گروه سبک زندگی«کمال مهر»؛»،؛غذا خوردن یکی از بهترین نعمت‌های دنیایی است، اما گاهی اوقات غذا خوردن به کابوسی تبدیل می‌شود که خیلی‌ها را به پشیمانی می‌اندازد. معده‌درد، دردهای معدوی، ورم معده، زخم معده و… ازجمله دلایل اصلی این کابوس است.
غذا خوردن وقتی بهترین نعمت می‌شود که همه اعضای بدن خوب کار کنند و بعد از آن درد، تهوع و سوزش فرد را به مشکل نیندازند. اگر شما هم جزو کسانی هستید که عاشق غذا خوردن هستید اما به‌دلیل دردهای معده با ترس قاشق بر می‌دارید، حتما این مطلب را بخوانید. دکتر سعید صانعی مشاوره گیاه‌درمانی در این مطلب شما را با نکات تغذیه‌ای آشنا می‌کند که مثل آبی روی آتش درد شماست.
اول مزاج‌های معده را بشناسید
معده ۱۲مزاج دارد، اما دو مورد از آنها جزء اصلی‌ترین مزاج‌های معده هستند؛ مزاج سرد و تر و مزاج خشک و گرم. وقتی مزاج سرد و تر باشد فرد دچار مشکلاتی از‌قبیل نفخ، ترش کردن معده، عدم هضم و… می‌شود. با این حال از روی علائمی مثل نفخ، گاز معده، بادگلو، قلنج (روده یا بعضی از قسمت‌های بدن)، تنگی‌نفس و… می‌توان متوجه شد که معده دچار مشکلاتی شده که از دسته سرد مزاج‌هاست.
اما در دسته خشک و گرم می‌توان به بیماری‌های معدوی ازجمله زخم معده، سوزش معده و بیماری‌های دیگر اشاره کرد که معمولا این مشکلات با علائمی مثل سوزش معده، دردهای خنجری (به‌خصوص هنگام شب)، مدفوع سیاه و… همراه هستند. با این حال بهتر است بدانید که فرد ممکن است دچار هر دو مشکل در مزاج‌ها شود، مثلا هم معده‌اش ترش کند و هم زخم اثنی‌عشر داشته باشد. با این حال با رعایت برخی نکات تغذیه‌ای می‌توان این مشکل را تاحدودی درمان کرد.
سر وقت غذا بخورید
نکته مهمی که باید رعایت کنید زمان خوردن وعده‌های غذایی است. صبحانه باید اول صبح خورده شود و برای خوردن ناهار باید یک ساعت مشخصی را مدنظر قرار دهید. همچنین برای صرف شام باید اول شب غذا بخورید. خیلی از افرادی که مشکل معدوی دارند توجه زیادی به زمان خوردن غذا ندارند و اغلب وعده‌های غذایی به‌خصوص شام را دیروقت می‌خورند و بلافاصله بعد از غذا دراز می‌کشند. درصورتی که توصیه می‌شود از این کار خودداری کنند و بعد از غذا حتی کمی راه بروند و فعالیت داشته باشند تا غذا راحت‌تر هضم شود.
صبحانه سنگک و مربا بخورید
کسانی که از اختلالات معده به‌خصوص ورم معده رنج می‌برند بهتر است در وعده صبحانه از نان سنگک استفاده کنند و به‌همراه آن، مربای هویج یا به یا شقاقل بخورند. اما لازم به ذکر است که شهد مربا نباید خورده شود و باید گوشت مربا را بخورند (حتی توصیه می‌شود با آب ولرم شهد را از روی گوشت مربا پاک کنید) چراکه شهد مربا اسید معده را تحریک می‌کند. افرادی که مشکل معدوی دارند باید از نوشیدن چای تا جایی که امکان‌پذیر است خودداری کنند.
درمورد وعده‌های غذایی دیگر باید گفت برای تقویت معده توصیه می‌شود مرغ یا ماهیچه را کاملا بپزند و آب پخته شده را از گوشت جدا کنند. سپس برنج را به‌همراه آب گوشت کته کرده و در وعده‌های غذایی به‌خصوص ناهار میل کنند. همچنین پوره سیب‌زمینی به‌همراه گلپر می‌تواند یک غذای خوب برای این دسته از اشخاص باشد. غذای دیگری که توصیه می‌شود کباب گوشت گوسفندی بدون چربی است. به این صورت که گوشت گوسفندی چرخ کرده را به مدت یک یا دو روز در یخچال نگه دارید؛ بعد از مدت تعیین شده گوشت را بدون هیچ مواد دیگری (پیاز، سیر و…) به‌صورت کبابی بپزید و به‌همراه سماق میل کنید.
به هضم غذا کمک کنید!
زنجبیل پرورده یکی دیگر از خوراکی‌هایی است که به درمان زخم معده کمک می‌کند. حتی می‌توانید از مربای زنجبیل استفاده کنید، البته به شرط آنکه مربا با عسل درست شود. برای تهیه مربای زنجبیل توصیه می‌شود زنجبیل را به‌صورت خلالی در یک ظرف غیرفلزی قرار دهید و سپس به آن آب و یک قاشق چای‌خوری آهک اضافه کنید. بعد از دو ساعت آب اضافه را خالی کنید. سپس مجدد پنج بار آب روی زنجبیل بریزید و خالی کنید.
