به گزارش کمال مهراز اراک، به هر دلیلی اگر مرد عدم توانایی در ایفای نقش خود را داشته باشد در بسیاری موارد زن جایگزین نقش وی شده و علاوه بر نقش مادری، قدرت اداره زندگی به خصوص از نظر اقتصادی بر دوش وی نهاده می‌شود و به عنوان سرپرست خانوار باید وظایف متعددی را به عهده گیرد که پیامدهای خاص خود را برای اینگونه خانواده‌ها در پی خواهد داشت.
بررسی تحول‌های خانواده در مناطق مختلف جهان حاکی از افزایش میزان خانوارهای زن سرپرست خانوار نسبت به کل جمعیت در سه دهه گذشته است، از جمله دلایل عمده این افزایش، می‌توان به طلاق، بالا رفتن امید به زندگی زنان نسبت به مردان و در نتیجه بیوه شدن آنان، عوامل جمعیتی و اجتماعی، مهاجرت ناشی از بحران‌های اقتصادی – زیست محیطی و سیاسی و تغییر الگوهای فرهنگی اشاره کرد.
همچنین از عواقب افزایش جمعیت این گروه از زنان، می‌توان به افزایش احتمال بروز فقر، آسیب‌های اجتماعی، شیوع بالای افسردگی بین زنان سرپرست خانوار به دلیل انزوا گزینی و کاهش روابط اجتماعی و سایر مشکلات تحمیل شده بر دوش زنان سرپرست خانوار، اشتغال این افراد در بخش غیر رسمی و در نتیجه ساعت‌های کاری بالا و درآمد پایین اشاره کرد که در این رابطه خبرنگار ما گفت‌وگویی با آذردخت همتا معاون امور اجتماعی بهزیستی استان مرکزی برای آشنایی هر چه بیشتر با وضعیت زنان سرپرست خانوار انجام داده است.
متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
تعداد زن سرپرست خانوار استان چه میزان است؟
آذردخت همتا در پاسخ به این سوال اظهار داشت: دفتر امور زنان و خانواده دارای ۲ هزار و ۸۸۰ پرونده از خانواده‌های زنان سرپرست خانوار است که حدود ۷ هزار و ۳۵ نفر از خدمات استفاده می‌کنند.
بهزیستی چه خدماتی به زنان سرپرست خانوار ارائه می‌کند؟
خدمات ارائه شده به زنان بسیار متنوع است که بر حسب نیاز مددجو این خدمات ارائه می‌شود، خدمات به دو صورت مستمر و غیر مستمر است که حمایت‌های مستمر شامل مستمری ماهیانه، بیمه‌های اجتماعی، درمان، کمک هزینه تحصیلی و کمک هزینه دانشجویی است.
حمایت‌های غیر مستمر نیز شامل بهداشت، برنامه‌های فرهنگی، تربیتی، ورزشی، مشاوره، آموزش پیش از ازدواج و مددکاری، کمک هزینه حق الوکاله و دادرسی، کمک هزینه ازدواج و جهیزیه و سایر حمایت‌ها است.
مهم‌ترین مشکلی که زنان سرپرست خانوار با آن مواجه هستند چیست؟
زنان سرپرست خانوار دارای مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند که از جمله می‌توان به نداشتن سلامت اجتماعی که خود پنج شاخص اصلی را در بر می‌گیرد (شکوفائی اجتماعی، همبستگی اجتماعی، انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی و مشارکت اجتماعی)، عدم امنیت اجتماعی، نبود فرهنگ مناسب با نحوه برخورد با این قشر، عدم درآمد کافی و نداشتن اشتغال پایدار، مقابله خانواده و اقوام و عدم برخورد صحیح با این افراد، نداشتن مسکن مناسب، عدم بهداشت روانی، عدم آموزش و یادگیری، اوقات فراغت، موقعیت اقتصادی نامناسب، محیط فیزیکی نامناسب، محیط و روابط اجتماعی نامناسب، نبود فرصت‌های اجتماعی و… اشاره کرد، اما اصلی‌ترین چالش تهدید کننده برچسب‌های اجتماعی و دیدگاه‌های نامناسب و کلیشه‌ای به آنان است.
خیرین چه کمکی می‌توانند به زنان سرپرست خانوار داشته باشند؟
واقعیات موجود در جامعه نشان دهنده آن است که علیرغم اعلامیه‌ها، بیانیه‌ها، تاسیس نهادها و سازمان‌های مختلف در تحقق حقوق زنان و با وجود هزینه‌های قابل توجه، زنان از مشکلات و مسائل ناشی از فقر اقتصادی و فرهنگی در رنج هستند و در این بین زنانی که دارای مسئولیت‌های اقتصادی در خانواده هستند و به عبارتی سرپرستی خانواده را برعهده دارند، دارای مسایل و مشکلات فراوانی هستند که خیرین نقش به‌سزائی را در ارائه خدمات و کمک به این قشر می‌توانند ایفا کنند که متاسفانه به علت مظلومیت این قشر و نبود آگاهی لازم افراد خیر تمایلی به کمک به این افراد نشان نداده‌اند.
از جمله خدماتی که خیرین می‌توانند به این زنان ارائه دهند مواردی چون آموزش افراد، خانواده‌ها و گروه‌ها در راستای افزایش سلامت اجتماعی زنان، فراهم آوردن فرصت ادامه تحصیل و تشکیل گروه‌های حمایتی ویژه این زنان است.
بیشترین زنان سرپرست خانوار را چه گروهی تشکیل می‌دهند؟
بیشترین گروه شامل زنان سرپرست خانواری هستند که دارای همسر از کار افتاده می‌باشند.
