اعتماد می پرسد: یک گروه اپوزیسیون رادیکال است که دلیل شان در مخالفت با دولت روحانی واضح است و یک گروه هم رادیکال های داخل حاکمیت هستند. دلیل مخالفت این گروه ها با دولت روحانی چیست؟ در مقابل، سریع القلم می گوید: بدلیل مشغله های فراوان دانشگاهی فرصت نکرده ام، مطالب این جریان ها را مطالعه کنم. اما مطالبی که دانشجویان در راهروهای دانشکده به من داده اند و چند مورد را دیده ام، می توان فعلاً بگویم اینگونه اظهار نظر کنم که مطالب دقیق نیست …

اسامی را نگاه کردم و نمی شناختم. از همکاران پرسیدم. متوجه شدم (که) این افراد از دانشگاه های بسیار ضعیف داخلی هستند و اساتید زیر متوسط به آنها درس داده اند. طبعاً محصول هم اینگونه ضعیف می شود … این افرادی که در چند روزنامه و وبسایت مطلب می نویسند باید پرسید، کجا درس خوانده اند و با کدام اساتید درس خوانده اند. 

اصولاً کسی که در دانشگاه معتبر و با اساتید برجسته درس خوانده باشد، رادیکال و تندرو و افراطی نخواهد بود. یک دلیل روشن دارد:

چنین فردی با استدلال سخن می گوید و شخصیت معتدل و معقولی دارد و در پی خودنمایی، هیجان و عقده گشایی نیست.

گویا مشاور معزول رئیس جمهور، فراموش کرده اند که سطح تحصیلات و مکان تحصیلات بمعنای فهم و میزان شعور افراد نیست و اینکه وقتی مطلبی عقلائی شنیده می شود؛ نباید به گوینده توجه کرد بلکه باید به این توجه کرد که چه گفته می شود و گفته را نقد کرد نه گوینده را.

به نظر می رسد که برخی از کسانی که خود را اعتدالی می نامند، در پس ناتوانی از پاسخ دادن به انتقادات بخصوص انتقادات به کیفیت توافقنامه ژنو سعی دارند که ناتوانی خود در پاسخ دادن به ادله منتقدین را پشت توهین به منتقدین و مدرک های دانشگاهی خود که اعتباری و قراردادی هستند؛ پنهان نمایند. اما آیا این راه درستی برای فرار است؟

اگر واقعاً درس خواندن در دانشگاه های آمریکا – چنانچه برخی کرده اند- و مطیع محض و بی چون و چرای تئوری های توسعه ای غرب شدن، به معنای باسواد و فهیم شدن است؛ لازم است ایشان توضیح دهند که چرا از مناظره با منتقدین ژنو در دانشگاه ها طفره رفتند[۱]؟ این مسئله علیرغم درخواست رئیس جمهور از دانشگاهیان برای دفاع از توافقنامه ژنو بود، آنجا که همه منتقدین بی سواد معرفی شدند.

توهین بجای پاسخ!

این اولین باری نیست که برخی از کسانی که خود را معتدل می‌نامند، بجای پاسخ دادن به پرسش های مردم؛ پرسش کنندگان را تحقیر می‌کنند. آذرماه سال پیش بود که محمود سریع القلم ناگهان به یک سوژه نام آشنا برای عموم مردم، حداقل در تهران تبدیل شد. آن موقع وی گفته بود: خیلی طبیعی است که من غریزی، احساسی و پوپولیستی تربیت بشوم. صدا و سیمای ما هم متأسفانه به این جریان کمک می کند، از یک “لبوفروش“ یا “راننده تاکسی“ که تمام روز را سرگرم حل مشکلات معیشتی‌اش است؛ درباره جریان هسته‌ای نظرخواهی می‌کند. بنابر این صدا و سیما اصالتاً یک نهاد پوپولیستی است. این اظهارات، اعتراض صنف تاکسی داران را برانگیخت و به تشکیل تجمع اعتراض آمیز در مقابل نهاد ریاست جمهوری منجر شد.

تناقض این سخنان سریع القلم وقتی آشکارتر شد که چیزی حدود دو ماه پیش از آن، رئیس جمهور طی یک کنفرانس خبری در برابر انتقاداتی که به تماس تلفنی‌اش با اوباما مطرح می‌شد، گفته بود: دولت از این به بعد قدم های بلندتری بر خواهد داشت و این قدم کوچکی از دولت بوده است … اتفاقاً من خودم به دو دستگاه مهم نظرسنجی گفتم که در کشور نظرسنجی دقیق کنند و نظر مردم را بگیرند تا ببینیم این حرکت دولت که گامی به پیش گذاشته است؛ چقدر موافق و چقدر مخالف دارد.

