مواد غذایی برای افزایش پلاکت خون (چه بخوریم و چه نخوریم)

به گزارش «کمال مهر»؛برای بالا بردن تعداد پلاکت های خون بهترین راه استفاده از مواد غذایی بالا برنده پلاکت خون است. در این نوشته قصد داریم بهترین مواد غذایی برای بالا بردن پلاکت خون را به شما معرفی کنیم. پلاکت ها، سلول های خونی هستند که به لخته شدن خون به منظور جلوگیری از خونریزی کمک می کنند. یک فرد می تواند به طور طبیعی با مصرف مواد غذایی که حاوی ویتامین های خاصی هستند، تعداد پلاکت های خود را افزایش دهد.

برای اطمینان از لخته شدن درست خون، مهم است که سطح پلاکت در حد کافی باشد. پزشکان در صورت پایین بودن سطح پلاکت خون فرد، ترومبوسیتوپنی را تشخیص می دهند. پزشکان می توانند از طریق تغذیه، از جمله رژیم غذایی برای بالا بردن تعداد پلاکت خون و هم مصرف مکمل ها، به شما روش هایی را برای افزایش تعداد پلاکت های خون ارائه دهند.

این مقاله توضیح می دهد که ترومبوسیتوپنی چیست و چه علائمی دارد. همچنین فهرستی از مواد غذایی و مکمل هایی که به افزایش تعداد پلاکت ها کمک می کنند و نیز آن هایی که ممکن است برای پلاکت خوب نباشند، آورده شده است. در نهایت، نکاتی در انتها آورده شده است که به فرد کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا تعداد پلاکت هایش کم است یا نه.

رژیم غذایی برای پلاکت خون پایینپلاکت خون پایین به چه معناست؟علائم پایین بودن پلاکت خونمواد غذایی مفید برای افزایش پلاکت خونمواد غذایی که باعث کاهش پلاکت خون می شودمکمل هایی که برای افزایش پلاکت خون مفید استمکمل هایی که پلاکت خون را کاهش می دهندکلام آخر

پلاکت خون پایین به چه معناست؟

ترومبوسیتوپنی یک اصطلاح پزشکی برای پایین بودن تعداد پلاکت خون است. پلاکت ها، سلول های خونی بی رنگی هستند که نقش حیاتی را در لخته شدن خون ایفا می کنند. اگر فردی آسیب ببیند، این سلول ها گرد هم می آیند تا رگ خونی آسیب دیده را ببندند و در نتیجه به جلوگیری از خونریزی کمک کنند.

بر اساس موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، تعداد پلاکت ها در بزرگسالان چیزی در محدوده ۱۵۰۰۰۰ تا ۴۵۰۰۰۰ پلاکت در هر میکرولیتر (μl) خون است. ترومبوسیتوپنی زمانی است که تعداد پلاکت های یک فرد به کمتر از ۱۵۰۰۰۰ پلاکت در میکرولیتر خون می رسد.

همچنین بخوانید: آیا پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است

علائم پایین بودن پلاکت خون

پلاکت ها برای لخته شدن خون ضروری هستند، بنابراین یک فرد مبتلا به ترومبوسیتوپنی بیشتر در معرض خونریزی قرار می گیرد. طبق NHLBI، بیشتر علائم ترومبوسیتوپنی با خونریزی در ارتباط هستند.

ترومبوسیتوپنی خفیف در اغلب موارد باعث ایجاد علائم نمی شود. در چنین مواردی،‌ فرد تنها از طریق یک آزمایش خون معمولی متوجه می شود که تعداد پلاکت هایش کم است. قبل از معرفی مواد غذایی مفید برای بالا بردن پلاکت خون بهتر است علائم ان را بشناسیم. علائم ترومبوسیتوپنی معمولا وقتی ظاهر می شوند که تعداد پلاکت های خون فرد به طور خاص کم باشد. این علائم عبارتند از:

خونریزی مداوم به دنبال یک آسیب حتی کوچکخونریزی بینیخونریزی لثهخون در ادراروجود خون در مدفوع، که ممکن است قرمز روشن، تیره یا قیری به نظر برسدخونریزی شدید قاعدگیکبودیپتشی یا خونریزی زیر پوست که لکه های کوچک، مسطح، قرمز یا قهوه ای در زیر پوست به دلیل نشت رگ های خونی هستند.پورپورا، که یک لکه پوستی قرمز، بنفش یا زرد متمایل به قهوه ای به دلیل خونریزی زیر پوست است.

افرادی که این علائم را تجربه می کنند باید خیلی زود به پزشک مراجعه کنند. بدون درمان، ترومبوسیتوپنی موجب عوارض جدی برای سلامتی خواهد شد.

مواد غذایی مفید برای افزایش پلاکت خون

ویتامین ها و مواد معدنی وجود دارند که می توانند به افزایش تعداد پلاکت های خون کمک کنند. در ادامه بهترین مواد غذایی برای بالا بردن پلاکت خون را بررسی می کنیم.

