مهریه یکی از سنت های شرعی و قانونی ما است. نام زیبایی دارد و اگر درست تعیین شود مشکلی برای ازدواج پیش نخواهد آورد، اما مشکل زمانی ایجاد می شود که برای تعیین آن، دو خانواده، جلسه ای معروف به مهربران یا بله بران را با مناقصه و مزایده اشتباه می گیرند.
قوم عروس و داماد هر کدام باید سعی کنند مبلغ را به نفع خودشان تغییر دهند. خانواده عروس با دلایلی چون مهریه را چه کسی داده است و چه کسی گرفته است و همچنین بیان رقم مهریه بقیه اعضای خانواده، سعی در بالابردن رقم آن دارند و خانواده داماد هم با آوردن دلایلی چون بی ارزش بودن مادیات و مهم بودن مهر و علاقه بین طرفین، سعی در پایین آوردن مبلغ آن خواهند داشت.
در برخی مواقع چانه زنی در این گونه مراسم آنقدر زیاد می شود که تا فسخ جلسه بله بران پیش می رود. البته اگر دختر و پسر تمایل زیادی به این ازدواج داشته باشند، با ریش سفیدی بزرگان خانواده جلسه دیگری با نام: بله بران۲، برای رسیدن به تفاهم تشکیل می شود. تمدید این جلسه تا ده بار بلامانع است و خانواده عروس می توانند تا آنجا که لازم است برای حفظ آبرو و خانواده داماد برای جلوگیری از ضرر احتمالی با هم چانه بزنند.
اندر مصائب خرید عروسی
این که هر خانواده ای رسم دارد چه چیزهایی بخرد، خود حکایت پردردسری است که گاهی باعث اختلاف می شود. برخی رسم دارند از نوک پا تا فرق سر را خرید کنند. حال زمانی را در نظر بگیرید که رسم دو خانواده با هم متفاوت باشد. بیچاره عروس و داماد که این میان به جای آن که بهترین روزهای خود را بگذرانند، باید تلاش کنند تا اختلافی پیش نیاید.
اما گاهی نحوه خرید کردن هم بر مشکلات این پیش نیاز لازم الاجرا اضافه می کند. چند نفر از قوم عروس، چند نفر از خانواده داماد که همگی صاحب نظر هستند نیز به نشانه احترام همراه با عروس و داماد به بازار می روند. ناهار دسته جمعی را مهمان جیب آقای داماد هستند، اما بخش جالب آن خرید هدیه هایی با عنوان «سرخریدی» برای افرادی است که قدم رنجه کرده اند و همراه عروس و داماد راهی بازار شده اند.
جهازبران و جهازبینان
یکی از سنت های ما همراه کردن همه لوازم زندگی همراه عروس خانم است، به طوری که وقتی خانواده ای صاحب دختر می شود، از همان ابتدا دلشوره تهیه جهیزیه او را دارد. این که پدر و مادر، راحتی فرزند را می خواهند و دوست دارند کاری کنند که در ابتدای راه دخترشان کم و کسری نداشته باشد؛ هرچند کار چندان ساده ای نیست، اما اگر فقط به نداشتن کم و کسری اکتفا شود، چندان دشوار هم نخواهد بود، ولی داشتن ماشین ظرفشویی و مبلمان و ده ها لوازم لوکس و زینتی دیگر که می شود زندگی را بدون آنها شروع کرد.این روزها همراه داشتن این وسایل نوعی ارزش است و باعث شده تهیه جهیزیه سخت باشد. از طرفی زمانی که لوازمی را برای حفظ آبرو و دیده شدن در چشم قوم داماد یا حتی برخی از اقوام خود به فرزندتان می دهید، اجرای مراسم جهازبران و جهازبینان لازم می شود.
پاتختی، چرا و چگونه؟
«پاتختی» یکی از حاشیه های مهم و ضروری ازدواج است که از قضا در آن اتفاقاتی ممکن است رخ دهد که باعث شود حرف و حدیث هایش تا آخر زندگی همراه عروس و داماد باشد.
بخش مهم و هیجان انگیز این مراسم، اعلام هدایاست که از اعلام نتایج کنکور حیاتی تر بوده و گاهی باعث دردسرهایی می شود.
سرود دست جمعی: این مال کیه و این مال کیه؟ از سوی همه اقوام و پاسخ یک نفر که مسئول باز کردن هدایاست که مثلا: عمه عروس یا خاله داماد از جمله این مراسم است. در برخی خانواده ها یک نفر هم مسئول ثبت هدایا می شود، به این دلیل که عروس و داماد هدیه هرکس را فراموش نکرده و در مواقع لزوم جبران کنند!
