به گزارش «کمال مهر»؛ مسجد نماد اجتماع مسلمانان و محلی برای احساس وجود خداست، مکانی که به عنوان خانه خداوند یاد می شود و برای درک حقیقت اسلام و یگانگی خداوند آیین‌ها را در خود به اجرا در می‌آورد ، قداستی ویژه‌ای در بین آحاد مردم مسلمان دارد.
آنچه که در این مقال به آن خواهیم پرداخت گوشه ای از فراموشی برخی از ویژگی های این مکان مقدس در اجتماع مسلمانان بویژه در ایران اسلامی است. فراموشی هایی که بعضاً نقش اصلی مسجد را به حاشیه برده و از کارکردهای آن کاسته است.البته ناگفته نماند جدای از اینکه قداست و جایگاه مسجد از نگاهی دینی دارای ارزش های وصف ناپذیر است؛ نگاه ما در بُعد کارکرد نقش های موثر مانند نقش مردم و متولیان مساجد در احیای این مکان مقدس می باشد.
روحانیت مرکز رونق مسجد
در درجه اول نقش روحانیت در تشکیل اجتماع در مسجد یکی از نقاط کلیدی رونق مساجد می باشد موضوعی که در حال حاضر کارکرد سابق خود را از دست داده است، در گذشته روحانیت با محوریت مسجد با تبلیغ دین و رفع حوائج روحی و معنوی مردم اقدامات گسترده ای را انجام می دادند بطور مثال مسجد پایگاه مردمی بود که در کسب روزی حلال در ارتباط بود، کسبه قدیم در ابتدای روز با رجوع به مساجد در بازارها درس “مکاسب” را با محوریت روحانیت می آموختند و بعد در محل کار خود حاضر می شدند؛ و همچنین تمامی مسائل شرعی مردم با حضور میدانی روحانیت در مسجد شکل میگرفت.
روحانیون نیز حضور در مسجد را یکی از اهداف اصلی خود می دانستند و جامعه را در میدان مسجد تجمیع می کردند که این حال و هوا امروز در مساجد ما کمتر دیده می شود، بدون شک “جهت دهی فکری و هدایت اجتماع مسلمین” به سوی رشد و تعالی در ابعاد فرهنگی اجتماعی و سیاسی در نظام اسلامی باید از مسجد پایه گذاری شود.لذا تحقق یک جامعه اسلامی و پویا مستلزم تمرکز روحانیت در این مکان مقدس می باشد.
خانواده و خانه خدا
«مردم» عنصر بعدی تشکیل دهنده این فضای معنوی و ملکوتی هستند، عنصری که با آگاهی کامل نسبت به ابعاد عقیدتی و اعتقادی دین، می تواند باعث حضور پررنگ در مسجد باشد، همانطور که مردم برای “کعبه” احترام و قرب خاصی را قائل می شوند باید در همین راستا مسجد را که با همان تعبیر در دین مبین اسلام یعنی “خانه خدا” عنوان می شود را احساس و درک نمایند تا با انس و الفت خاصی از فضای آن بهره ببرند. مردم مسلمان در شیوه زندگی خود باید مسیری را طی کنند که از کودکی تا بزرگسالی، حیات معنوی خود را در مسجد رقم بزنند تا به رشد و کمال انسانی دست پیدا کنند.
موضوع فراموش شده دیگر نقش موثر پدر و مادر در حضور فرزندان در فضای معنوی مسجد است و حضور خانواده در مسجد یکی از راه های تشکیل خانواده دینی است، خانواده‌ای که با بهره گیری از ظرفیت های موجود دراین مکان باعث شکل گیری عقیدتی فرزندان خود شده و پایه های زندگی دینی را رقم خواهد زد و تحقق این آرمان با حضور خانوادگی مردم در این مکان مقدس می باشد که باید اهتمام ویژه ای به این موضوع در جامعه دینی شکل بگیرد.
مسجد ودیعه الهی برای درک وجود خدا / در فضای مجازی گم نشویم
در پایان این وجیزه آنچه که مسلم است “مسجد” عبادتگاه بندگان و خانه خداوند است و باید در جهت ایجاد جامعه اسلامی مسئولین و متولیان امر اقدامات موثری را شکل بدهند اینکه در برهه کنونی شاهد بروز تکنولوژی و بکارگیری ابزارهای آن هستیم، نباید از این موضع غافل باشیم که جامعه انسانی از واقعیت ها به خیال و از فضای حقیقی به فضای مجازی در حال حرکت هستند و در این خصوص نتیجه ترک واقعیت‌ها و دوری از امکان مقدس باعث تحت شعاع قرار گرفتن ماهیت مسجد گردیده است، لذا تدبیر اینکه مردم و خواص در مواجه با تغییر نوع زندگی و حضور در فضای مجازی از فضاهای حقیقی مانند مسجد دور نشوند باید راه حل منطقی و قابل درک و فهم برای مردم ارائه شود که این مهم فقط با تبیین ریشه های اصلی دین و تبلیغ صحیح و جذاب آنرا در جامعه نهادینه کرد. کما اینکه بدون شک با شکل گیری این فضا[ترک مسجد]، خداوند نیز از یاد و خاطره ها دور خواهد شد، این در حالی است که حضور در بعد فیزیکی و احساس حضور خداوند در “مسجد” یکی از نعماتی است که خداوند متعال آن را برای انسان به ودیعه گذاشته است.
محسن رضایی اصل-فعال رسانه و مسائل فرهنگی-کارشناس ادیان و عرفان
انتهای پیام/