اهمیت راهبردی شهر فلوجه
یحیی غازی عضو شورای استانداری الانبار در این رابطه در گفت‌وگو با روزنامه الاخبار لبنان با اشاره به اینکه در نتیجه پایان این عملیات، داعش مهم‌ترین کانون خود را در عراق از دست داد، تأکید کرد که بازگشت آوارگان نیازمند تأمین امنیت منطقه و پاکسازی آن از بمب‌ها و مین‌ها است. وی نکته مهم‌تر از پیروزی نظامی در این عملیات را اطمینان از عدم بازگشت نابسامانی‌ها در مناطق آزاد شده دانست، چرا که این مناطق همان مراکزی بود که داعش از آن برای انجام حملات گسترده یا متفرق بر ضد نیروهای عراقی استفاده می‌کند و جبهه‌های متعددی را در مناطق گوناگون باز کرده بود.
شکست داعش در فلوجه به معنی امنیت کامل و نهایی بیشتر مناطق اطراف این شهر به ویژه در مسیرهای منتهی به استان صلاح‌الدین از جمله موصل یا مسیر تردد به الرمادی مرکز استان الانبار و همچنین مسیرهای منتهی به نقاط غربی عراق به ویژه در مرزهای سوریه است. گزارش‌های امنیتی نشان می‌دهد که داعش از این مسیرها برای تردد بین این مناطق و فلوجه استفاده می کرد.
موضوع دیگری که بر اهمیت استراتژیک پیروزی در فلوجه می‌افزاید، نزدیک بودن این منطقه به بغداد و موقعیت آن نسبت به داعش است. آزادسازی فلوجه کمر داعش در عراق را شکست و حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی آن را دچار شوک بزرگی کرده است. کارشناسان نظامی اعتقاد دارد که مانور و هماهنگی‌های موجود بین سرویس‌های امنیتی و بسیج مردمی در عملیات فلوجه با موفقیت همراه بوده است.
علاوه بر اینها، شکست داعش در فلوجه بیش از اینکه نتایج نظامی به دنبال داشته باشد، نتایج معنوی داشته و باعث شکست روحیه عناصر داعش در عراق شده است. فلوجه مهم ترین منطقه تحت سلطه داعش در عراق بوده و از دست دادن این منطقه قطعاً اطمینان عناصر داعش در سایر مناطق را مختل خواهد کرد. این پیروزی در مقابل، اطمینان، انگیزه و تجربه زیادی به مبارزان عراق خواهد داد، چرا که وقتی آنها در کانون اصلی حضورشان در فلوجه زمین‌گیر شده اند، در هر مکان دیگر امکان شکست دادن آنها وجود دارد.
ایده‌آل های رفتاری عراقی‌ها در مرحله پس از فلوجه
– نیروهای نظامی و مقامات سیاسی عراق باید بدانند پیروزی در فلوجه پایان کار اقدامات امنیتی در این شهر نیست، تعدادی از عناصر ارتش و جریان‌های درسی و برخی افراطیون منتسب به شیعه تحت پوشش آزادسازی و پاکسازی شهر، روند تخریب محلات و زیرساخت‌های آن را دنبال می‌کنند، در این چارچوب رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی باید نظارت بیشتری در روند پاکسازی این شهر انجام دهند. نابودی زیرساخت‌های فلوجه به بخشی از رویکرد مغرضانه تبدیل شده و این برای آینده عراق هزینه بردار است، سناریو پردازان این اقدامات تخریبی سعی دارند به این ترتیب دولت عراق را دچار فرسایش کرده و حتی در سایه نابودی داعش ، آن را در تأمین معیشت و بازسازی عراق ناموفق نشان داده و اقبال مردمی نسبت به آن را با چالش مواجه کنند.
– بازگشت ساکنان در مرحله پس از آزاد سازی فلوجه به ویژه در ابعاد بافت مردم‌شناختی شهر باید مدیریت شده و رفتار و الگوهای ملی در آن ایجاد شود. روند بازگشت ساکنان فلوجه باید به گونه‌ای باشد که فرقه‌گرایی به حداقل خود رسیده و بسترهای رشد و توسعه رویکردهای افراطی تکفیری و بعثی در آن مهیا نشود.
بازگشت ساکنین شهر فلوجه پس از آزاد سازی
– دستگاه دیپلماسی عراق باید اقتدار خود را افزایش داده و برخوردهای مناسبی با اقدامات مداخله‌جویانه خارجی در دستور کار قرار دهد، بخشی از این مداخلات مربوط به سفیر عربستان است. پیشتر ثامر السبهان سفیر عربستان در بغداد، مستشاران ایرانی در عراق را که بنا به درخواست دولت این کشور برای حمایت از ارتش در عراق حضور دارند را تروریست خوانده بود و مدعی شده که ایرانی‌ها می‌خواهند «عراقی‌های عرب» را با آتش طائفه گری بسوزانند.
این اظهارات به اندازه‌ای تند و غیرقابل قبول بود که ایاد علاوی نخست‌وزیر اسبق عراق و مهم ترین عامل عربستان در این کشور نیز در واکنش به این مداخله آشکار سفیر عربستان گفت: اینگونه اظهارات از سوی هیچ کسی قابل قبول نیست. وی که از مخالفان دولت فعلی عراق است، در انتقاد به حضور سفیر عربستان در بغداد افزود: اگر نخست وزیر عراق بودم خواستار جایگزین شدن سفیر دیگری می‌شدم.
– روابط پارلمان عراق و دولت این کشور باید در سریع‌ترین زمان ممکن برقرار شده و معضلات سیاسی پیش آمده در این مسیر در شرایط حساس کنونی حل و فصل شود. در این راستا از دولت و مجلس عراق خواسته می‌شود، با سعه صدر بیشتر نسبت به طرف مقابل تعامل داشته و زمینه را برای ایجاد آرامش سیاسی بعد از حل و فصل نظامی اوضاع فراهم نماید.
– دولت عراق در مناطق آزاد شده پس از این با معضلی به نام کشف مناسبات پیچیده بین گروه تروریستی داعش و بقایای رژیم بعث عراق و شناسایی آنها از میان توده غیر نظامیان مستقر در این شهرها مواجه خواهد بود. ارزیابی ها نشان می‌دهد که میزان بالایی از عناصر داعش در عراق از شهروندان این کشور بوده که عمدتاً گرایش‌های بعثی دارند و بعد از اشغال عراق و انحلال ارتش، گروه‌های تروریستی و تکفیری را قبله گاه خود برای مبارزه با دولت شیعه عراق می دانند.
بازگشت ساکنین شهر فلوجه پس از آزاد سازی
– دولت عراق همچنین باید توجه داشته باشد که در ریشه‌کنی کامل گروه‌های تروریستی تکفیری به مبارزه خود بر ضد تروریسم ادامه داده و با پیروزی‌های مرحله‌ای، اولویت‌های خود را با درگیریها و کشمکش های سیاسی جابجا نکند، غده سرطانی داعش بویژه در شرایط کنونی منطقه، در صورتی که فرصت کافی پیدا کند، می‌تواند بار دیگر احیا شده و شکست‌های سابق خود را جبران کند، به این ترتیب در صورت عدم ریشه کنی این گروه‌ها زمینه برای خشونت‌های بیشتر آنها در چارچوب پروژه سیاسی جدید غربی مهیا خواهد شد.