کمال مهر، نزدیک به یک ماه دیگر سی ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برگزار می‌شود و برگزاری بزرگ‌ترین جشنواره سینمایی کم حاشیه نبوده است.
البته به‌طور طبیعی هر دوره با حاشیه‌های مختلفی همراه بوده که به صورت اجمالی به آن‌ها نگاهی خواهیم داشت.
در این دوره نمایش فیلم‌های بلند، برپایی جشنواره تئاتر فجر و برنامه‌های متنوع تلویزیون همزمان انجام گرفت و این اتفاق باعث شد که استقبال قابل قبولی از این دوره صورت نگیرد و در میان فیلم‌های نمایش دهنده فیلم “عملیات مروارید” ساخته‌ی باربرد طاهری که در آخرین لحظات به جشنواره اضافه شد با واکنش‌های بسیاری همراه بود.
دومین دوره نیز با حاشیه‌های بسیاری چون قطع پی‌درپی برق سالن‌های سینما و اعتراض تماشاگران از نمایش فیلم “گفت به زیر سلطه من درآیید” روبرو شد و این اتفاق‌های غیر منتظره به حدی رسید که حتی اسامی برگزیدگان این دوره لو رفت.
“کمال‌الملک” یکی از فیلم‌های پرمخاطب سومین دوره جشنواره انتخاب شد به‌طوری مسئولان قصد نمایش مجدد فیلم را داشتند که با مخالفت سازندگان فیلم مواجه شدند.
یکی از مشکلات جشنواره نرسیدن فیلم‌ها به مسابقه است که در این دوره فیلم “صاعقه” به کارگردانی ضیاء‌الدین دری به دلیل اشکالات فنی نرسید و با وجود اینکه فیلم “حیات پشتی مدرسیه آفاق” را جایگزین کرده بودند اما فیلم “همه فرزندان من” به جای این فیلم به بخش مسابقه رفت.
در چهاردهمین دوره بخش آماتور از بخش حرفه‌ای تفکیک شد تا به صورت مستقل به نام سینمای جوان برگزار شود اما برخی از فیلم‌ها ازجمله “مشت”، “آوار”، “عقاب‌ها” و “شهرموش‌ها” پیش از جشنواره به اکران درآمدند که اعتراض تماشاگران را نیز به‌همراه داشت.
اختلافات حوزه هنری و بنیاد فارابی در ششمین دوره جشنواره باعث شد که هیچ فیلمی از حوزه به بخش مسابقه راه پیدا نکند.
باتوجه به‌اینکه در دوره پنجم و هفتم جشنواره فیلم فجر اتفاق خاصی نیفتاد به بررسی دوره هشتم نگاهی داریم که فیلم “ای ایران” ساخته ناصر تقوایی به دلیل نرسیدن به دست داوران از داوری بازماند.
نهمین دوره جشنواره با جنگ ۸ ساله همزمان شد و برخی از مهمانان خارجی به دلیل هراس از جنگ خلیج فارس از حضور درجشنواره انصراف دادند.
دو فیلم “نوبت عاشقی” و “شب‌های زاینده رود” در این دوره نمایش داده شد که حواشی و اعتراضات بسیار به این فیلم‌ها به نماز جمعه و صحن مجلس کشیده شد.
آمار عکس‌ها و پوسترها در دوره دهم به حدنصاب کافی نرسید و به همین دلیل از بخش مسابقه حذف شد.
همچنین فیلم “بانو” نیز با دلایل نامعلوم از بخش مسابقه حذف شد.
یازدهمین و دوازدهمین دوره جشنواره فجر نیز بی‌حاشیه بود. بعداز ۱۱ سال دبیر جشنواره تغییر کرد و مهدی فریدزاده جایگزین سیدمحمد بهشتی شد.
اما در حاشیه برگزاری جشنواره ۱۰ نفر از منتقدان و نویسندگان خواستار تأسیس صنف نویسندگان سینمایی در خانه سینما شدند. چهاردهمین و پانزدهمین دوره را نیز باید جزء بی‌حاشیه‌ترین دوره‌ها نام برد.
بخش مسابقه فیلم اول و دوم و مواد تبلیغی را در دوره شانزدهم حذف کردند.
در دوره هفدهم مراسم بزرگداشتی برای مرحوم خسرو شکیبایی درنظر گرفته شد که به دلیل سفر به کیش و بازی در فیلم “دختردایی گمشده” در مراسم بزرگداشتش شرکت نکرد همچنین در دوره هجدهم نیز نیکی کریمی نخواست مراسم بزرگداشتش برگزارشود.
با حذف فیلم “آب و آتش” از دوره نوزدهم، اعتراض به اکران نشدن “موج مرده” به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا اوج گرفت.
فیلم “سفر سرخ” اولین ساخته حمید فرخ‌نژاد که قراربود در جشنواره بیست‌ویکم نمایش داده شود به دلیل آنکه صدا و سیما به‌عنوان تهیه کننده فیلم اجازه نداد اکران نشد.
