به گزارش«کمال مهر»، شاید آن روزی که «دنی عنان» سفیر دانمارک در تهران مشغول قیچی کردن روبان افتتاحیه یک دفتر جدید صدور ویزا در تهران آن هم با دست چپ بود، تصور نمی‌کرد انتشار تصاویر افراد حاضر در مراسم، مورد توجه قرار گرفته و حساسیت رسانه‌ها و سیاسیون را در پی داشته باشد؛ توجه و حساسیتی که در صورت پرداخت و رسیدگی دقیق، می‌تواند سرنخی به پستوی برخی کسب‌وکارهای تازه به راه افتاده شیک و دیپلماتیک باشد.
در ادامه این گزارش به یکی از کسب‌وکارهای جدیدی که در حوزه دیپلماسی و به صورت ویژه به عنوان صدور ویزا برای متقاضیان ورود به کشورهای اروپایی به راه افتاده و برخی اقدامات غیرقانونی و رانت‌خواری‌های انجام شده در این حوزه اشاره می‌شود. به نخستین نکته درباره عکس افتتاحیه دفتر صدور ویزا، حضور یک تبعه سریلانکایی در ایران بود که در کنار سفیر دانمارک در تهران، روبان افتتاح دفتر صدور ویزا در میدان هروی را برید اما در همان روز افتتاح، به علت حضور غیرقانونی در ایران، حکم اخراج وی به دست ضابطان قضایی رسید!
این تبعه سریلانکایی با نام «محمد ریزان زین» که مدتی نیز به عنوان مدیر شرکت همکار با سفارت‌های اروپایی در دوبی مشغول فعالیت بوده، سال ۲۰۱۶ وارد ایران شد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، به‌رغم آنکه بازرسی اواخر سال گذشته کارشناسان وزارت کار از محل فعالیت این کارمند شرکت VFS (شرکت کارگزاری طرف قرارداد با سفارتخانه‌های ایتالیا، آلمان، فرانسه، هلند، فنلاند، بلژیک و…) نشان داد وی و چند نفر دیگر از همکارانش، بدون داشتن مجوزهای قانونی، از مصادیق اشتغال غیرمجاز محسوب می‌شوند اما محمد زین بدون توجه به این موضوع، همچنان به حضور غیرقانونی در ایران و همکاری با سفارتخانه‌های خارجی ادامه داده و به صورت علنی، در مراسم افتتاح دفتر جدید واقع در میدان هروی نیز حاضر می‌شود.
البته حضور غیرقانونی این فرد از چشم نهادهای انتظامی و قضایی دور نماند و یک مقام قضایی اردیبهشت‌ماه سال جاری با صدور حکمی خطاب به ضابطان پلیس، از آنها خواست نسبت به جلب و دستگیری این فرد به اتهام اقامت غیرمجاز اقدام کنند و با رعایت موازین شرعی و قانونی، مجوز ورود به مخفیگاه وی را به مدت ۲۰ روز صادر کرد تا پس از جلب وی، به صورت تحت‌الحفظ به دادسرای مربوطه منتقل شود. با توجه به اینکه اخذ پروانه اشتغال و حضور قانونی یک تبعه آن هم از کشوری فاقد حساسیت سیاسی و بین‌المللی یعنی سریلانکا، برای کارگزاری‌های فعال در کشورمان، امری ساده و با شرایط آسان و سریع است، چه نکته و رازی درباره اصرار نماینده شرکت VFS به عنوان همکار بیش از ۱۰ سفارتخانه اروپایی در ایران وجود دارد که حاضر نشدند «محمد ریزان زین» وارد چرخه استعلامات و ثبت اطلاعات در نهادهای رسمی و انتظامی کشور شود؟
این تغییر با توجه به حساسیت و پیگیری‌های گذشته کارشناسان دستگاه‌های مسؤول همچون وزارت کار و نیروی انتظامی، این شبهه را به دنبال داشت که به نظر می‌رسد آنها به دنبال کاهش حساسیت درباره مواردی چون حضور غیرقانونی همکاران و رابطان خود در ایران و دور کردن‌شان از جلوی چشم بازرسان هستند.
پای ژن خوب هم به ماجرا باز می‌شود
اما ماجرا فقط به حضور غیرقانونی یک تبعه سریلانکایی در مراسم افتتاحیه کارگزاری میدان هروی ختم نمی‌شود؛ نفر دیگری که در عکس افتتاحیه کارگزاری مذکور، در کنار سفیر دانمارک در ایران دیده می‌شد، اگرچه فردی مشهور به حساب نمی‌آید اما به دلیل آنچه اصطلاحا «ژن خوب» نامیده می‌شود، می‌تواند حساسیت‌های لازم را برانگیزد.
