پروکودین گورسکی، شیمیدان شهیر روسیه در اواسط دهۀ ۱۸۹۰ پژوهش در زمینۀ عکاسی رنگی را در انستیتوی تکنولوژیک سن پترزبورگ آغاز کرد. او برای عکاسی رنگی هر عکس را سه بار و با فیلترهای قرمز و آبی و سبز میگرفت. هنگامی که این تصاویر با هم به نمایش در میآمدند، تبدیل به یک عکس کامل رنگی میشدند.
به دلیل ضرورت گرفتن سه عکس از یک صحنۀ واحد، همۀ عکسهای او خوب و بیعیب نبودند؛ چون میان این سه مورد عکسبرداری وقفه افتاده بود و اشیاء و افراد طی هر سه مورد همیشه ثابت نمیماندند. در نتیجه برخی از عکسها کدر و موجدار از آب درآمدهاند.
در سال ۱۹۰۵ “گورسکی” نخستین سفر مفصل خود به گوشه و کنار امپراتوری روسیه را انجام داد و از قفقاز و کریمه و اوکراین با حدود ۴۰۰ قطعه عکس رنگی برگشت.
وی در سال ۱۹۰۶ برای نخستین بار روانۀ آسیای میانه شد تا از خورشیدگرفتگی ۱۴ ژانویه ۱۹۰۷ بر فراز کوهستان تیانشان عکس بگیرد؛ گرچه به دلیل هوای ابری موفق به رؤیت کسوف نشد، اما توانست نخستین عکسهای رنگی سمرقند و بخارا را به تاریخ عکاسی عرضه کند.
وی ۳ سال بعد از سوی تزار مامور شد به عکاسی از مردم، شهر ها و زندگی روزمره بپردازد؛ او برای انجام این مأموریت یک واگن را با لوازم عکاسی و ظهور عکس مجهز کرد و نامهای با امضای پادشاه که به عکاس اجازۀ دسترسی به همۀ اماکن امپراتوری را میداد همراه خود برد.
او بعدها در دفتر خاطراتش نوشتهاست که روزها عکسبرداری میکرد و شب در تاریکخانۀ واگن عکسها را ظاهر میکرد؛ این مسافرتها تا سال ۱۹۱۶ ادامه داشت. او در خلال مسافرت ها و گشت و گذارها در روسیه توانست با لئوتولستوی نویسنده مشهور روس نیز ملاقات کند و از او نیز عکس بگیرد.
گورسکی پس از انقلاب از روسیه خارج شد و در سال ۱۹۲۲ به زحمت توانست ۲۳۰۰ عدد نگاتیو عکاس های خود را از کشورش خارج کند.
مجموعه عکسهای رنگی گورسکی که در زمرۀ بهترین و نادرترین عکسهای آغاز سدۀ بیستم میلادیست امروز در آرشیو کتابخانۀ کنگرۀ آمریکا نگهداری و قابل دسترس است. این مجموعه بالغ بر ۲۷۰۰ عکس رنگی و سیاه و سفید از روسیه تزاری است که برگزیده ای از آنها را در زیر می بینید.
چشمانداز دریاچه “سِلیگِر” در نزدیک “اُستاشکوف”
کارخانه تولید پارچه کتان در “تاشکند”
پل خط آهن بر روی رودخانه “کاما”
ساربان جوان و بار پنبه در مکانی نامعلوم
کودک قرقیز در ورودی خانه های حصیری
سوزنبان باشقیری در کنار خط آهن در مکانی نامعلوم
“اسفندیار خان”، خان تحت حمیات تزارها در خوارزم
لئو تولستوی نویسنده نامدار روس
اسیران اتریشی جنگ در اردوگاهی در “کیاپسلگا”
زن جوان اکراینی با لباس سنتی
کارگران زن و مرد در معدن “باکالسکی”
الوارهای چوب در کانال نامعلوم
نمایی از کلیسای “سن نیکلاس”
“اندور پتروف” گیاه شناس ۷۵ساله روس که ۵۰ سال از عمرش را بر روی گیاهان تحقیق کرد
کلیسای کاتولیک “دوینسک”(لیتوانی)
آسیاب های بادی در روستای “توبولسک”
کارخانه قالب سازی در “کاسلی”
پیرمرد ۸۴ ساله سرپرست سیل بند “چرنیکف”
خدمه کشتی بخار “شکسنا” وابسته به وزارت حمل و نقل
چوپان در دشت های سمرقند