به گزارش خبرنگار سیاست خارجیکمال مهر، چندی پیش تلویزیون رسمی “عربستان سعودی”، از فرمان “ملک‌عبدالله”، پادشاه این کشور، به تمامی نیروهای نظامی سعودی برای انجام بزرگ‌ترین رزمایش نظامی در طول تاریخ عربستان خبر داد.
روزنامه “البیان”، در گزارشی و به نقل از منابع خبری وابسته به دربار پادشاه عربستان نوشته بود “رزمایش بزرگ سیف عبدالله، که در آن، تمامی شاخه‌های نیروهای مسلح عربستان سعودی، از جمله گارد ملی، نیروهای هوایی، زمینی و دریایی شرکت خواهند داشت، گسترده‌ترین رزمایش نظامی در نوع خود در خاورمیانه به حساب می‌آید”.
تصاویر منتشر شده از رزمایش “سیف عبدالله”
همچنین این روزنامه، از مشارکت بیش از ۱۰۰ هزار سرباز عربستانی در این رزمایش بزرگ خبر داده بود.
میزان گستردگی این رزمایش و حجم نیروهای حاضر در آن، مسئله‌ای بود که از همان آغاز افکار عمومی را به خود مشغول کرده و این پرسش را با خود به همراه می‌آورد که چرا حاکمان آل‌سعود، دست به برگزاری چنین اقدامی زده‌اند؟
در همین زمینه، روزنامه “مراه‌الجزیره”، در گزارشی به بیان اهداف عربستان از برگزاری این رزمایش پرداخته و نوشت “این رزمایش در حقیقت مقدمه‌چینی برای برکناری ملک عبدالله از قدرت به نفع مقرن بن عبدالعزیز، برادرش است که این تصمیم پس از مذاکرات مستقیم و محرمانه میان فرستادگان بلندپایه آمریکایی با ملک عبدالله اتخاذ شد تا به این وسیله قدرت در عربستان از طریق تضمین روند انتقال قدرت و تحت نظارت مستقل پادشاه عربستان حفظ شود”.
به این ترتیب، جامعه جهانی و افکار عمومی آماده مشاهده “رزمایش نظامی عربستان” و دریافت پیام این کشور مبنی بر تضمین انتقال قدرت به نسل سوم آل‌سعود شدند!
اما با گذشت ۲ روز از آغاز برگزاری رزمایش “سیف‌عبدالله”، در سه منطقه از خاک عربستان، و ۱ روز مانده به پایان این رزمایش، روزنامه البیان، با انتشار مطلبی، بار دیگر به گمانه‌زنی‌ها درباره اهداف احتمالی این رزمایش، و مخاطبان حقیقی پیام آن، دامن زد.
البیان، ضمن اشاره به موفقیت ارتش عربستان در برگزاری بدون نقص این رزمایش، از حضور “میهمانان ویژه‌ای” در رژه پایانی سیف‌عبدالله خبر داده و نوشته بود “مقامات ارشد برخی از کشورهای، از جمله، حمد بن‌عیسی آل‌خلیفه، پادشاه بحرین و همچنین محمد بن‌‍‌زاید، ولیعهد ابوظبی، در این مراسم حضور خواهند داشت”.
لیست میهمانان رژه پایانی رزمایش سیف عبدالله، آنگاه پیچیده‌تر شد، که بنا بر خبر روزنامه البیان، نام “ژنرال شریف”، رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان نیز در آن به چشم می‌خورد.
“ژنرال شریف” در رزمایش عربستان
همچنین، “سلمان بن‌عبدالعزیز”، ولیعهد فعلی عربستان، و از رهبران تندرو این کشور، ریاست رژه پایانی این رزمایش را بر عهده داشت؛ امری که پیش‌بینی افکار عمومی، مبنی بر پیام تضمین انتقال قدرت در عربستان توسط این رژه را زیر سئوال می‌برد.
این در حالی بود، که همزمان با روز پایانی رزمایش سیف عبدالله، رزمایش دیگری، به نام تمرین مشترک، با حضور نیروهای هوایی “بحرین” و “مصر”، در بحرین آغاز می‌شد.
سر انجام موعد برگزاری رژه پایانی سیف عبدالله فرا رسید و ارتش این کشور در شهر “حفرالباطن” و در مقابل سلمان بن‌عبدالعزیز، رسانه‌ها و سایر مقامات سیاسی و نظامی کشورهای منطقه به نمایش تجهیزات نظامی خود پرداخت.
