به گزارش گروه مناسبتی«کمال مهر»؛ پرویز حاجی زاده-استقلال فرهنگی جدا از استقلال سیاسی نیست و استقلال سیاسی نیز منفک از استقلال اقتصادی نیست.
نگاه منفک به هریک از بخشهای فرهنگ، سیاست و اقتصاد استقلال یک ملت را خدشه دار کرده و آن را طفیلی نسخه های غیر بومی و استعماری خواهد کرد و در این میان استقلال فرهنگی به عنوان بنیاد استقلال سیاسی و اقتصادی رکن رکین یک جامعه پویا و زنده است جامعه ای که به استقلال، آزادی اندیشه بر پایه رشد و بر میزان عدالت اجتماعی در یک نگاه توحیدی استوار است.
از این منظر است که استاد مرتضی مطهري در مقوله استقلال فرهنگي مي فرمايند:” آينده انقلاب عزيز ما در صورتي تضمين خواهد شد كه عدالت و آزادي را حفظ كنيم. استقلال سياسي و استقلال اقتصادي و از همه مهمتر استقلال – فرهنگي، استقلال فكري و استقلال مكتبي خودمان را محفوظ نگه داريم … ما اگر مكتب مستقل خودمان را ارائه ندهيم، حتي با اينكه رژيم را ساقط كرديم و حتي با اين فرض كه استقلال سياسي و استقلال اقتصادي بدست آوريم اگر به استقلال فرهنگي دست نيابيم شكست خواهيم خود و نخواهيم توانست انقلاب اسلامي را به ثمر برسانيم. “
بنابراین مقوله فرهنگ و استقلال فرهنگي يکي از مباحث مهم و ارزشمندي است که ما بايد از زواياي مختلف مورد بررسي قرار دهيم و آنهم از ديدگاه فيلسوف بزرگي چون استاد شهید مطهري که در مقام نظريه پرداز ديني و فرهنگي در قرن حاضر مي تواند گره گشاي خيلي از معضلات فرهنگي کشور باشد. البته اگر تفکرات آن عالم فرزانه را به نحو احسن به نسل جديد که با مقوله فرهنگ اصيل اسلامي کمتر آشنايي دارند، معرفي کنيم مي توانيم جوانان مان را بيمه کنيم، مکتب و ايدئولوژي خودمان را که همان اسلام ناب است به دنيا معرفي کنيم، و حرف از استقلال فرهنگي بزنيم. خود استاد مطهری در جايي مي فرمايد:
“آينده انقلاب عزيز ما در صورتي تضمين خواهد شد كه عدالت و آزادي را حفظ كنيم. استقلال سياسي و استقلال اقتصادي و از همه مهمتر استقلال – فرهنگي، استقلال فكري و استقلال مكتبي خودمان را محفوظ نگه داريم … ما اگر مكتب مستقل خودمان را ارائه ندهيم، حتي با اينكه رژيم را ساقط كرديم و حتي با اين فرض كه استقلال سياسي و استقلال اقتصادي بدست آوريم اگر به استقلال فرهنگي دست نيابيم شكست خواهيم خود و نخواهيم توانست انقلاب اسلامي را به ثمر برسانيم. “
راهكارهاي در جهت تحقق استقلال فرهنگي در انديشه هاي مطهري
به طور خلاصه به شرح ذيل است:
1- افزايش كتب و عرضه آن به مردم كتب با زبان روز مردم به نگارش درآيد.
2- شناخت دين و اسلام به مردم: اين وظيفه خطير را روشنفكران از جمله دانشجويان و اساتيد علي الخصوص حوزه هاي علميه بايد انجام دهند.
3- تشكيل بسيج عمومي و آموزش ديني مردم در جهت تلاش براي تحقق استقلال فرهنگي.
4- وحدت حوزه و دانشگاه: از جمله مواردي كه استاد شهيد مطهري تاكيد داشتند وحدت حوزه و دانشگاه و نقش و رسالت آنها در جهت تحقق استقلال فرهنگي و حفظ ارزشهاي اسلامي بود.
5- احياي جلسات مذهبي: در جهت رشد افكار و آگاهي و رشد علمي و مذهبي مردم در جهت تحقق استقلال فرهنگي و مبارزه با تهاجم فرهنگي دشمن.
6- برخورد دوستانه و محبت آميز با جوانان در جهت رشد و آگاهي ديني آنها براي تحقق يافتن استقلال فرهنگي
7- استفاده از نخبگان و حمايت از آنها در جهت برنامه ريزي و تخصصي شدن براي تدوين فرهنگ اصيل اسلامي براي تحقق يافتن استقلال فرهنگ اسلامي.
8- تعريف صحيح فرهنگ اسلامي براي مردم: زيرا برخي تصور غلطي از فرهنگ اسلامي دارند زيرا برخي تصور مي كنند كه فرهنگ اسلامي يعني اينكه مردم لباس روحانيون را بپوشد ! چنين چيزي نيست. بعضي لباسها صنفي است مانند ارتشي يا روحاني كه لباس خاصي دارند.
مصالح اجتماعي اقتضا مي كند كه آنها در اجتماع از ديگران باز شناخته شوند. معناي فرهنگ اصيل اسلامي اين نيست كه همه قبا و لباده بپوشد و عمامه بر سر بگذارند تا عده اي اشكال كنند كه اين لباس براي همه دنيا مناسب نيست. پس نمي توان فرهنگ واحدي در تمام دنيا پياده كرد.
امروز بايد ببينيم كه عناصر اصيل فرهنگي در جامعه كاملاَ محفوظ مانده است يا نه!؟که متاسفانه خطري جدي وجود دارد و وجود خطر و هجوم ،حتمي است.
در آن زمان جامعه ندانست كه روشنفكر و فيلسوف زحمتكش استاد شهيد مطهري چه می گوید! لذا نیاز جامعه کنونی ما است تا در جهت تلاش براي استقلال فرهنگي يك نهضتي به نام نهضت روشنفكري بوجود بيايد.
زيرا اگر توجه شود بيشتر كشورهاي توسعه يافته دلايل موفقيتشان اين است كه نخبگان آن جامعه با بازگشت به خويش و داشتن و حفظ فرهنگ اصيل خود در انجام مسئوليت شان چرخه صفت و استقلال فرهنگي و سياسي و اقتصادي جامعه را در دست گرفته اند و با جامعه بدور از تقليد تلاش مي كنند كه به خودكفايي و استقلال در تمام ابعاد برسند.
در نتیجه ارائه آرا و تفکرات کسانی که آگاهی شان همراه با علم بوده و با انتقال این خودآگاهی به متن جامعه و توده مردم می توانند استقلال فرهنگی را به دور از هرگونه کج سلیقگی و خود وادادگی به ارمغان بیاورند.
انتهای پیام /
پرویزحاجی زاده کارشناس ارشد مسائل سیاسی و بین الملل
