به کمال مهر، علی اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در شامگاه اولین روز آغاز اجرای برنامه اقدام مشترک در برنامه گفتگوی خبری شبکه ۲ سیما حاضر شد و به سوالاتی در خصوص اجرای توافق ژنو پاسخ گفت.
علی اکبر صالحی در این برنامه تلویزیونی ضمن تبریک ماه ربیع‌الاول و هفته وحدت ابراز داشت: بر اساس برنامه اقدام مشترک یکسری اقدامات را ما باید انجام می‌دادیم و یکسری را آنها. اقدامات ما در دو بخش غنی‌سازی و رآکتور آب سنگین اراک بود. در خصوص غنی‌سازی پذیرفتیم برای شش ماه از تولید اورانیوم ۲۰ درصد پرهیز کنیم و برای این کار باید اتصال آبشارها را مهر و موم می‌کریم که ابتدا در نطنز و سپس در فردو انجام شد. در خصوص آب سنگین قرار بر این شد که آب سنگین به رآکتور اراک منتقل نشود که البته اکنون اصلا وقت آن نیست. دیگر اینکه سوخت به این مجتمع منتقل نشود که آن هم ضرورتی نداشت. بازرسان از انبارهای رآکتور آب سنگین اراک بازدید کردند.
وی افزود: در اصفهان اورانیوم UF6 غنی شده است که نگهداری آن مشکل است. قرار شد نصف آنها به اکسید اورانیوم تبدیل شود که به هر حال باید این کار می‌کردیم و نصف دیگر را باید رقیق کنیم. ما توجیهی برای رقیق کردن نمی‌دیدیم اما آنها اصرار کردند و می‌خواستند به این وسیله به افکار عمومی خود القا کنند که از ایران امتیاز گرفته‌اند. این حدود ۴۰۰ کیلو اورانیوم ۵ درصد تولید خواهد کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی ضمن توضیح در خصوص برخی واژگان فنی نظیر «آبشار» که مجموعه ۱۶۴ سانتریفیوژ است ابراز داشت که در ماه مجموعا ۱۵ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد تولید می‌شد. وی تعلیق این امر را به معنای عدول از حق غنی‌سازی ندانست و این اقدام را یک اقدام داوطلبانه خواند.
وزیر امور خارجه سابق کشورمان اضافه کرد: در حالی که تنها ۶ آبشار در حال تولید ۲۰ درصد بودند ۹۰۰۰ سانتریفیوژ مشغول تولید ۵ درصد بودند. اساس غنی‌سازی ایران غنی‌سازی ۵ درصدی است و برای ۳ تا ۴ سال سوخت ۲۰ درصد انباشته کرده‌ایم. اگر ۲۰ درصد را تعلیق کرده‌ایم چیزی از دست نداده‌ایم.
صالحی با اشاره به وجود ۱۲ آبشار در فردو ابراز داشت که این آبشارها از دولت قبل هم بر مبنای تصمیم سیاسی کار نمی‌کرده‌اند. در نطنز هم قریب به ۱۰۰۰ سانتریفیوژ نسل جدید داریم که به آنها گاز تزریق نشده است.
وی همچنین در این خصوص که گفته می‌شود ۷۰ درصد سانتریفیوژهای فردو متوقف می‌شوند، ابراز داشت که نمی‌داند این درصد چگونه محاسبه شده است؟
صالحی با اشاره به رآکتور آب سنگین اراک ابراز داشت که کار این رآکتور هنوز تمام نشده و کارهای زیادی برای تکمیل آن باقی مانده است. وی مجموعه اراک را به دو بخش کارخانه آب سنگین اراک و رآکتور آب سنگین اراک تقسیم کرد و گفت اولی مدتی است که کار می‌کند اما دومی هنوز مدتی تا به کار افتادنش مانده است. تا آن زمان فاصله دو تا سه ساله داریم و چیزی در این ۶ ماه از دست نمی‌دهیم. برخی از کارهایی که پذیرفته‌ایم انجام ندهیم اصلا در این شش ماه جای انجام دادنشان نبود.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود که ایران فرآوری را به صورت آزمایشگاهی در سال ۲۰۰۰ انجام داده و خود اعلام کرده که دیگر نیازی به بازفرآوری ندارد. بازفرآوری یعنی جداسازی عناصری که به صورت واکنشی در سوخت هستند. وقتی اورانیوم یک سال در رآکتور آب سنگین بماند می‌توان پلوتونیوم ۲۳۹ را از آن جدا کرد و ما بالقوه می‌توانیم این کار را بکنیم اما نیازی به این کار نداریم.