اما این رژه آنگاه خبرساز شد که در آن، برای اولین‌بار در خاورمیانه، از یک “موشک هسته‌ای” دور برد، رونمایی شد.
خبرگزاری “العالم” نوشت “عربستان سعودی، نخستین کشور در خاورمیانه است که آشکارا موشک‌های هسته‌ای DF-3 E خود را به نمایش گذاشت”.
تصاویر منتشر شده از موشک‌های DF-3 E در رژه پایانی رزمایش سیف عبدالله
انتشار تصاویر این رژه نظامی، به سرعت، توجه تمامی رسانه‌ها و تحلیل‌گران را به خود جلب کرد، به طوریکه تنها پس از گذشت ساعتی از رونمایی از این موشک دور برد، رسانه‌ها به بررسی چگونگی دستیابی عربستان به این موشک، پیام حقیقی رزمایش سیف عبدالله و مخاطبان آن پرداختند.
برنامه موشکی عربستان از کجا آغاز شد؟
اما سابقه نیروی موشکی عربستان، محدود به سال‌های اخیر نیست و نگاهی به پیشینه شکل‌گیری این نیرو و اطلاعات موجود مرتبط با آن در عربستان، ما را از ابعاد عمیق این حادثه اگاه‌تر می‌کند.
طبق اطلاعات موجود در سایت وزارت دفاع عربستان، برنامه این کشور در حقیقت از سال ۱۹۸۰ آغاز شده است.
بنابراین، برخلاف اکثر تحلیل‌های موجود که شکل‌گیری برنامه موشکی عربستان را به رابطه این کشور با “پاکستان” ارجاع می‌دهد، باید در جستجوی کشور دیگری برای کمک‌های موشکی به عربستان بود چراکه در آن زمان، پاکستان به هیچ‌وجه، از توان موشکی قابل توجهی برخوردار نبود.
در آن زمان، “چین”، تنها کشور صاحب فناوری موشک بالستیکی بود که نسبت به صادرات آن نیز چندان بی‌میل نبود.
موشک‌های DF-3 E در دهه ۸۰ در رژه ارتش چین
به این ترتیب، دولت چین در سال ۱۹۸۸، با صادرات محدود سلاح موشکی به عربستان موافقت کرده و موشک‌های میانبرد بالستیک DF-3 E، که مجهز به کلاهک اتمی بوده و بیش از یک دهه در اختیار ارتش خود بود را به عربستان ارسال کرد.
هرچند اخبار دقیقی از تعداد موشک‌های ارسالی از چین به عربستان در دست نیست، اما با نگاهی به تاسیساتی که تاکنون در خاک عربستان شناسایی شده‌اند، می‌توان برآوردی تقریبی از مخازن موشکی عربستان داشت.
به طور قطع، تا کنون ۲ پایگاه، حاوی تاسیسات پشتیبانی و ذخیره‌سازی موشک‌های بالستیک به ترتیب در ۹۰ و ۴۵ کیلومتری جنوب غرب “ریاض”، به نام‌های “الجوفر” و “السلیل” توسط حکومت عربستان ساخته شده است.
پایگاه موشکی السلیل
این پایگاه، اولین تاسیسات شناسایی شده مرتبط با موشک‌های DF-3 E در خاک عربستان است که به نظر می‌رسد با توجه به موقعیت جغرافیایی‌اش، شرایط مناسبی را برای پنهان کردن و همچنین محافظت از زیرساخت‌های موشکی بالستیک عربستان فراهم می‌کند.
نکته بسیاری قابل توجه این است که اطلاعات این پایگاه موشکی برای اولین‌بار توسط یک روزنامه‌نگار صهیونیستی در روزنامه “یدیعوت آحارونوت” در مارس ۲۰۰۲ رسانه‌ای شد.
میزان اطلاعات این صهیونیست از پایگاه سری(!) موشکی عربستان به حدی بود که به طور کامل، جزئیات آن را نیز در روزنامه خود افشا کرده است!
در گزارش این پایگاه صهیونیستی آمده بود “کمپ موشک این پایگاه به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود؛ دو گردان موشکی با تاسیسات پشتیبانی همراه و یک انبار موقت، محیط هر دو پادگان به دلیل محدودیت‌های زمینی با یکدیگر تفاوت دارد اما از نظر تملک تاسیسات تقریبا مشابه یکدیگر هستند، دسترسی به محوطه هر پادگان با نقاط کنترل عبور و مرور مجزا در سراسر مجتمع فراهم شده است، یک کمپ برای لانچرهای موشک و تجهیزات پشتیبانی و سه ذاغه مجزا که ظاهرا برای ذخیره‌سازی موشک استفاده می‌شود”.
