بابک دینپرست روز شنبه در افتتاحیه کارگاه آموزشی «برنامه همکاری خانه و مدرسه»گفت: این نشست مهر تایید دیگری بر این نظریه است که برای اثربخشی هر چه بیشتر برنامهها و اقدامات فرهنگی و پیشگیری که به منظور کاهش شیوع و آثار و تبعات آسیبهای اجتماعی انجام میشود باید از سنین نوجوانی و حتی کودکی آغاز کرد. در همین راستا در اقدامی مشترک میان ستاد، وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی و همچنین دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC) توافق شد که برنامه FAST که همان برنامه همکاری خانه و مدرسه است به صورت پایلوت برگزار شود.
معاون کاهش تقاضای ستاد تصریح کرد: این برنامه قبلاً در سطح برخی کشورهای منطقه برگزار شده و نتایج مثبت و قابل قبولی در راستای ارتقای مهارتهای ارتباطی بین اعضای خانواده با هم و همینطور ارتقای موثر بین خانواده و مدرسه به دنبال داشته و امیدواریم که با اجرای دقیق این برنامه و حصول نتایج مورد انتظار در آینده بتوانیم این برنامه را در دیگر نقاط کشور نیز اجرایی کنیم.
دینپرست با بیان اینکه طی چند سال اخیر برنامههای خوبی را با مشارکت وزارت آموزش و پرورش و بهزیستی بهمنظور پیشگیری از اعتیاد اجرایی کردهایم، گفت: اجرای برنامههای پیشگیری اجتماعمحور در محلات شهری، روستایی و محیطهای کاری و آموزشی و برنامه مصونسازی مهدهای کودک با هدف پیشگیری اولیه و آموزش و ارتقای آگاهیهای والدین و مربیان از جمله برنامههایی است که ستاد با همکاری بهزیستی انجام داده است.
وی همچنین برنامه مدرسه عاری از خطر با هدف پیشگیری از اعتیاد، خشونت، دخانیات و ایدز، برنامه آموزش مهارتهای مقابلهای، برنامه مدرسه مراقب اجتماعمحور، برنامه آموزش مهارتهای مراقب از خود و همچنین جلسات کارگاهی آموزش مهارتهای زندگی و سبکهای فزرندپروری را از جمله برنامههایی برشمرد که ستاد با مشارکت وزارت آموزش و پرورش به انجام رسانده است.
وی در ادامه، توجه به برنامههای پیشگیرانه در سنین کودکان و نوجوانان را مهم توصیف کرد و گفت: شاید ۳۰ سال پیش، مقابله بهترین راهکار برای مبارزه با اعتیاد برشمرده میشد و طی چند سال گذشته نیز باورمان بر این بوده که مقابله با عرضه و کاهش تقاضا باید به صورت متوازن انجام شود اما به دلیل آسیبهای جدی حوزه اعتیاد، بحث کاهش تقاضا اهمیت بیشتری دارد چرا که توزیع مواد مخدر آن قدر سودآور است که کسی از آن چشمپوشی نمیکند.
این مقام مسوول در ستاد با تأکید بر اینکه درمان اعتیاد بسیار پرهزینه است، گفت: به دلیل اینکه ماهیت پدیده اعتیاد یک بیماری پیشرونده، مزمن و عودکننده است و باوجود اینکه هزینههای هنگفتی را به دنبال دارد، نتایج قابل انتظاری در از آن به دست نمیآید، ضرورت دارد که اقدامات فرهنگی و پیشگیری در اولویت برنامهها قرار گیرد.
دینپرست با اشاره به کشف سالانه ۵۰۰ تن مواد مخدر در کشور و دستگیری ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در سال در این زمینه گفت: با این وجود باز شاهد اعتیاد در جامعه هستیم و از طرف دیگر کشورهایی که به بهانه مبارزه با مواد مخدر در افغانستان از سال ۲۰۰۱ مستقر شدهاند نه تنها اهتمامی در این زمینه ندارند بلکه طی این ۱۳ سال تولید مواد مخدر در این کشور بیش از ۴۰ برابر شده و تا ۸۲۰۰ تن نیز تولید مواد در این کشور گزارش شده است.
وی بیان کرد: خیلی از مردم فقط قله این کوه مواد مخدر یعنی معتادان و توزیع مواد را میبینند در حالی که همه واقعیت این نیست و آسیبهای ناشی از مواد مخدر مانند فروپاشی خانوادهها، شیوع بیماریهایی مانند ایدز و هپاتیت به مراتب مهمتر است و در طرح شیوع شناسی که در کشور در سال ۹۰ انجام شد، یافتهها نشان داد که ۵۳ درصد معتادان شاغل ، ۶۳ درصد متأهل و ۷۵ درصد دیپلم به بالا هستند یعنی با علم به موضوع، آن را مصرف میکنند.بنابراین تاهل، اشتغال و تحصیلات که همواره در جدال با آسیبهای اجتماعی به عنوان عوامل محافظ و بازدارنده محسوب میشوند اما در برابر اعتیاد فاقد اثربخشی لازم هستند که این نشان میدهد در حوزه فرهنگی و پیشگیری چند مشکل اساسی وجود دارد که مهمترین آن فاصله و خلاء موجود در بین دو مقطع آگاهی و باور است.
دینپرست ادامه داد: متاسفانه به دلیل عدم اجرای برنامههای مکفی پیشگیرانه در دستگاههایی همچون وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی که تمامی مراحل تعلیم و تربیت افراد از بدو ورود کودکان به مهدهای کودک تا دیگر مقاطع تحصیلی را در اختیار دارند نتوانستهایم مضرات هولناک ناشی از مصرف مواد مخدر را در ذهن افراد نهادینه کنیم و این امر را در افراد به یک باور تبدیل کنیم.
وی در ادامه با اشاره به سند جامع پیشگیری اولیه از اعتیاد گفت: این سند سالهای ۹۰ تا ۹۴ را در بر میگیرد و طی آن ۴۰ درصد جمعیت کشور تحت برنامههای پیشگیری قرار میگیرند و اکنون در سومین سال آن سند، در حال بازنگری سند هستیم اما مشکل اینجاست که پیشگیری امری دیربازده است و سرعت ارائه آمار و رقم در آن وجود ندارد.
معاون کاهش تقاضای ستاد تصریح کرد: البته امسال در ستاد مبارزه با مواد مخدر به دستگاههای فرهنگی و پیشگیری خیلی سخت گرفتیم و وزیر کشور نیز به استانداران اعلام کرد که ۱۰ درصد بودجه فرهنگی استانها به امر پیشگیری از اعتیاد اختصاص دهند و ستاد نیز ۲۰ میلیارد تومان اعتبار کمکی به دستگاههای فرهنگی و پیشگیری اختصاص داده است.
دینپرست همچنین به نقش سازمانهای مردمنهاد در پیشگیری و درمان اعتیاد اشاره کرد و گفت: حدود ۵۳۰۰ مرکز درمان و کاهش آسیب مواد مخدر در کشور فعال هستند که از این رقم ۴۶۴۷ مرکز توسط بخش غیر دولتی اداره میشوند یعنی ۸۹ درصد بار درمان معتادان را بخش خصوصی به دوش میکشد. وی در پایان گفت: به همان میزانی که دولت در امر مقابله با تولید، ترانزیت و توزیع مواد مخدر مسوولیت دارد، خانوادهها نیز بیش از دولت در بخش کاهش تقاضا مسوولیت دارند.