حال اگر کسی توانایی مالی برای شرکت در این مسابقه را نداشته باشد، حال و روزش معلوم است. خیلی مواقع افراد برای حفظ آبرو و دوری از حرف دیگران، خود را به آب و آتش می زنند تا هدیه شان از دیگران چیزی کم نیاورد.
هدیه و پیشکشی یعنی سهیم بودن در شادی هم، دیگر عدد و رقم آن نباید آن قدر مهم باشد و اعلام آن به دیگران چه لزومی خواهد داشت؟
تا همین جا بس است مابقی مراسم را خودتان بهتر می دانید…!
حال سوال این است که:
۱ـ این همه رسم ها و پیرایه های کمر شکن را چه کسی بوجود آورده است؟
۲ـ چرا ما به ماه و سال به سال بر این گونه رسوم غلط افزوده می گردد؟
۳ـ چرا به جای گشودن گره ها، بر گره ها می افزاییم؟
۴ـ چرا در فکر آن پسر و دختر جوانی که ضرورت فطری و اجتماعی ازدواج را به آن ها لازم می داند نیستیم؟
توصیه های لازم
۱ـ در تعیین مهریه به کم اکتفا کنید؛ چرا که رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ می فرماید: «بهترین زنان امت من، آنان هستند که مهریه اش کمتر باشد.»[ بدانید که مهریه سنگین و سرسام آور، آبرو و اعتبار نمی آورد. مثل کسانی نباشید که وقتی در این مورد با انتقاد مواجه می شوند، در جواب می گویند: «چه کسی مهریه را داده و چه کسی مهریه را گرفته» این ها غافل اند که مهریه یک بدهکاری سختی است که زن هر زمان می تواند آن را مطالبه کند. (البته تحقیق و شناخت از همسر و تدین آن مهم است).
۲ـ تشریفات و خرج های اضافی را کم کنید، بدانید که تشریفات و تجمل گرایی، همانند تارهای عنکبوتی است که هر چه بیشتر باشد، بیشتر انسان را گرفتار می کند. صحیح است که وضع زندگی عوض شده و سطح معیشت بالا آمده، اما معیارها و ارزش های اسلامی ـ انسانی، هرگز عوض نشده و نخواهد شد، یعنی: اسراف نکردن، ساده گرفتن، چشم و هم چشمی نکردن و باطل بودن خرافات و تشریفات، و ….همیشه به حال خود باقی است.
۳ـ به قدر توانتان جهیزیه تهیه کنید و به ضرورت اکتفا کنید آیا می دانید که در اکثر مواقع ۳۰ درصد جهیزیه ها جزء لوازم زندگی است و بقیه یعنی ۷۰ درصد اضافی و تشریفاتی است. خانواده های عزیز چرا به خاطر تهیه وسایل غیر ضروری و تجملی خود را به قرض و مشکلات می اندازید.
۴ـ در هر حال، اعتدال و انصاف را رعایت نموده و امکانات و شرایط خانواده عروس و داماد را رعایت کنید و از آن ها انتظارات بیشتر از توانشان نداشته باشید.
۵ـ لااقل شما یک قدم مثبت بردارید و به پیشرفت مدگرایی های افراطی و تجمل گرایی ها کمک نکنید. آری در صورت تمکن مالی هدیه دادن خوب است، ولی آیا انصاف است کسی که ندارد با دلیل آوردن این که این رسم است که مثلاً برای تک تک اعضای خانواده عروس و داماد کادو خرید و … خود را به فشار و فلاکت بیاندازید.
۶ـ این که عروسی فقط یک شب است جواز انجام کارهای حرام و غیر قانونی نمی شود! از برقراری مجالس عروسی مختلط، فساد انگیز، رقص زنان آرایش کرده به خصوص عروس در مقابل مردان و از مزاحمت ها به همسایه ها و مردم مثل بوق زدن و … خود داری کنید.
۷ـ چرا با وسوسه های پوچ شیطانی، مراعات حریم محرم و نامحرم را نمی کنیم؟ عقد پسر عموها و دختر عموها، اصلاً در آسمان بسته نشده است! این یک عقیده خرافاتی است.
۸ـ بدانید اگر ما تشریفات پیچیده ازدواج و امور زندگی را حذف کنیم و آن را بدون آرایش با توافق همدیگر انجام دهیم، نه تنها مانع از تحصیل نیست؛ بلکه کمک خوبی برای ادامه تحصیل و پیشرفت در زندگی خواهد بود.
۹ـ بر اساس توصیه های دینی و نیز یافته های روان شناسی دین؛ دین داری عامل بسیار قوی برای رضایت از زندگی و رضایت مندی زناشویی است.