جالب‌تر اینکه با بررسی سابقه ثبت کارگزاری مستقر در دفتر هروی، مشخص می‌شود شرکت مذکور که سال ۹۶ تاسیس شده، در حالی مدیریت ارائه خدمات ویزای اروپا را با کمک این تبعه غیرمجاز بر عهده گرفته که موضوع فعالیت آن در آگهی ثبت، اموری مانند صادرات و واردات،مناقصه و مزایده و اخذ تسهیلات از بانک‌ها و مؤسسات است و در آگهی ثبت این شرکت، مشخصاتی درباره تخصص و فعالیت این شرکت در امور کنسولی، روادید یا ویزا به چشم نمی‌خورد.
در این وضعیت ژن خوب در واقع در اتصال یک شرکت غیرمعتبر، یک تبعه غیرقانونی و سفارتخانه‌های اروپایی در تهران نقش‌آفرینی کرده است. می توان اینگونه گفت شرکتی که به هیچ عنوان مجوز ارائه خدمات کنسولی ندارد، تنها به عنوان یک شرکت واسط به دلالی کارمند سریلانکایی VFS در ایران فعالیت می‌کند اما حضور یک ژن خوب که از قضا درس‌خوانده آمریکا هم هست، در کنار این تبعه پرنفوذ خارجی، توانسته مقدمات راه‌اندازی چنین دفتری را فراهم کند.
اما رفتار و ادعای این ژن خوب درباره ارتباط با وزیر خارجه نیز قابل تامل است. در اطلاعیه شرکت مذکور طی روزهای آغازین فعالیت خود ادعا شده است این شرکت مورد توجه ویژه وزیر امور خارجه است. در این اطلاعیه آمده است: «این دفتر با نظارت وزارت امور خارجه شکل گرفته و شخص وزیر امورخارجه نیز جهت تحقق این امر تلاش کرده است».
در حقیقت بیش و پیش از آنکه مسؤولان دفتر صدور ویزای اروپا در میدان هروی بخواهند در اطلاعیه مذکور کیفیت و سهولت ارائه خدمات ویزا در شرکت خود را تشریح کنند، از کمک شخص وزیر امور خارجه در راه‌اندازی آن سخن به میان آورده‌اند تا شاید اینگونه اقدام به تبلیغ کارگزاری و جلب اعتماد متقاضیان کنند؛ نکته‌ای که مورد اعتراض چند تن از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس قرار گرفت و حسن‌بیگی و کریمی‌قدوسی در مصاحبه‌هایی، با اشاره به ادعای حمایت شخص محمدجواد ظریف از راه‌اندازی دفتر کارگزاری خصوصی در جهت صدور روادید کشورهای اروپایی، خواستار پاسخگویی وزیر خارجه به مجلس درباره این ادعا شدند.
چنین ادعای حمایتی هنگامی که با سوابق برخی مدیران این شرکت و تلاش برای تداوم حضور غیرقانونی یکی از مدیران دفتر مذکور جمع می‌شود، این هشدار را می‌دهد که نکند نسل دوم دار و دسته نیویورکی‌ها در حال شکل‌گیری است که تعدادی از درس‌خوانده‌های آمریکا، با کمک پدران خود و حمایت نسل اول، امور مربوط به ارتباط با سفارتخانه‌های اروپایی و صدور ویزا را به دست بگیرند و واسط میان اقشار خاص و مشتریان سفارت‌های خارجی شوند که این واسطه‌گری، قدرت و نفوذ قابل توجهی را برای‌شان فراهم می‌کند.
البته این شرکت در دومین اطلاعیه خود در پاسخ به انتقادات از حضور فرزند یکی از مسؤولان سابق وزارت امور خارجه که در دولت اصلاحات مسؤولیت‌های مختلفی داشته، اعلام کرده «معمولا ژن‌های خوب از امکانات دولتی جهت پیشبرد اهداف خود استفاده می‌نمایند که درباره گروه …، این موضوع کذب محض است چراکه این شرکت با تکیه بر همت و توانایی خود و بدون استفاده از هیچ رانت دولتی فعالیت خود را شروع کرده است».
تسریع در صدور ویزا یا…
اگرچه درخواست روادید روال و منوال قانونی مشخصی دارد اما جایی که حاشیه‌ها و ادعاهای قابل تاملی درباره کارگزاری صدور ویزا مطرح است؛ روال طبیعی صدور روادید مقداری قابل تامل می‌شود.
بررسی نحوه فعالیت شرکت مذکور حاکی از آن است که این شرکت همچون سفارتخانه‌های اروپایی حاضر در ایران، برای اخذ ویزا، همه اطلاعات شخصی و اقتصادی از جمله گردش حساب بانکی، درآمدها، اسناد ملکی، فهرست ورود و خروج (کپی و اصل پاسپورت گذشته)، محل اقامت (رزرو هتل هنگام اخذ ویزا الزامی است)، بلیت پرواز و حتی لیست بیمه متقاضیان را از آنها نیز اخذ می‌کند.