با این حال، این آخرین باری نبود که سریع القلم در صدر تیترهای داغ و خبرساز قرار گرفت، چندی بعد تصویری از وی در حالی منتشر شد که کراوات بسته بود. تصاویر، سریع القلم را در حاشیه ۴۴ امین اجلاس جهانی اقتصادی داووس در سوئیس نشان می داد که کراوات بسته بود. 

انتشار این تصاویر نهایتاً چنان جنجالی شد که حسام الدین آشنا – مشاور فرهنگی رئیس جمهور- طی نامه ای به ریاست صدا و سیما، مشاور بودن سریع القلم در دولت را تلویحاً تکذیب کرد. این در حالی بود که پیش از آن خبرگزاری ایرنا بعنوان ارگان رسمی دولت، سریع القلم را مشاور رئیس جمهوری معرفی کرده بود (روزنامه کیهان) و حتی خود سریع القم در زندگینامه‌اش؛ خود را با این عنوان معرفی می کرد.

چند روز بعد از این ابراز برائت آشنا از سریع القلم، منابع خبری اعلان نمودند که سریع القلم بدلیل دلخوری از این نامه در جلسات شورای سیاستگذاری مرکز مطالعات استراتژیک نهاد ریاست جمهوری؛ حاضر نشده است.

وی همچنین در مصاحبه دیگری تسنیم با توهین به مخالفین برقراری رابطه با آمریکا گفته بود: به نظر می رسد، مخالفت با غرب در جامعه ما کمتر ریشه های فکری دارد بلکه بیشتر جنبه های روحی و روانی دارد … واکنش منفی ما نسبت به نظام بین الملل به علت ناتوانی و ضعف ماست … ما ایرانی ها نسبت به افراد توانا خیلی موضع می گیریم … بعنوان کسی که فرصت مشاهده و مطالعه از نزدیکِ ۱۱۴ کشور جهان را طی ۲۸ سال گذشته داشته ام، معتقدم باید حسادت را در جامعه خودمان درمان کنیم چون افراد خیلی به هم حسادت می کنند.

اینگونه تعمیم دادن مسائل که بیشتر ریشه افواهی و ذهنی دارد و بدون تحقیقات میدانی صورت می گیرد، درست مانند بحث های عامیانه ای است که افراد تازه سفر کرده به غرب و شیفتگان آن جهانی، مدام مطرح می کنند؛ مباحثی آکنده از تحقیر ملی در پی شیفتگی محض به غرب و اجنبی.

سؤالی که باید از امثال سریع القلم ها پرسید، این است که آیا موضع گیری های امام خمینی (ره) و کسانی چون شهید بهشتی که تحصیل کرده هم هستند علیه شیوه استکباری غرب از روی حسادت است و بیشتر جنبه روحی- روانی دارد و کمتر دلایل عقلایی دارد؟ آیا موضع گیری های پیامبر اکرم در برابر مستکبرین دوره صدر اسلام هم از همین قاعده پیروی می کرده و آیا ادبیات ضد استکباری قرآن و ائمه اطهار نیز در همین مختصات قابل ارزیابی است.

آیا آیه نفی سبیل که آقای سریع القلم در یکی از مصاحبه هایش به نرمی و تلویحاً آن را به نقد کشیده؛ منشاء غیر عقلانی دارد؟

سریع القلم درباره آیه نفی سبیل می گوید: اصول توسعه به علم، سیستم، انضباط فکری، قرارداد اجتماعی و کاربردی کردن علوم پایه بر می گردد و نکته ای که خیلی بدان اعتقاد دارم؛ “جهانی‌شدن“ است. شما یک کشور نام ببرید که بدون آنکه جهانی شده باشد، پیشرفت کرده … دلیل اینکه هندی ها و چینی ها توانستند این کار را بکنند، این است که توانستند بین مبانی فکری بومی شان و مبانی فکری جهانی سازگاری ایجاد کنند … ما هنوز نتوانستیم، آن انطباق و سازگاری را ایجاد کنیم. اصل استقلال که در ایران بعد از انقلاب مطرح شده و مبانی دینی اش به “نفی سبیل“ بر می گردد، یک اصل جدی است. کار در سطح جهانی، تسامح می طلبد!!