مواد غذایی سرشار از فولات

فولات یا ویتامین B9 یکی از ویتامین های گروه B است که برای سلامت سلول های خونی ضروری است. اسید فولیک نوع مصنوعی فولات است. بر اساس موسسه ملی بهداشت (NIH)، بزرگسالان به حداقل ۴۰۰ میکروگرم فولات در روز نیاز دارند و این مقدار برای افراد باردار به ۶۰۰ میکروگرم می رسد.

مواد غذایی حاوی فولات یا فولیک اسید عبارتند از:

جگر گاوسبزیجات سبز تیره و برگدار مانند اسفناج و کلم بروکسللوبیا چشم بلبلیغلات صبحانه غنی شده و جایگزین های لبنیبرنجمخمر

افراد باید مراقبت باشند تا مقدار بیش از حد از مکمل ها یا مواد غذایی حاوی فولات را مصرف نکنند زیرا مقادیر بالای آن می تواند با عملکرد ویتامین B12 تداخل داشته باشند.

مواد غذایی سرشار از ویتامین B12

ویتامین B12 برای تشکیل گلبول های قرمز خون ضروری است. سطح پایین ویتامین B12 در بدن با پایین بودن تعداد پلاکت های خون در ارتباط است. بر اساس NIH، افراد ۱۴ سال و بالاتر به ۴/۲ میکروگرم ویتامین B12 در روز نیاز دارند. افرادی که باردار یا شیرده هستند تا ۸/۲ میکروگرم نیاز دارند.

ویتامین B12 به طور طبیعی در محصولات حیوانی وجود دارد، از جمله:

گوشت گاو و جگر گاوتخم مرغماهی مانند صدف ها، ماهی قزل آلا، ماهی سالمون و ماهی تن

افرادی که گیاهخوار هستند و از یک رژیم غذایی گیاهی پیروی می کنند، می توانند از منابع زیر ویتامین B12 مورد نیاز خود را تامین کنند:

غلات غنی شدهجایگزین های لبنیات غنی شده، مانند شیر بادام یا شیر سویامکمل

مواد غذایی سرشار از ویتامین C

ویتامین C نقش حیاتی را در عملکرد سیستم ایمنی بدن ایفا می کند. همچنین به عملکرد درست پلاکت ها کمک می کند و توانایی جذب آهن توسط بدن را افزایش می دهد که خود یک ماده مغذی ضروری برای تنظیم پلاکت های خون است.

برخی از میوه ها و سبزیجات سرشار از ویتامین C هستند، ازجمله:

کلم بروکلیکلم بروکسلفلفل دلمه ای قرمز و سبزمرکبات، مانند پرتقال و گریپ فروتکیویتوت فرنگی

مواد غذایی سرشار از ویتامین D

ویتامین D برای عملکرد مناسب استخوان ها، عضلات، اعصاب و سیستم ایمنی مهم است. طبق گفته انجمن حمایت از اختلال پلاکتی (PDSA)، ویتامین D همچنین نقش اساسی در عملکرد سلول های مغز استخوان که پلاکت ها و سایر سلول های خونی را تولید می کنند، ایفا می کند.

بدن می تواند با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ویتامین D تولید کند. با این وجود، همه به اندازه کافی نور خورشید دریافت نمی کنند؛ به خصوص افرادی که در آب و هوای سردتر یا مناطقی زندگی می کنند که از خط استوا دور است.

همچنین بخوانید: آیا ویتامین دی از پشت شیشه جذب می شود

بزرگسالان ۱۹ تا ۷۰ سال به ۱۵ میکروگرم ویتامین D در روز نیاز دارند، در حالی که افراد بالای ۷۰ سال به ۲۰ میکروگرم در روز نیاز دارند.

منابع غذایی حاوی ویتامین D عبارتند از:

زرده تخم مرغماهی های چرب مانند سالمون، تن و ماهی خال مخالیروغن کبد ماهیشیر و ماست غنی شده

افرادی که گیاهخوار هستند باید ویتامین D مورد نیاز خود را از منابع زیر دریافت کنند:

غلات صبحانه غنی شدهجایگزین های لبنیات غنی شده، مانند شیر سویا و ماست سویاآب پرتقال غنی شدهقارچ های در معرض اشعه ماوراء بنفشمکمل

مواد غذایی سرشار از ویتامین K

ویتامین K یکی از ویتامین های ضروری برای افزایش و تنظیم تعداد پلاکت های خون است که برای لخته شدن خون و سلامت استخوان ضروری است. در یک بررسی غیررسمی PDSA، تقریباً ۲۷٪ و ۳۲٪ از افرادی که ویتامین K مصرف کردند به ترتیب بهبود در تعداد پلاکت ها و علائم خونریزی را گزارش کردند.

مصرف کافی ویتامین K برای بزرگسالان ۱۹ سال و بالاتر ۱۲۰ میکروگرم برای مردان و ۹۰ میکروگرم برای زنان است.

