هزینه و بی ادعای “شیار ۱۴۳” بود که عصر دیروز در کاخ جشنواره به نمایش در آمد. دومین فیلم سینمایی نرگس آبیار پس از “اشیاء از آنچه در آینه می بینید به شما نزدکیترند” داستانی ساده و روایتی فاقد پیچیدگی های مزاحم دارد و از همین منظر مخاطب به راحتی با آن ارتباط برقرار می کند.
فیلم در کنار داستان تأثیرگذار و کارگردانی قابل تحسین از بازی کم نقص بازیگرانی همچون مریلا زارعی و مهران احمدی هم بهره می برد و این ترکیب حاصل نهایی را تبدیل به یکی از پدیده های جشنواره سی و دوم کرده است.
فیلم سینمایی “شیار ۱۴۳” چنان کیفیت تأثیرگذاری ای داشت که ابراهیم حاتمی کیا بلافاصله پس از تماشای فیلم در کاخ جشنواره، فیلم سینمایی “چ” را به کارگردان و عواملش تقدیم و سکانس پایانی فیلم را یکی از سکانس‌های ماندگار تاریخ سینمای ایران توصیف کرد.
چهره روز: نرگس آبیار
بدون تردید در نیمه راه جشنواره یکی از شاخص ترین چهره ها نرگس آبیار است. داستان نویسی که در دومین گام ورود حرفه ای به دنیای فیلمسازی اثری ساده و بی ادعا را به سینمای ایران عرضه کرد.
درباره “شیار ۱۴۳” گفتنی ها و شنیدنی ها زیاد است اما به این بهانه بد نیست مروری کوتاه بر کارنامه و دغدغه های نرگس آبیار کارگردان جوان این فیلم داشته باشیم.
آبیار بیش از یک دهه نویسندگی حرفه ای در موضوع دفاع مقدس و ادبیات کودک را آغاز کرده است و پس از نگارش و انتشار آثاری همچون “چشم سوم” با موضوع عملیات والفجر مقدماتی، “نه روز بود، نه شب” درباره زندگی شهید حسن عباسپور و “فلسطین، از اشغال تا انتفاضه”، در سال ۹۰ تصمیم به ورود به سینما گرفت.
او در گام نخست داستانی کوتاه و یک خطی را دستمایه ساخت فیلم قرار داد و فیلم سینمایی “اشیاء از آنچه در آینه می بینید به شما نزدیکترند” را به جشنواره سی ام فیلم فجر ارائه کرد.
فیلم اول آبیار با واکنشی نسبتاً خنثی از سوی اهالی رسانه و منتفدان مواجه شد و بعدها هم نتوانست فرصت اکران عمومی را به دست آورد تا در آزمون گیشه توانایی خود در ارتباط با مخاطب را بسنجد.
عزم آبیار اما برای فیلمسازی جدی تر از این حرفها بود به همین دلیل به زودی برای ساخت فیلم دوم دست به کار شد و این بار داستان انتظار مادری را برگزید که چشم به راه فرزند به جبهه رفته اش روزگار می گذراند.
نرگس آبیار حالا دیگر فیلمسازی جدی در سینمای ایران محسوب می شود که از همین امروز می توان منتظر فیلم بعدی اش بود. فیلمسازی که دور از ذهن نیست از اختتامیه جشنواره امسال هم دست پر به خانه بازگردد و سیمرغ های اصلی جشنواره به نام فیلمش ثبت شود.
حاشیه ها: در انتظار تکرار تجربه ها!
* آمد و شد چهره های غیرسینمایی به کاخ جشنواره کماکان ادامه دارد. در روزهای اخیر از رئیس شورای شهر تهران گرفته تا دروازه بان برزیلی تیم پرسپولیس در برج میلاد حاضر شده و به تماشای فیلم نشسته اند. محمد غرضی، عبدالجبار کاکایی، مهدی چمران و … از دیگر مهمانان برج میلاد در روزهای اخیر بوده اند.
* ابتکار جدید انجمن منتقدان سینما در بدرقه عوامل فیلم برای خیرمقدم به اهالی سینما پیش از اکران هر فیلم، بستر مناسبی شده تا هم منتقدان و رسانه ای ها تصویر روشن تری از فضای ذهنی عوامل تولید فیلم تا پیش از نمایش آن به دست آورند و هم فیلمسازان در صورت نیاز نکات مدنظر خود را برزبان آورند. نکاتی که برخی از جنس کنایه است. مانند اظهارات کارگردان «انارهای نارس» که شب گذشته در سخنانی کوتاه به چند سال انتظار برای اخذ پروانه ساخت در دولت گذشته اشاره کرد و به کنایه گفت: «شکر خدا که این دوران گذشت!»
* یکی دیگر از حاشیه های آیین خیرمقدم به اهالی رسانه در یکی دو روز اخیر هم مربوط به تقدیم فیلم سینمایی «با دیگران» به یکی از تهیه کنندگان فیلم بود! اینکه اساسا چرا باید یک فیلم به تهیه کننده اش تقدیم شود در نوع خود جالب توجه است اما از آنجا که این تهیه کننده محمد آفریده بود و پیش از این تهیه کنندگی فیلم پرحاشیه «یک خانواده محترم» را برعهده داشت، این تقدیم و تقدیر با واکنش تند برخی رسانه ها مواجه شد.
* هر چه از روزهای ابتدایی جشنواره می گذرد آرام آرام شمار مهمانان ناشناس و غیر رسانه ای کاخ جشنواره بیشتر می شود تا خاطره گعده های خانوادگی در دوره های گذشته جشنواره باردیگر زنده شود. امیدواریم این روند به پایانی همچون آخرین اکران جشنواره گذشته منتهی نشود که شماری از منتقدان و اهالی رسانه ناگزیر از تماشای فیلم از روی سن سالن اصلی و از چند متری پرده شدند!
مجله مهر