در ادامه این گزارش آمده است “گستردگی تاسیسات موشکی در گردان شمالی بیشتر از بخش جنوبی است و دلیل این امر مشخص نیست، هر یک از تاسیسات مشتمل بر تجهیزات مشابه و گاراژ حامل و یک گرداننده در سراسر گاراژ است که احتمالا وظیفه نگهداری از لانچرها را برعهده دارد، احتمال می‌رود تاسیسات شمالی امکان آموزش یا پشتیبانی نگهداری برای واحد DF-3 E را فراهم کند”.
با وجود گزارش‌های متفاوت در مورد سکوهای پرتاب فراوان در این پایگاه، تاکنون تنها دو سایت پرتاب آماده در السلیل شناسایی شده است.
پایگاه موشکی الجوفر
الجوفر دومین پایگاه موشکی شناسایی شده در عربستان است که احتمال می‌رود حاوی موشک‌های DF-3 E باشد.
بخش‌های موجود در الجوفر، تشابه زیادی با تاسیسات السلیل دارد و مشتمل بر تاسیسات اداری و پشتیبانی و یک مجموعه امن برای پرتاب موشک است.
البته علاوه بر مسافت، تفوت دیگری نیز در این ۲ پایگاه موشکی دیده می‌شود؛ الجوفر تنها دارای یک سکوی پرتاب است در حالی که السلیل ۲ سکوی پرتاب را در خود جای داده است.
با توجه به تصاویر دریافتی تا سال ۲۰۰۴، به نظر می‌رسد تاسیسات الجوفر تا آن زمان به طور کامل عملیاتی نشده است؛ به این ترتیب می‌توان گفت پایگاه السلیل، اولین تاسیسات فعال موشکی در عربستان بوده است.
پایگاه‌های احتمالی عربستان برای ذخیره و پرتاب موشک‌های بالستیک
علاوه بر این دو پایگاه که به طور کامل شناسایی شده‌اند، احتمال دارد دو پایگاه موشکی دیگر نیز در عربستان وجود داشته باشد.
پایگاه موشکی روضه
این پایگاه، در فاصله تقریبی ۲۸۰ کیلومتری غرب السلیل نزدیک اقامتگاه روضه واقع شده است.
هر چند، تاکنون هدف اصلی از این تاسیسات مشخص نیست و به طور قطع نمی‌توان حکم به موشکی بودن آن داد، اما شواهدی دال بر پشتیبانی این تاسیسات از عملیات موشک DF-3E در برخی ظرفیت‌ها وجود دارد.
گفتنی است؛ بخش قابل توجه تاسیسات روضه، در عمق ۶۰۰ متری زمین ساخته شده است.
امکان دارد از این تاسیسات زیرزمینی، برای ذخیره‌سازی موشک‌های بالستیکی استفاده شود.
آنچه که فرض نظامی بودن این تاسیسات را قوت می‌بخشد، وجود یک شی طولانی ۲۰ متری در آن است که با ابعاد سامانه پرتاب موشک‌های DF-3 E مطابقت دارد.
هر چند ساختار این سایت پرتاب با نمونه‌های دیگر در السلیل و الجوفر تفاوت دارد اما ابعاد آن، امکان برپا کردن و شلیک موشک را فراهم می‌کند.
البته علاوه بر نحوه ساخت تاسیسات روضه، شواهد دیگری نیز مبنی بر موشکی بودن این پایگاه وجود دارد.
موقعیت جغرافیایی روضه، در دورترین فاصله از دشمنان احتمالی گذشته و فعلی عربستان، همچون عراق و رژیم صهیونیستی قرار گرفته است، امری که تاسیسات روضه را به انباری مناسب و امن برای موشک‌های این کشور تبدیل می‌کند.
“پایگاه غربی”
این پایگاه در منطقه بیابانی شمال غربی عربستان ساخته شده است و برخی از تحلیل‌گران آن را جزو برنامه موشکی عربستن به حساب می‌آورند.
برخلاف سه پایگاه دیگر موشکی عربستان، تقزیبا هیچ تصویری از این تاسیسات موجود نبوده و بنابراین اطلاعات چندانی از آن در دست نیست.