وی تصریح کرد که سر و صدایی که غربی‌ها در خصوص رآکتور اراک به راه انداخته‌اند از نظر علمی بی‌اساس است. درست است که سوخت رآکتور پلوتونیوم ۲۳۹ تولید می‌کند اما عناصر همزاد هم تولید می‌شود و جداسازی آنها پروسه‌ای مشکل است و در فضای عادی مثل نطنز ممکن نیست بلکه محفظه‌های بسیار پیچیده‌ای احتیاج دارد. ما از حق بازفرآوری عدول نکرده‌ایم اما داوطلبانه گفته‌ایم که مثلا بیش از ۵ درصد غنی‌سازی نمی‌کنیم و اگر به بیش از آن نیاز داشتیم باید برای ما تامین کنند. اگر تامین نکنند مثل ۲۰ درصد تولید می‌کنیم.
وی ضمن اشاره به جدا شدن آبشارها تاکید کرد که تنها ظرف چند ساعت این آبشارها مجددا قابل اتصال هستند و نمی‌توان چنین چیزی را Dismantle کردن نامید. صالحی به این نکته هم اشاره کرد که عملیات ترقیق نیمی از سوخت ۲۰ درصد کشور در نطنز انجام خواهد شد.
معاون رئیس‌جمهور با اشاره به تعیین سطح بحرانی برای اورانیوم ۲۰ درصد ایران ابراز داشت که غرب با این کار قصد داشت که مطمئن شود اگر ایران بخواهد تولید سلاح هسته‌ای بکند، زمان بیشتری مصرف می‌کند و این در حالی است که ایران بر اساس فتوای مقام معظم رهبری هیچگاه قصد تولید سلاح هسته‌ای ندارد.
وی تاکید کرد: «من این قول را به مردم می‌دهم که مسئولین در چارچوب تامین منافع ملی در چارچوب عزت، حکمت و مصلحت عمل می‌کنند و این تصمیمات شخصی نیست.»
صالحی بار دیگر با اشاره به نوع توافق ایده‌آل و ایده‌آل نبودن توافق ژنو ابراز داشت که تا به امروز دست برتر با ایران بوده و صهیونیست‌ها از این توافق بسیار نگران هستند.
وی خاطرنشان کرد که غربی‌ها اکنون تلاش می‌کنند که اجماع داخلی ما را از بین ببرند و الان جای متفرق شدن ما نیست. ما باید در جهت اجماع برویم اما این در جهت نقد نشدن نیست. برخی از نقدها که انجام شده وارد است و باید حواسمان باشد که کمتر اشتباه کنیم. اگر نقدها در جهت اصلاح امور باشد حتما مثبت است.
صالحی از گروه مذاکره‌کننده تشکر کرد و ابراز داشت که با موافقت رئیس‌جمهور سازمان انرژی اتمی توانست تعداد کارشناسان خود را در تیم مذاکره‌کننده افزایش دهد و همین تیم فنی توانست یک سانتریفیوژ جدید را به عنوان حق تحقیق و توسعه اضافه کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود که بر اساس حق تحقیق و توسعه ایران روی تمام سانتریفیوژهای جدید می‌تواند کار کند اما برای تولید نمی‌تواند از آنها استفاده کند اما آنها را می‌تواند تست کند.
صالحی تصریح کرد که برخی از مفادی که در توافق ژنو آمده است زیرمجموعه پروتکل الحاقی است. فرق است بین بازدید و بازرسی و بازرسان آژانس تنها بازدید می‌کنند.
وی با اشاره به توافق ۶ بندی با آژانس آن را در راستای تلطیف فضا دانست و ابراز داشت که طبق توافق جاری پادمان نسبت به این اقدامات تعهدی نداشتیم. انعکاس این اقدامات ایران در گزارش اخیر آمانو انعکاس مثبتی بود.
ایران در سال ۲۰۰۳ توانست از طریق لیزر هم اورانیوم را غنی‌سازی کند اما خود داوطلبانه آن را کنار گذاشت و غنی‌سازی از طریق سانتریفیوژ را انتخاب کرد.
وی ادامه داد که اقدامات سازمان انرژی اتمی بر مذاکرات با ۱+۵ سایه انداخت و فضا را مثبت کرد.
صالحی تصریح کرد که شتاب پیشرفت ایران اکنون شتاب خوبی است. ما الان در مرحله‌ای هستیم که با اقتدار بگوییم جمهوری اسلامی ایران به برکت بچه‌های توان‌مند خود به دست‌آورد بزرگی دست یافته است. اکنون شتاب کمیتی نداریم و قصد داریم کیفیت سانتریفیوژها را بالا ببریم. باید کیفیت را آن قدر بالا ببریم تا تعداد سانتریفیوژهایی که از رده خارج می‌شوند را کمتر کنیم.
وی ماموریت اصلی سازمان انرژی اتمی را ساخت نیروگاه هسته‌ای دانست و بقیه اقدامات را در راستای همین ماموریت عنوان کرد.
صالحی در بخش پایانی سخنان خود افزود که دکتر روحانی دستور داده‌اند که بودجه ساخت نیروگاه دوم بوشهر در سال ۹۳ تامین شود که همراه با آب‌شیرین کن است و سال آینده کلنگ نیروگاه دوم را در بوشهر خواهیم زد و بعد هر دو سال کلنگ نیروگاه بعدی را می‌زنیم.