همچنین فیلم “نامه‌های باد” باوجود برگزیده شدن در بخش مسابقه به دلیل توقیف‌شدن، از نمایش و گرفتن جایزه بازماند و در این دوره ناصر تقوایی جایزه‌اش را به نشانه‌ی اعتراض بازگرداند.
در دوره بیست و یکم داریوش مهرجویی به دلیل بیماری نتوانست در مراسم بزرگداشت خود شرکت کند و فیلم “نامه‌های باد” که در دوره گذشته توقیف شده بود، دراین دوره نمایش داده شد.
و از نکات جالب نیز میتوان به حذف سیمرغ بازیگران نقش مکمل زن و مرد در این دوره اشاره کرد. عباس کیارستمی در مراسم بزرگداشت خود در دوره بیست و دوم حاضر نشد و در دوره‌های بیست و سوم فیلم “به رنگ ارغوان” به درخواست سازندگان از بخش مسابقه خارج شد.
درجشنواره بیست و پنجم فیلم “رئیس” در بخش مسابقه حضور نیافت که فیلم “سنتوری” جایگزین این فیلم شد و با استقبال خوبی نیز همراه بود.
شاید دوره بیست و ششم را بتوان جزء پرحاشیه‌ترین دوره‌های جشنواره نام برد، چراکه باوجود اعلام انتخاب فیلم “کنعان” به عنوان فیلم برگزیده، جایزه فیلم منتخب را به “آمریکای ۱۴۰۸” به دلیل اصطلاح مهمان‌نوازی اهدا کردند.
جابه‌جایی فیلم‌ها انتقادات بسیاری را به دنبال داشت به طوری که دو فیلم “سفر به سرزمین دور” و “شب حوراء” به جشنواره نرسیدند و “دل شکسته” و “کتونی سفید” جایگزین شدند همچنین “ریسمان باز” جایگزین “دایره زنگی” و “سبزکوچک” جایگزین فیلم “هر شب تنهایی” شد. فیلم “ستایش” نیز نرسید و “قرنطینه” جایگزین آن شد و در آخر نیز “باد در علفزار می‌پیچد” را به جای “آواز گنجشک‌ها” نمایش دادند.
اما نرسیدن فیلم “ملک سلیمان” از یک طرف و بازبینی مجدد فیلم “درباره الی” به درخواست رئیس جمهور از سویی دیگر از موارد خاص دوره بیست و هفتم بود و با بازبینی مجدد، فیلم اصغر فرهادی در بخش مسابقه قرار گرفت و جایزه بهترین فیلم را نیز دریافت کرد.
بعداز دوره بیست و ششم، جشنواره بیست و هشتم نیز از حاشیه کم نبوده است به طوری که فیلم سینمایی “به رنگ ارغوان” بعد از شش سال توقیف به نمایش درآمد.
فیلم‌های “آشکار” و “صدسال به این سال‌ها” رفع توقیف شدند و دو فیلم “زمهریر” و “هیچ” را در بخش خارج از مسابقه نمایش دادند.
فاطمه گودرزی که یکی از داوران این دوره بود به دلیل غایب بودن در جلسات از داوری کنار گذاشته شد و اتفاق مهم این دوره با تحریم کردن اختتامیه جشنواره از سوی خبرنگاران رقم خورد.
در دوره بیست و نهم نام اسدالله نیک‌نژاد به عنوان داور جشنواره اعلام شد که اعتراض به این اتفاق منجر به استعقای او گردید.
اما از نشست‌های برگزارشده در این دوره که با حاشیه‌ها و سروصدا همراه بود میتوان به نشست فیلم‌های “فرزند صبح” و “پایان نامه” اشاره کرد.
وضعیت سالن‌های سینمایی در دوره سی‌ام به حدی نامطلوب بود که بهمن فرمان‌آرا به معنای اعتراض سه سیمرغ خود را به دبیرخانه پس داد.
همچنین فیلم “زندگی خصوصی” نیز در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد که در زمان ارکران عمومی از پرده سینما پایین کشیده شد.
سرانجام دوره سی و یکم جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نیز برگزار شد که صدور بی‌رویه کارت‌های خبرنگاران ازدحام بی‌شماری را در محل برگزاری ایجاد کرد و این اتفاق به حدی بود که در برخی موارد شاهد حضور غیر رسانه‌ای‌ها بودیم.
فیلم “زندگی مشترک آقای محمودی و بانو” ساخته روح‌‌الله حجازی در بخش مسابقه قرار نگرفت و کارگردان و حاضران جشنواره تا روزهای پایانی در انتظار نمایش این فیلم بودند که در آخر نیز به نمایش در نیامد.
انتظار می‌رود که مسئولان برگزاری جشنواره با کسب تجربه از دوره‌های گذشته، دوره‌ای بی‌حاشیه را در دولت تدبیر و امید برگزار کنند.
باشگاه خبرنگاران