آیا فرهنگ سازی در زمینه ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار توسط بهزیستی صورت می‌گیرد، نظر بهزیستی در این رابطه چیست؟
در خصوص ازدواج مجدد بهزیستی اقدامات زیادی را مدنظر قرارداده و تاکنون نیز نتیجه نسبتا خوبی از این اقدامات به دست آمده که از میزان توانمندسازی زنان از طریق ازدواج و خروج از چرخه حمایت قابل رویت است.
برگزاری دوره‌های آموزشی با عناوین مختلف ویژه مددکاران مراکز دولتی و غیر دولتی، برگزاری دوره آموزشی مهارت‌های ۱۰گانه زندگی ویژه مددجویان زیر پوشش و برگزاری اردوهای فرهنگی و مذهبی در این راستا از جمله اقدامات صورت گرفته بهزیستی در این بخش به شمار می‌رود.
چه آسیب‌هایی زنان سرپرست خانوار را تهدید می‌کند؟
با توجه به اینکه زنان سرپرست خانوار نقش دو نفر را در خانواده بر عهده دارند (پدر و مادر) بر این اساس می‌توان از آثار آن از بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی به موارد مختلف اشاره کرد که زنان سرپرست خانوار را تهدید می‌کند، بعد فردی (ترس از آینده، احساس گناه یا تنهائی، مشکلات روحی و جسمانی، مشکل دوگانگی نقش، مشکلات اقتصادی، انزوای اجتماعی و اختلال در هویت اجتماعی، کاهش فرصت‌های ازدواج، ارتکاب به جرم و بزهکاری و کاهش رضایت از زندگی)، بعد خانوادگی (ارتکاب به جرم و بزهکاری، مشکلات روحی و جسمی، مشکلات تربیتی، مشکلات زندگی آتی، اختلال در هویت فردی و خانوادگی، احساس گناه و سردرگمی، ایجاد خانواده‌های ناتنی، مشکلات ازدواج سایر اعضا خانواده و طرد اجتماعی اعضای خانواده) و بعد اجتماعی (گرایش‌های جنسی انحرافی و انحرافات اجتماعی)
فرصت‌های پیش‌روی زنان سرپرست خانوار چیست؟
مددکاران نقش به‌سزایی را در تبیین فرصت‌های پیش روی زنان ایفا می‌کنند که ارائه خدمات حرفه‌ای به افراد که مددکاری فرد یا کار با فرد است، تحقیق در خصوص رفاه اجتماعی و توجه به شاخص‌های رفاه اجتماعی ویژه زنان، آموزش به زنان سرپرست خانوار به منظور کسب مهارت‌های حرفه‌ای، توانمندسازی خانواده‌ها از طریق ایجاد اشتغال پایدار، تشکیل تعاونی و سهیم بودن در مشارکت اجتماعی از جمله راهکارهای پیش روی مددکاران در این حوزه است.
طرح‌های قابل اجرا در خصوص زنان سرپرست خانوار کدامند؟
طرح غربالگری سلامت روانی و جسمانی زنان سرپرست خانوار، طرح توانمندسازی اجتماعی محور با رویکرد فقر زدایی، طرح تشکیل گروه‌های همیار، طرح سواد آموزی، طرح بهبود تحصیلی دانش‌آموزان (حمایت‌های تحصیلی)، حمایت‌های آموزشی و مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای، کمک‌های بلاعوض و بر حسب مورد، بهبود تغذیه کودکان زیر پوشش قبل از دبستان، کمک به ازدواج زنان سرپرست خانوار و دختران خودسرپرست، بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار شهری، بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار روستایی و عشایر، اردوهای فرهنگی، تفریحی، زیارتی و توزیع شیر خشک به خانواده‌های دارای فرزند چند قلو و… است.
هدف از تشکیل گروه‌های همیار برای زنان سرپرست خانوار چیست؟
هدف کلی تشکیل این گروه‌ها فراهم کردن زمینه‌های مشارکت خدمت گیرندگان در حل مسائل اجتماعی – اقتصادی مربوط به خود و فراهم کردن زمینه مناسب برای توانمندسازی مادی و معنوی جامعه هدف است.
اهداف اختصاصی تشکیل گروه‌های همیار برای زنان سرپرست خانوار نیز شامل فراهم آوردن زمینه‌هایی است که جمعیت هدف بتواند توانایی‌های بالقوه خود را بالفعل کند، تلاش در راستای افزایش اعتماد به نفس و قدرت تصمیم گیری خدمت گیرندگان در حل مشکلات، فراهم کردن زمینه‌های مساعد به منظور ارتقاء دانش و آگاهی خانواده برای شناخت بهتر مشکلات خود و مشارکت در حل آنها، تلاش برای کاهش هزینه‌های مالی دولت و جلوگیری از طولانی شدن وابستگی افراد به حمایت‌های اقتصادی مستقیم است.
توانمند سازی زنان سرپرست خانوار از چه جهاتی قابل اجرا است؟
توانمندسازی زنان سرپرست خانوار استفاده از ایجاد بستر اشتغال پایدار از طریق پرداخت وام در قالب مشاغل خانگی و خود اشتغالی، بازگشت و رجوع به همسر با دخالت و درایت مددکار پس از رفع موانع و مشکلاتی که موجب جدایی شده است، معرفی زنان سرپرست خانوار به منظور اشتغال و کار در گروه‌های همیاری که توسط مددجویان تشکیل می‌شود و به منظور فراهم کردن زمینه مناسب برای توانمندسازی مادی و معنوی آنان است همچنین ازدواج مجدد با همکاری و آموزش به طرفین قابل تحقق است.
انتهای پیام/۸۷۰۰۱/ر۴۰/ث۳۰۰۱