به گزارش «کمال مهر»، مستشرقین اندیشمندانی از غرب هستند که درباره آیین و فرهنگ مردم مشرق‌زمین به مطالعه می‌پردازند؛ عمده اندیشمندان مستشرق کسانی هستند که مغرضانه و با دست گذاشتن روی شبهات و یا با شبهه‌سازی به مطالعات اسلامی می‌پردازند، اما در بین آنها معدود افرادی هستند که از روی تحقیق و کنجکاوی به این مطالعات روی می‌آورند و در این راستا به دستاوردهای خوبی می‌رسند که حتی برای جهان اسلام مفید واقع می‌شوند.

خانم آنه‌ماری شیمل از جمله مستشرقینی است که با رویکردی محققانه وارد مطالعات اسلامی شد و در این مسیر به دستاوردهای علمی خوبی دست یافت. نکته جالب توجه در زندگی شیمل، ارادت او به خاندان پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) است و در این مسیر آثار متعددی را تألیف و یا ترجمه کرد؛ دفاع او از پیامبر گرامی اسلام(ص) در مقابل اتهامات سلمان رشدی در آن زمان زبانزد همگان شد تا جایی که مورد هجمه شدید رسانه‌های غرب قرار گرفت. بنابراین کسانی که وی را می‌شناختند به این ارادت شیمل به خاندان وحی واقف بودند تا جایی که پس از مرگ وی، روی سنگ قبرش حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) حک شد.

شیمل در ماه آوریل سال ۱۹۲۲ میلادی در شهر ارفورت آلمان به‌دنیا آمد و در محیطی مملوّ از ادبیّات و شعر پرورش یافت. در سن پانزده سالگی زبان عربی را آموخت در سال۱۹۴۶ در دانشگاه ماربورگ به درجه استادی رسید، اما به خاطر اینکه دختری جوان بود نه در ماربورگ بلکه در دانشگاه آنکارا و به زبان ترکی مشغول تدریس شد. در پاییز ۱۹۳۹، یعنی زمانی که ۱۷ سال داشت، تحصیلات خود را در رشته‌های زبان و ادبیات عرب و علوم اسلامی دانشگاه برلین آغاز کرد.

در اکتبر سال ۱۹۴۱، کار نوشتن رسالهٔ دکترای خود را بر روی موضوع «مصر در اواخر دوران قرون وسطی» را به انتها رسانید. او با اینکه ۱۹ سال بیشتر نداشت، موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه برلین شد. آنه‌ماری شیمل دکترای دوم خود را در سال ۱۹۵۱ در حوزهٔ تاریخ ادیان و با رساله‌ای پیرامون «عشق عرفانی در اسلام» دریافت کرد و در سال ۱۹۶۱ به عنوان استاد دانشگاه بن منصوب شد. وی در هاروارد، کمبریج و دانشگاه های ترکیه، ایران، پاکستان و افغانستان نیز تدریس داشته است. بی‌نظیر بوتو نخست وزیر مقتول پاکستان یکی از شاگردان وی به شمار می رود.

شیمل جایزه‌های متعددی را در طول حیات علمی خود دریافت کرد. جایزه سالیانه صلح که هر ساله پیش از نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت به اندیشمندان و متفکران آلمانی اهدا می شود در سال ۱۹۹۵ به شیمل اختصاص یافت.

ردّ تفکرات سلمان رشدی

مصاحبه‌گر تلویزیون پس از دریافت این جایزه به سراغ شیمل آمد و از او پیرامون سلمان رشدی سؤال کرد. شیمل در پاسخ به این پرسش شجاعانه طرف جهان اسلام ایستاد، با آنکه فضای اروپا به گونه‌ای دیگر با این مسأله برخورد می‌کرد. وی کارهای سلمان رشدی را نوشته‌هایی سطحی که برای خوش‌آمد غرب نوشته شده‌اند تلقی کرد. شیمل اظهار داشت که سلمان رشدی با کتاب زشتش احساس مسلمانان و حتی خود او را آزده است. پس از این مصاحبه تلویزیونی بود که مدافعان سلمان رشدی یورش خود علیه این بانوی منصف را آغاز کردند.

لودگر لوتکهاوس در تاریخ ۱۱ می ۱۹۹۵ طی مقالهای در روزنامه SUED – DEUTSCHE ZEITUNG سخت بانوی شرق‌شناس را مورد هجمه قرار داد. پس از او گیرنوت روته استاد دانشگاه هامبورگ طی مقالهای در روزنامه DIE ZEIT به تاریخ دوازه می ۱۹۹۵خواستار پس گرفتن جایزه صلح از شیمل شد. او طی مصاحبهای با مجله اشپیگل که در ۲۲ می ۱۹۹۵ منتشر شد اظهار داشت: من با نگارش۸۰ کتاب تلاش کردم تا تصویری صحیح از اسلام را به خواننده اروپایی منتقل سازم، من این را یک فعالیت سیاسی قلمداد میکردم.

ارادت شیمل به پیامبر گرامی اسلام(ص)

وی آثار بسیاری پیرامون اسلام به نگارش درآورد که یکی از آخرین نوشته‌هایش در سال ۲۰۰۲ به پیامبر اسلام(ص) اختصاص یافت. شیمل این کتاب را با اقتباس از لفظ شهادت «و أنّ محمداً رسول‌الله» نام نهاد و در صدر کتاب رباعی‌ای به زبان اردو از یک شاعر هندو می‌آورد با این مضمون: «شاید کافر باشم، شاید هم مؤمن که علم این امر تنها نزد خداوند است، اما می‌خواهم خود را چونان بندهای پاکباز نذر کنم، نذر آقای بزرگ شهر، محمد رسول‌الله» شیمل به جهت این اندیشه ها مورد بسیار مورد هجوم قرار می گرفت اما در پاسخ می گفت که من وی را دوست می دارم.

در نهایت آنه‌ماری شیمل در ۲۶ ژانویه سال ۲۰۰۳ درگذشت و روی سنگ قبر وی حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) به این ترتیب نوشتند: «النَّاسِ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا؛ مردم خواب هستند؛ پس هنگامی که می‌میرند، هشیار می‌شوند»