به گزارش گروه مناسبتی«کمال مهر»؛ پرویز حاجی زاده-استقلال فرهنگی جدا از استقلال سیاسی نیست و استقلال سیاسی نیز منفک از استقلال اقتصادی نیست.
نگاه منفک به هریک از بخشهای فرهنگ، سیاست و اقتصاد استقلال یک ملت را خدشه دار کرده و آن را طفیلی نسخه های غیر بومی و استعماری خواهد کرد و در این میان استقلال فرهنگی به عنوان بنیاد استقلال سیاسی و اقتصادی رکن رکین یک جامعه پویا و زنده است جامعه ای که به استقلال، آزادی اندیشه بر پایه رشد و بر میزان عدالت اجتماعی در یک نگاه توحیدی استوار است.
از این منظر است که استاد مرتضی مطهری در مقوله استقلال فرهنگی می فرمایند:” آینده انقلاب عزیز ما در صورتی تضمین خواهد شد که عدالت و آزادی را حفظ کنیم. استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی و از همه مهمتر استقلال – فرهنگی، استقلال فکری و استقلال مکتبی خودمان را محفوظ نگه داریم … ما اگر مکتب مستقل خودمان را ارائه ندهیم، حتی با اینکه رژیم را ساقط کردیم و حتی با این فرض که استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی بدست آوریم اگر به استقلال فرهنگی دست نیابیم شکست خواهیم خود و نخواهیم توانست انقلاب اسلامی را به ثمر برسانیم. ”
بنابراین مقوله فرهنگ و استقلال فرهنگی یکی از مباحث مهم و ارزشمندی است که ما باید از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهیم و آنهم از دیدگاه فیلسوف بزرگی چون استاد شهید مطهری که در مقام نظریه پرداز دینی و فرهنگی در قرن حاضر می تواند گره گشای خیلی از معضلات فرهنگی کشور باشد. البته اگر تفکرات آن عالم فرزانه را به نحو احسن به نسل جدید که با مقوله فرهنگ اصیل اسلامی کمتر آشنایی دارند، معرفی کنیم می توانیم جوانان مان را بیمه کنیم، مکتب و ایدئولوژی خودمان را که همان اسلام ناب است به دنیا معرفی کنیم، و حرف از استقلال فرهنگی بزنیم. خود استاد مطهری در جایی می فرماید:
“آینده انقلاب عزیز ما در صورتی تضمین خواهد شد که عدالت و آزادی را حفظ کنیم. استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی و از همه مهمتر استقلال – فرهنگی، استقلال فکری و استقلال مکتبی خودمان را محفوظ نگه داریم … ما اگر مکتب مستقل خودمان را ارائه ندهیم، حتی با اینکه رژیم را ساقط کردیم و حتی با این فرض که استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی بدست آوریم اگر به استقلال فرهنگی دست نیابیم شکست خواهیم خود و نخواهیم توانست انقلاب اسلامی را به ثمر برسانیم. ”
راهکارهای در جهت تحقق استقلال فرهنگی در اندیشه های مطهری
به طور خلاصه به شرح ذیل است:
۱- افزایش کتب و عرضه آن به مردم کتب با زبان روز مردم به نگارش درآید.
۲- شناخت دین و اسلام به مردم: این وظیفه خطیر را روشنفکران از جمله دانشجویان و اساتید علی الخصوص حوزه های علمیه باید انجام دهند.
۳- تشکیل بسیج عمومی و آموزش دینی مردم در جهت تلاش برای تحقق استقلال فرهنگی.
۴- وحدت حوزه و دانشگاه: از جمله مواردی که استاد شهید مطهری تاکید داشتند وحدت حوزه و دانشگاه و نقش و رسالت آنها در جهت تحقق استقلال فرهنگی و حفظ ارزشهای اسلامی بود.
۵- احیای جلسات مذهبی: در جهت رشد افکار و آگاهی و رشد علمی و مذهبی مردم در جهت تحقق استقلال فرهنگی و مبارزه با تهاجم فرهنگی دشمن.
۶- برخورد دوستانه و محبت آمیز با جوانان در جهت رشد و آگاهی دینی آنها برای تحقق یافتن استقلال فرهنگی
۷- استفاده از نخبگان و حمایت از آنها در جهت برنامه ریزی و تخصصی شدن برای تدوین فرهنگ اصیل اسلامی برای تحقق یافتن استقلال فرهنگ اسلامی.
۸- تعریف صحیح فرهنگ اسلامی برای مردم: زیرا برخی تصور غلطی از فرهنگ اسلامی دارند زیرا برخی تصور می کنند که فرهنگ اسلامی یعنی اینکه مردم لباس روحانیون را بپوشد ! چنین چیزی نیست. بعضی لباسها صنفی است مانند ارتشی یا روحانی که لباس خاصی دارند.
مصالح اجتماعی اقتضا می کند که آنها در اجتماع از دیگران باز شناخته شوند. معنای فرهنگ اصیل اسلامی این نیست که همه قبا و لباده بپوشد و عمامه بر سر بگذارند تا عده ای اشکال کنند که این لباس برای همه دنیا مناسب نیست. پس نمی توان فرهنگ واحدی در تمام دنیا پیاده کرد.
امروز باید ببینیم که عناصر اصیل فرهنگی در جامعه کاملاَ محفوظ مانده است یا نه!؟که متاسفانه خطری جدی وجود دارد و وجود خطر و هجوم ،حتمی است.
در آن زمان جامعه ندانست که روشنفکر و فیلسوف زحمتکش استاد شهید مطهری چه می گوید! لذا نیاز جامعه کنونی ما است تا در جهت تلاش برای استقلال فرهنگی یک نهضتی به نام نهضت روشنفکری بوجود بیاید.
زیرا اگر توجه شود بیشتر کشورهای توسعه یافته دلایل موفقیتشان این است که نخبگان آن جامعه با بازگشت به خویش و داشتن و حفظ فرهنگ اصیل خود در انجام مسئولیت شان چرخه صفت و استقلال فرهنگی و سیاسی و اقتصادی جامعه را در دست گرفته اند و با جامعه بدور از تقلید تلاش می کنند که به خودکفایی و استقلال در تمام ابعاد برسند.
در نتیجه ارائه آرا و تفکرات کسانی که آگاهی شان همراه با علم بوده و با انتقال این خودآگاهی به متن جامعه و توده مردم می توانند استقلال فرهنگی را به دور از هرگونه کج سلیقگی و خود وادادگی به ارمغان بیاورند.
انتهای پیام /
پرویزحاجی زاده کارشناس ارشد مسائل سیاسی و بین الملل