به گفته بهزاد رحمانی، درحال حاضر مواردی از ابتلا به این نوع سرطان در سنین زیر ۲۵سال هم مشاهده می‌شود.گذشته از افزایش ابتلا به سرطان در کشور، نامتعارف خواندن آن موضوعی است که بر سر آن توافق نظر وجود ندارد. به‌طوری‌که رئیس مرکز تحقیقات سرطان کشور معتقد است که روند ابتلا به سرطان در کشور غیرقابل پیش‌بینی نبود و کاملا طبیعی است.
محمد اسماعیل اکبری در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح بیشتری می‌دهد.
همه ما می‌دانیم که ابتلا به سرطان در کشور درحال افزایش است، اما با بالا رفتن نگرانی‌ها از شیوع این بیماری غیرواگیر، روند ابتلا به سرطان‌ها غیرطبیعی خوانده می‌شود.
این‌که گفته می‌شود شیوع سرطان در کشور غیرمتعارف است، تعبیر نادرستی است، چرا که ابتلا به انواع سرطان‌ها در کشور موضوعی کاملا پیش‌بینی شده و براساس موازین علمی بوده است، شیوع این میزان سرطان در کشور مورد انتظار بوده و هست. اما این‌که اعلام می‌شود بسیار شایع شده بله کاملا درست است.
این روزها با شدت گرفتن آلودگی هوای تهران، تاثیر این عامل در بروز سرطان نیز بیش از گذشته، نگرانی‌ها را جلب کرده، به اعتقاد شما آلودگی هوا به ویژه در شهرهای بزرگ ازجمله تهران عامل خطر جدی برای بروز سرطان است؟
حدود ۳سال است که آلودگی هوا به‌عنوان عامل خطر در ابتلا به سرطان ثابت شده است.
این آلودگی‌ها بیشتر به صورت چه نوع سرطان‌هایی خود را نشان می‌دهند؟
بستگی به نوع آلودگی دارد، اگر این آلودگی حاوی فلزات سنگینی مانند کادمیوم، سرب و… باشد، منجر به سرطان خون و دستگاه گوارشی و غدد لنفاوی می‌شود.
آلودگی فعلی شهری مانند تهران حاوی این فلزات سنگین است؟
همه نوع فلزی در هوای تهران وجود دارد، البته ما تنها با مشکل آلودگی هوا مواجه نیستیم، بلکه به دلیل آلودگی‌های صنعتی ما با آلودگی آب و مواد غذایی نیز مواجه هستیم که از دیگر عوامل خطر بروز سرطان‌ها هستند. در فضای زیست‌محیطی ما انواع عوامل خطر برای ابتلا به سرطان وجود دارد. تا چند سال پیش خیلی قطعی نمی‌شد درباره تاثیر آلودگی هوا بر ابتلا به سرطان نظر داد اما اکنون مشخص شده که این آلودگی می‌تواند تغییر ژنی ایجاد کرده و تبدیل به سرطان شود. متاسفانه این عوامل روزبه‌روز درحال افزایش است.
از چه زمانی تحقیقات حکایت از رشد سرطان در کشور داشت؟
حدود ۱۰۰سالی است که سرطان در کشور ما رو به افزایش است، هر سال نیز شمار مبتلایان به این بیماری بالا می‌رود.
میزان مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به سرطان چقدر است؟
ما در سرطان‌ها خیلی مرگ‌ومیر نداریم، چرا که روش‌های درمان خوب است و بیماران مبتلا به سرطان، سال‌های زیادی زنده می‌مانند.
وضع ما در مقایسه با سایر کشورها چگونه است؟
میزان ابتلا به سرطان در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته حدود یک‌پنجم تا یک‌ششم است، بنابراین نمی‌توان گفت که میزان سرطان در ایران بسیار بالاست. این موضوع البته برای کشورهای آفریقایی تفاوت دارد، چرا که امید به زندگی در آن کشورها پایین است از این‌رو میزان ابتلا به سرطان در این کشورها، نصف ایران است.
آمارها نشان می‌دهد سرطان سینه در میان زنان رتبه اول را به دست آورده، پیش از این نیز شما اعلام کرده بودید ۳۰ در ۱۰۰هزار نفر از زنان ایران در سن ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
نکته‌ای که وجود دارد این است که سرطان سینه سالانه ۵.۳درصد در کشورمان رشد پیدا می‌کند، این درحالی است که در کشورهای غربی این میزان حدود ۵.۱درصد است، بنابراین بحران در ابتلا به سرطان سینه ایجاد شده که رشد قابل توجهی پیدا کرده است.
علت بالا بودن موارد ابتلا به سرطان و رشد فزاینده آن در کشور چیست؟
۷۰درصد عامل خطر ابتلا به سرطان بالا رفتن سن مردم است، در گذشته امید به زندگی پایین بود و مردم حتی فرصت ابتلا به سرطان را نداشتند، اکنون اما شرایط متفاوت شده، افراد طول عمر بیشتری دارند از این‌رو با پیر شدن سلول‌ها، احتمال ابتلا به سرطان نیز افزایش پیدا می‌کند. بالا رفتن امید به زندگی، فاکتور اجتناب‌ناپذیری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سالانه ۶۰۰هزار سال از عمر ایرانیان در اثر سرطان از دست می‌رود.
دخانیات همواره به‌عنوان یکی از عوامل مهم بروز سرطان شناخته می‌شود، وضع این عامل خطر تغییری کرده؟
اکنون ۳۰درصد عامل خطر سرطان، دخانیات است که روزبه‌روز نیز وضع بدتر می‌شود، منظور از دخانیات نیز مصرف تریاک، قلیان و سیگار است، آخرین تحقیقات ما نشان می‌دهد که تریاک یکی از عوامل خطر قدرتمند ابتلا به سرطان است. در گذشته اعلام می‌شد که تریاک بر هر دردی دواست، درحالی‌که یکی از علت‌های اصلی ابتلا به سرطان‌های مری، معده و کولون، مصرف تریاک است. به‌هرحال، مصرف دخانیات در کشور ما رو به فزونی است، از همه بدتر نیز مصرف قلیان است که متاسفانه در میان زنان نیز بسیار شایع شده، تحقیقات ما نشان می‌دهد که ۳۰درصد سرطان‌ها به نوعی با دخانیات ارتباط دارد، پس از آن نیز رژیم غذایی است.
کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟
۳ فاکتور در رژیم غذایی وجود دارد، یکی از مهم‌ترین آنها چربی‌های حیوانی مانده است که در غذاهای یخچالی و فریز شده دیده می شود. موارد دیگر نیز نمک و شکر است که در چاق کردن افراد تاثیر فراوانی دارد.
داروها نیز به‌عنوان عامل خطر شناخته می‌شوند؟ با توجه به این‌که مصرف بی‌رویه آن را در کشور شاهد هستیم.
بله مصرف دارو نیز یکی دیگر از عوامل است، به ویژه در سال‌های اخیر که مصرف هورمون‌ها افزایش پیدا کرده که می‌تواند منجر به افزایش موارد ابتلا به سرطان رحم، سینه و تخمدان شود.
به اعتقاد شما با توجه به نگرانی از افزایش ابتلا به سرطان در کشور، پیشگیری‌های لازم نیز صورت می‌گیرد؟
موضوعی که وجود دارد این است که دولت در این زمینه اقدام کند. اما متاسفانه در پیشگیری ضعف زیادی وجود دارد.