ستارههایی که وقتی در برنامه یا جشنواره یا… بین جوانها قرار میگیرند با سوالهای تکراری و همیشگیای مواجه میشوند که شاید از میان همه آنها یک سوال خیلی به چشم میخورد: «چطور میشود بازیگر شد؟» و در لایههای پنهانی این سوال این کنجکاوی همیشگی وجود دارد که «فلان بازیگر چطور وارد دنیای بازیگری شده است؟»
نوجوانان و جوانانی که علاقمند به دنیای بازیگری هستند با پرسیدن این سوال به دنبال راهی میگردند که هر چه زودتر میانبر زده و شبیه فلان ستاره سینما مشهور شوند! برخی میگویند «پارتی و پول» تنها راه وارد شدن به این دنیاست و برخی هم معتقدند کلاسهای بازیگری و داشتن استاد خوب بهترین شیوه ورود به دنیای بازیگریست و عدهای هم باور دارند که به هر حال استعداد حرف اول را میزند!
برای رسیدن به پاسخ این سوال بهتر است با مروری به شیوه ورود ستارههای سینما به دنیای بازیگری ببینم چه روشهایی تا به امروز وجود داشته است.
آنهایی که از راه دانشگاه بازیگر شدند- ستارههای تحصیلکرده
شاید بگویید چه حوصلهای دارید! مگر بازیگری هم رفتن به دانشگاه و تحصیلات آکادمیک میخواهد؟ همین که استعداد داشته باشی و بتوانی هر وقت از تو خواستند گریه کنی یا بخندی یا نقشی را که میخواهند خوب بازی کنی، یعنی بازیگری بلدی! اما بد نیست این را بدانید که حتی بازیگرانی که از روشهای غیر آکادمیک وارد دنیای بازیگری شدهاند بر این باورند که برای حرفهای شدن در بازیگری نیاز به تحصیلات آکادمیک است. یکی از بازیگرانی که بر این مساله تاکید ویژه دارد، «مهناز افشار» است که در ادامه خواهیم گفت چطور وارد دنیای بازیگری شده است.
البته این روش نیازمند صبر و حوصله بسیاری است. باید سالها درس خواند و بعد از گذشتن از غول کنکور وارد دانشگاه شد. عشق و استعداد وقتی در کنار تحصیلات آکادمیک قرار بگیرند از هر علاقمند به بازیگری، ستارهای خواهند ساخت که نام و یادش همواره در این هنر ماندگار شود. از میان چهرههای معروفی که این روش را برای ورود به دنیای بازیگری انتخاب کردهاند و دارای تحصیلات آکادمیک در شاخههای مختلف تئاتر، کارگردانی، بازیگری و… هستند این افراد را میتوان نام برد:
منوچهر آذری، رضا آشتیانی، معصومه آقاجانی، احمد آقالو، داریوش ارجمند، افسر اسدی، بیژن امکانیان، عزتا… انتظامی، فتحعلی اویسی، رضا ایرانمنش، بهروز بقایی، حامد بهداد، پانتهآ بهرام، آتیلا پسیانی، ماهایا پطروسیان، پرویز پورحسینی، ابوالفضل پورعرب، امین تارخ، آتش تقیپور، رویا تیموریان، محمود جعفری، فرهاد جم، حسن جوهرچی، آزیتا حاجیان، بهزاد خداویسی، رضا خندان، حبیب دهقاننسب، علی دهکردی، ایرج راد و هما روستا. البته همانطور که ملاحظه کردید تحصیلات بین نسل قبلی رایجتر بوده است.
آنهایی که از راه آموزشگاهها بازیگر شدند- رایجترین شیوه برای نسل جدید
حتما تا به حال در بیوگرافی بعضی از بازیگران خواندهاید که رشته تحصیلی آنها در دانشگاه مرتبط با فعالیت هنری که دارند نیست. برخی از این ستارهها برای تحصیل در رشته بازیگری در یکی از آموزشگاهها آموزش دیدهاند. اگرچه امروزه آموزشگاههای بازیگری در سطح کشور از شمار بالایی برخوردار هستند و تعداد متقاضیان و علاقمندان به بازیگری که به این آموزشگاهها مراجعه میکنند، بسیار زیاد است، اما آنچه اهمیت دارد، اعتبار آنهاست. اعتباری که در پس آن، نام یکی از پیشکسوتان بازیگری به چشم میخورد. همینطور آمار قابل توجهی از ستارگان سینما که از این آموزشگاهها فارغالتحصیل و به سینما و تلویزیون راه پیدا کردهاند از دیگر نشانههای موفق بودن بعضی از این دورههای آموزشی است.