مواد غذایی حاوی ویتامین K عبارتند از:

سبزی های برگ دار، مانند کلم، سبزی شلغم، اسفناج و کلم پیچکلم بروکلیکدو تنبلسویا و روغن سویاناتو که یک غذای تخمیر شده سویا است

مواد غذایی که باعث کاهش پلاکت خون می شود

برخی از نوشیدنی ها و مواد غذایی تعداد پلاکت های خون را کاهش می دهند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

شیرین کننده مصنوعی آسپارتامآب ذغال اختهکینین، ماده ای در آب تونیک و لیمو تلخ

طبق یک بررسی در سال ۲۰۲۰، مصرف بیش از حد منظم الکل نیز ممکن است تعداد پلاکت ها را کاهش دهد. پیشنهاد میکنیم مقاله مواد غذایی رقیق کننده خون را بخوانید.

مکمل هایی که برای افزایش پلاکت خون مفید است

علاوه بر مواد غذایی که برای افزایش پلاکت خون مفید هستند و در بالا نام بردیم برخی از انواع مکمل ها نیز می توانند تعداد پلاکت ها را افزایش دهند. با این وجود، قبل از مصرف هر نوع مکمل جدیدی مهم است که ابتدا با پزشک خود مشورت کنید زیرا برخی از مکمل ها اوضاع را بدتر می کنند یا با داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید، تداخل دارند.

کلروفیل

کلروفیل یک رنگدانه سبز در گیاهان است. مکمل های مبتنی بر جلبک سرشار از کلروفیل هستند. مصرف کلروفیل ممکن است برخی از علائم مرتبط با کم بودن تعداد پلاکت ها را کاهش دهد،‌ اما تحقیقات در مورد اثربخشی آن همچنان محدود است. PDSA از جلبک کلرلا به عنوان یک مکمل بالقوه برای افرادی که تعداد پلاکت پایینی دارند، یاد می کند.

در بررسی های PDSA از شرکت کنندگانی که جلبک کلرلا مصرف کرده اند، در ۱۹ % افزایش در تعداد پلاکت ها و در ۳۳ % بهبود در علائم خونریزی گزارش شد.

عصاره برگ پاپایا

یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ تأثیر عصاره برگ پاپایا (PLE) را بر تعداد پلاکت در افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی ناشی از شیمی درمانی بررسی کرد.

محققان ۴۰ شرکت کننده را به دو گروه ۲۰ نفری تقسیم کردند. همه شرکت کنندگان یک دور شیمی درمانی را ۷ روز قبل از شروع مطالعه تکمیل کرده بودند. یک گروه ۷ روز درمان با PLE دریافت کردند و گروه دیگر هیچ درمانی دریافت نکردند.

این مطالعه نشان داد که در روز سیزدهم پس از شیمی درمانی، تعداد پلاکت ها برای گروهی که PLE مصرف کرده بودند به طور قابل توجهی افزایش یافت. برای گروهی که هیچ درمانی دریافت نکردند، افزایش قابل توجهی در تعداد پلاکت ها مشاهده نشد. این یافته ها نشان می دهد که PLE ممکن است به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک کند، اگرچه آزمایش های بالینی کنترل شده برای حمایت از این ادعا ضروری است.

عصاره برگ پاپایا به شکل قرص موجود است.

مکمل هایی که پلاکت خون را کاهش می دهند

طبق PDSA، برخی از مکمل ها می توانند سطح پلاکت خون را کاهش دهند. مکمل هایی که باید از آنها اجتناب کنید شامل ال-تریپتوفان و ویتامین B3 یا نیاسین است.

هنوز مشخص نیست که آیا مکمل های دیگری نیز وجود دارند که سطح پلاکت خون را کاهش می دهند یا نه. در نتیجه، PDSA هشدار می دهد که فردی که به ترومبوسیتوپنی مبتلا است باید قبل از مصرف هرگونه مکمل جدید ابتدا با پزشک خود مشورت کند.

کلام آخر

افرادی که پلاکت خون پایینی دارند ممکن است بتوانند از طریق مصرف مواد غذایی و مکمل های خاص این کمبود را جبران کنند. مواد غذایی که ممکن است برای چنین افرادی مفید باشد عبارت است از مواد غذایی سرشار از ویتامین های B12، C، D و K.

مکمل هایی که ممکن است مفید باشند شامل کلروفیل و عصاره برگ پاپایا هستند. با این حال، یک فرد همیشه باید قبل از شروع یک مکمل جدید از پزشک مشاوره بخواهد، زیرا برخی از آن ها می توانند با سایر داروها یا مکمل ها تداخل داشته باشند.

افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی همچنین باید از مصرف موادی که می توانند تعداد پلاکت هایشان را کاهش دهند، مانند آب زغال اخته، آسپارتام و کینین اجتناب کنند. آن ها همچنین باید از مکمل های ال-تریپتوفان و نیاسین اجتناب کنند.

توصیه می شود قبل از تنظیم رژیم غذایی با پزشک مشورت کنید، زیرا تنظیم رژیم غذایی ممکن است به تنهایی برای بازگرداندن سطح پلاکت کافی نباشد.