کمک به شکل‌گیری این شرکت دقیقا به معنای آن است که داده‌ها و بانک اطلاعاتی بزرگی از تجار، نخبگان، سلبریتی‌ها و عموم مردمی که از ایران به اروپا سفر می‌کنند، در یک یا چند سرور بدون نظارت، جمع‌آوری شده و با هرگونه مراوده مالی یا فشار سیاسی، قابل تقدیم شدن است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که هر چه بیشتر از فعالیت دفتر هروی و شرکت مذکور بگذرد، بانک اطلاعاتی که مرکز آن قطعا در خارج از کشور است، کامل‌تر و در نتیجه دردسرهای آن نیز بیشتر خواهد شد، چرا که دسترسی به چنین بانک اطلاعاتی غنی برای وزارت خزانه‌داری آمریکا به منظور تحت تحریم قرار دادن تجار و فعالان اقتصادی که قصد تجارت با اروپا را دارند حکم یک گنج را پیدا می‌کند.
دورهمی برای گرفتن ویزای اروپا
با توجه به وضعیت مورد اشاره، تصور کنید اکنون افراد برای گرفتن ویزای اروپا، چه مسیری را باید طی کنند؟ پاسخ ساده است: حضور در دفتر هروی و ملاقات با یک ژن خوب!
در این دفتر پس از عبور از گیت‌های بازرسی ورودی، کارت‌هایی با حروف C و V در نظر گرفته شده که مراجعانی که از قبل، این موضوع را انتخاب کرده‌اند بدون معطلی به بخشی خاص راهنمایی شده و کارهای آنها با سرعت و سهولت بیشتری انجام می‌شود. روش مرسوم برای استفاده از این خدمات، پرداخت ارقامی افزون بر تعرفه‌های مرسوم و عادی دفتر است که بعضا به حدود یک میلیون تومان نیز می‌رسد. اما روش دیگر برای استفاده از این خدمات، هماهنگی با مدیریت شرکت است که افراد بدون معطلی در صف یا انتظار برای انجام کارهای مربوط به صدور ویزا، بتوانند امور مربوط به آن را انجام دهند و چه اتفاقی بهتر از اینکه دیگر افراد سفارش شده نگران گرما و سرمای انتظار پشت در سفارتخانه‌های اروپایی نباشند.
برای درک مجموع درآمد مالی این شرکت کافی است به گردش مالی ناشی از صدور ویزا پی ببریم، البته پیش از آن درخواست‌کننده ویزا باید موفق شود مدارک خود را به یک سفارتخانه خارجی برساند و در این میان حتی وقت سفارت‌ها نیز فروشی شده و گاه قیمتش به ۲ میلیون تومان می‌رسد.
نحوه فعالیت این شرکت به این صورت است که علاوه بر دریافت ۶۰ یورو بابت انجام امور صدور ویزا، حداقل ۲۵ یورو نیز به عنوان کارمزد رسمی ارائه خدمات اداری از متقاضیان دریافت می‌شود، یعنی سفارتخانه‌های اروپایی که رفتار نامناسب آنها با مسافران ایرانی نه‌تنها در محل سفارتخانه‌ها بلکه در پروازهای خارجی و فرودگاه‌های‌شان نیز تجربه مشترک بسیاری از مسافران است، با ایجاد یک دفتر فاقد مجوز، ضمن دریافت مبلغی حدود ۶۰۰ هزار تومان از هر نفر به صورت رسمی، حداقل ۲۵۰ هزار تومان نیز جهت تاسیس شرکت واسطه، از اتباع ایرانی اخذ می‌کنند که حتی در صورت عدم صدور ویزا نیز هرگز به آنها بازگردانده نمی‌شود و در موارد VIP نیز این رقم به یک میلیون تومان نیز بالغ می‌شود. یک تخمین ساده در دفتر میدان هروی نشان می‌دهد حداقل ماهانه ۱۲۰ هزار یورو یعنی بیش از یک میلیارد تومان (با احتساب یوروی ۱۰ هزار تومانی بازار آزاد) درآمد دارد.
وزارت امور خارجه چند ماه پیش زمانی که خبرها درباره برخوردهای تحقیرآمیز برخی سفارتخانه‌ها و رد درخواست مردم بدون دلایل موجه بالا گرفت، در اطلاعیه‌ای از شهروندان ایرانی خواست از مراجعه به سفارتخانه کشورهایی که برخوردهای تحقیرآمیز با مردم دارند، خودداری کنند اما حالا که خدمات اکثر سفارتخانه‌های اروپایی در یک دفتر فاقد مجوز جمع شده و این وزارتخانه نیز از خود سلب مسؤولیت می‌کند، کدام نهاد پاسخگوی شکایت مردم است؟
منبع: روزنامه وطن امروز