کارگاه آزاد بازیگری سیما فیلم زیر نظر «امین تارخ» و آموزشگاه «حمید سمندریان» از آموزشگاههای بازیگری موفقی است که تا امروز ستارگان بسیاری را به سینما معرفی کرده است. «ترانه علیدوستی» هنرجوی ۱۷ ساله آموزشگاه امین تارخ بود که در میان ۷۰۰ هنرجوی این آموزشگاه در تست فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» انتخاب شد. او به اندازهای در این تست باورپذیر و موفق ظاهر شد که در حال حاضر هنوز هم برای هنرجویان تازه وارد آموزشگاه فیلم تست او را پخش میکنند. اگرچه انتخاب بازیگر از میان بیشمار هنرجویانی که وارد این آموزشگاهها میشوند، رقابت دشواری را میطلبد اما استعداد و تواناییهای فردی از مهمترین فاکتورهایی است که شخص علاقمند و مستعد بازیگری را از دیگر هنرجویان شاخص میکند.
بهرام رادان، حبیب رضایی، هما خاکپاش، ویشکا آسایش، رضا بنفشهخواه، محمود بنفشهخواه، لیلا بوشهری، حسین پناهی، پارسا پیروزفر و چکامه چمنماه از جمله بازیگرانی هستند که در دورههای آزاد آموزشگاههای هنرپیشگی زیر نظر اساتید این رشته آموزش دیدهاند و با معرفی این آموزشگاهها به دنیای سینما و تلویزیون راه یافتهاند.
آنهایی که اتفاقی وارد دنیای بازیگری شدند- شانسهای طلایی برای ستاره شدن
شاید این گروه بازیگران را بتوان آدمهای خوش شانسی تلقی کرد که در حال انجام یکی از کارهای روزانه خود توجه کارگردان یا تهیهکنندهای را به خود جلب کردهاند و برای بازیگری از آنها دعوت به همکاری شده است. کسانی که شاید هرگز فکرش را هم نمیکردند روزی بازیگر بشوند و در شرایطی کاملاً تصادفی، مسیر زندگیشان تغییر کرده است.
«هدیه تهرانی» یکی از بازیگرانی است که از این راه وارد سینما شده است. اتفاقی که در یکی از بازارهای تهران رقم میخورد و «محمدرضا شریفینیا» و «آزیتا حاجیان» او را زیر نظر میگیرند و به تهرانی پیشنهاد بازیگری میدهند. اگرچه ابتدا به این پیشنهاد «نه» میگوید اما با پافشاریهای بعدی جواب مثبت میدهد و پس از ورود به دفتر سینمایی هدایت فیلم و تست گریم راهیِ دنیای بازیگری میشود. همینطور میتوان از «همایون ارشادی» نام برد که پشت چراغ قرمزی، «عباس کیارستمی» او را برای بازی در یکی از فیلمهایش انتخاب میکند!
البته گاهی هم این اتفاق در ارتباطهای کاری رقم میخورد شبیه «مهناز افشار» که به کار تدوین مشغول بوده است و «علی شاهحاتمی» او را در یکی از موسسههای غیرانتفاعی میبیند و برای فیلماش انتخاب میکند. ماجرای «محمدرضا گلزار» را هم که میدانید، ایرج قادری به کنسرت گروه آرین رفته بود و گلزار را برای فیلم «سام و نرگس» انتخاب کرد. «کامران تفتی» هم برای پدرش که در یکی از پروژههای فخیمزاده مشغول به کار بود، لباس گرم برده بود که فخیم زاده پسندیدش! البته آمار این چنین بازیگرهایی بیشتر است اما معمولاً هنرمندان ترجیح می دهند این نوع ورود خود را به دنیای هنر کمتر رسانهای کنند.