البته لازم به ذکر است که فقط در نوبت اول یک قاشق چای‌خوری آهک اضافه می‌شود و در نوبت‌های دیگر نیازی به اضافه کردن آهک زنده نیست. آهک باعث می‌شود که تندی زنجبیل تاحدودی از بین برود. بعد از این مراحل سه برابر زنجبیل، عسل اضافه کنید و حدود ۴ الی ۵ساعت بگذارید این مواد خوب باهم پخته شوند. زنجبیل پرورده در عسل برای کسانی که ضعف معده دارند یا غذای‌شان به‌راحتی هضم نمی‌شود می‌تواند بسیار مفید باشد. توصیه می‌شود این مربا به مقدار یک قاشق مرباخوری بعد از غذا خورده شود.
برای اینکه شیره معده به‌درستی و خوب ترشح شود، افراد به‌خصوص کسانی که معده‌درد دارند، نمک را با پودر آویشن مخلوط کنند و به اندازه نوک قاشق چای‌خوری قبل از صرف غذا میل کنند.
در طب سنتی توصیه می‌شود افرادی که زخم معده یا ورم معده دارند بعد از صرف غذا ۵دقیقه راه بروند و سپس موم لایی شیرین‌بیان را به مقدار یک قاشق چای‌خوری خالی بخورند و سپس دوباره راه بروند. حتی می‌توانند ریشه شیرین‌بیان را به‌طور مساوی با برگ خشک شده بارهنگ آسیب کنند. سپس یک قاشق چای‌خوری از این مواد را به‌همراه یک استکان عرق بومادران بنوشند.
از عفونت معده یا هلیکوباکتری رنج می‌برید؟
مقداری تخم بارهنگ تهیه کنید و آن را بو دهید. تخم بارهنگ را در یک ماهی‌تابه بریزید و روی حرارت قرار دهید؛ هر وقت موقع حرارت دادن بویی از این گیاه خارج شد و رنگ آن تغییر پیدا کرد، می‌توان گفت تخم بو داده شده است. البته هیچ ماده‌ای را نباید به آن اضافه کنید. بعد از این مرحله تخم بو داده شده را پودر کنید و در عرق نعناع بریزید (البته توصیه می‌شود عرق نعناع گرم باشد). به مدت ۱۴روز قبل از خورن غذا یک لیوان از این شربت را بنوشید.
برای خوش‌طعم‌تر کردن آن می‌توانید عسل یا نبات هم به آن اضافه کنید. این دارو برای افرادی که دچار اسهال مزمن شدند هم مفید است. غیر از تخم بارهنگ، برگ بارهنگ حتی برای کسانی که زخم معده دارند یا دچار حرارت معده هستند بسیار مفید است. توصیه می‌شود این برگ را بپزند و به‌همراه ماست شیرین کم‌چرب میل کنند (مثل بورانی اسفناج).
میوه‌درمانی کنید
سیب رسیده شیرین یک میوه بسیار مفید برای افرادی است که مشکل معدوی دارند. بعد از وعده غذایی توصیه می‌شود سیب میل کنید. یکی دیگر از میوه‌هایی که برای این مشکل مفید است میوه به است. البته توصیه می‌شود میوه به را به ۴ قسمت تقسیم کنید و روی حرارت قرار دهید تا به‌صورت کبابی شود؛ بعد از اینکه غذای‌تان را میل کردید یک تکه از این میوه را هم بخورید. انار هم جزء میوه‌های مفیدی است که توصیه می‌شود کسانی که از این مشکل رنج می‌برند، میل کنند. میوه زالزالک هم برای افرادی که مشکل هضم دارند، بسیار مفید است.
با دمنوش دردها را تسکین دهید
بابونه شیرازی یکی از موثرترین دمنوش‌های گیاهی است که برای دردهای عصبی معده می‌تواند مفید باشد. فقط کافی است ۴قاشق مرباخوری بابونه شیرازی را با یک لیوان آب دم کنید. این دمنوش را باید صبح‌ها ناشتا بنوشید. نیم ساعت بعد از نوشیدن این دمنوش توصیه می‌شود حتما صبحانه بخورید.
دم‌کرده‌ای برای ریفلاکسی‌ها
کسانی که مشکل ریفلاکس دارند یا معده‌شان ترش می‌کند، می‌توانند گیاه نعناع فلفلی را از عطاری‌ها تهیه کنند. یک قاشق غذاخوری از این گیاه را با یک لیوان آب به مدت ۱۰دقیقه دم کنید. توصیه می‌شود این دم‌کرده را به مقدار نصف لیوان قبل از وعده ناهار و شام بنوشید. به‌جای گیاه نعناع فلفلی می‌توان از گیاه سوسن عنبر هم استفاده کرد.
خوراکی‌های ممنوع!
– سرخ‌کردنی‌ها
– غذاهای چرب (مثل ته‌دیگ، کوکو و کتلت‌هایی که با روغن فراوان پخته می‌شوند)
– گوشت قرمز مثل گوشت گاو
– شیرینی خامه‌ای
– قهوه، نوشابه، چای، نسکافه
– شکلات
زیاد به‌دنبال خوراکی‌های مایع نباشید
در پایان چند نوع دمنوش توصیه می‌شود برای افرادی که مشکل معدوی دارند قبل یا بعد از غذا بخورند. غیر از چند موردی که ذکر می‌شود دمنوش‌های دیگر برای این دسته از افراد مناسب نیستند. به‌طور کلی کسانی که از مشکل معدوی رنج می‌برند باید از خوردن غذاهای آبکی مثل سوپ، آش یا دمنوش‌ها (غیر از چند مورد ذکر شده) پرهیز کنند، چراکه دمنوش‌های دیگر ممکن است به مشکلات اسیدی شدت ببخشند.