تنها از لحاظ موقعیت جفرافیایی پایگاه غربی می‌توان گفت، به دلیل قرار گرفتن بخشی از آن در زیر زمین، و دور بودنش از مراکز جمعیتی و شهری عربستان، ظرفیت مناسبی را برای ذخیره‌سازی موشک‌های بالستیک این کشور در اختیار دارد.
چه اهدافی در تیررس موشک‌های عربستانی است؟
برد موشک‌های DF-3E این، مساحت ۲۸۰۰ کیلومتری را در بر می‌گیرد.
به این ترتیب، عربستان سعودی، با در اختیار داشتن موشک‌های DF-3 E در پایگاه‌های الجوفر و السلیل، می‌تواند حوزه‌های مختلفی از خاورمیانه (ایران، ترکیه، رژیم صهیونیستی) تا هند و حتی بخش‌های از اروپای غربی را در تیررس خود قرار دهد.
البته، به نکته نیز باید دقت کرد که موشک‌های DF3-3 E یک سلاح نسبتا غیر دقیق در هدف‌گیری به شمار می‌آیند.
چرا عربستان تاکنون از موشک‌های هسته‌ای استفاده نکرده است؟
تمام این‌ها، در حالی است که پس از این رونمایی گمانه‌زنی‌های زیادی درباره احتمال حمل کلاهک هسته‌ای توسط این موشک‌ها و استفاده از آن‌ها توسط عربستان سعودی شکل گرفته است.
در این زمینه، نگاهی به اظهارات گذشته برخی از مقامات عربستانی در باره عدم استفاده این کشور از موشک‌های بالستیک تاکنون می‌تواند راهگشا باشد.
به نظر می‌رسد مقامات عربستانی از عدم دقت این موشک‌ها آگاهی کامل دارند چرا که بندر بن سلطان، رئیس معزول دستگاه اطلاعاتی عربستان در خصوص عدم استفاده از این موشک‌ها علیه عراق و در حالی که منافع ملی عربستان در خطر بود گفته است “شاه فهد استفاده از این موشک‌ها را به دلیل دقت پایین آن‌ها ممنوع نمود و در ادامه گفت؛ مشکل ما نه با مردم عراق بلکه با صدام و رژیم اوست”.
هرچند، نمی‌توان در عدم توانایی علمی عربستان در دستیابی این کشور به دانش هسته‌ای شک کرد، اما برخی اقدامات، از جمله پشتیبانی مالی عربستان از برنامه تولید سلاح اتمی پاکستان و عراق در سال ۱۹۷۵ از جمله نشانه‌های نگران‌کننده در این زمینه به شمار می‌رود.
البته نیروهای اتمی عراق با حمله رژیم صهیونیستی به راکتور اوسیراک در سال ۱۹۸۱ به طور کامل منهدم شد اما توانمندی هسته‌ای پاکستان همچنان به قوت خود باقی است.
با وجود اینکه عربستان از جمله امضاکنندگان معاهده NPT مبنی بر عدم استفاده از موشک‌هایی با کلاهک هسته‌ای است؛ اما عدم شفافیت عربستان در مورد تجهیز موشک‌های DF-3E با تسلیحات کشتارجمعی، سوالات مهمی را در پی داشته است.
طی روزهای گذشته، برخی از رسانه‌های، اقدام عربستان در رونمایی رسمی از موشک‌های بالستیک خود را واکنشی به مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب قلمداد کرده و گفته‌اند؛ عربستان از این راه خشم خود از بهبود روابط ایران و غرب را نشان داده است.
همچنین برخی دیگر از تحلیل‌ها با تکیه بر توان نظامی عربستان، این اقدام آل‌سعود را نوعی خودکفایی نظامی قلمداد کرده و این کشور را بی‌نیاز از حمایت‌های نظامی دانسته‌آند.
آنچه که واضح است، رونمایی از موشک بالستیک به هیچ‌وجه نمی‌تواند پیامی مبنی بر تضمین انتقال قدرت درون خاک یک کشور داشته باشد.
از سوی دیگر، تاکنون هیچ واکنشی از سوی نهادهای بین‌المللی مبنی بر حتی اظهار نگرانی از روند دستیابی عربستان به موشک‌هایی با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دیده نشده است؛ نهادهایی که به صرف دستیابی دانشمندان کشورمان به دانش هسته‌ای صلح‌آمیز، ضمن ایجاد جو رسانه‌ای، اقداماتی غیر انسانی همچون تحریم‌های ظالمانه را نیز علیه کشورمان روا داشته‌آند.
انتهای پیام/