به گفته کارشناسان «مالخرها» از دیگر عوامل افزایش دزدی در سطح جامعه هستند، چرا که نیازمندان به پول، که بخش زیادی از آنها را معتادان تشکیل می‌دهند، مال دزدی را برای فروش به مالخرها می‌سپارند و کمتر از یک‌دهم ارزش واقعی آن را دریافت می‌کنند.
البته سارقان در مواردی نیز کالاهای دزدی را کنار خیابان و یا بازارهای روز که به صورت هفتگی در شهرها برپا می شود، می‌فروشند و مردم به دلیل ارزانی کالا، مشتری‌های خوبی برای آنها هستند. در نتیجه اگر مردم مال مشکوک را خریداری نکنند و قوه قضاییه برخورد قاطع‌تری با مالخرها انجام دهد، وقوع این نوع جرایم هم کاهش خواهد یافت.
گروهی از سارقان برای امرار معاش دست به سرقت می‌زنند و بخش قابل توجهی از این سرقت‌ها را سارقان حرفه‌ای انجام می‌دهند. بر اساس نظریه کارشناسان متاسفانه ثابت شده است که سارقان عنف «کیف‌قاپ‌ها» بعد از مدتی به بزه انتسابی خود اعتیاد می‌یابند و قادر نخواهند بود آن را رها کنند. آنها برای بازگشت به زندگی عادی، نیازمند مشاوره درمانی‌های طولانی و نظارت متخصصان هستند.
همچنین بر اساس تجربیات و آمارهای قضائی که عنوان می شود، بیشترین طعمه کیف‌قاپان زنان هستند و افرادی که طعمه کیف‌قاپ‌ها می‌شوند، در بسیاری از مواقع با آسیب‌های روحی، جسمی و مالی مواجه می‌شوند. از این رو برای پیشگیری و آگاهی در این زمینه ضرورت دارد شهروندان، خود نیز اطلاعات لازم را داشته باشند.
مجازات کیف قاپی
اگر این جرم بدون آزار یا تهدید صورت گیرد مجازات آن ماده۶۵۷ قانون مجازات اسلامی است که طبق آن،هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی جیب بری و امثال آن شود به حبس از یک تا پنج سال و تا «۷۴»ضربه شلاق محکوم خواهد شد . و به دلیل شوک روحی که به مال باخته وارد میشود ماده ۱قانون مسئولیت مدنی را در برمی گیرد که بر اساس آن از هر کس بدون مجوز قانونی یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگری که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود است .
اما اگر این جرم با آزار یا تهدید صورت گیرد مجازات آن بند پنج ماده ۶۵۱قانون مجازات اسلامی است که بر اساس آن، اگر مرتکب در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشد به پنج تا بیست سال حبس و تا هفتادو چهار ضربه شلاق محکوم می شود .که این نوع سرقت نیز ماده یک قانون مسئولیت مدنی را در بر می گیرد .
کیف‌قاپ‌ها جسور شده‌اند
یک آسیب‌شناس اجتماعی می گوید: افرادی که عادت می‌کنند از راه های راحت نیازهای مالی خود را تامین کنند، حتی اگر حرفه‌ای نیز در اختیار آنها قرار گیرد، به آن پای‌بند نخواهند بود. ابراهیم الهیاری می‌گوید: افرادی که اقدام به کیف‌قاپی و جرم‌هایی از این دست می‌کنند، از نظر روان‌شناختی از جسارتی به مراتب بالاتر از افراد دیگر برخوردارند، چرا که احتمال دستگیرشدنشان در مقایسه با سایر مجرمان و سارقان بیشتر است. الهیاری ادامه می‌دهد: به دلیل نقص‌هایی که برای برخورد با کیف‌قاپ‌ها وجود دارد، نه تنها این جرم در جامعه به ویژه استان‌های پرجمعیت و توریستی زیاد شده است، بلکه مجرمان را نیز در اخذ مال از مال‌باخته جسورتر کرده است.
به گفته وی در گذشته، کیف‌قاپ‌ها دزدهای گذری بودند که در حین گذر از کنار طعمه‌ها مال آنها را می‌دزدیدند، اما در سال‌های اخیر، اگر موفق نشوند مال مد نظر را به دست آورند، به زور آن را تصاحب می‌کنند.این استاد دانشگاه استفاده از مواد توهم‌زا، ترس از خماری و بی‌پولی را نیز در اعمال خشونت این قبیل بزهکاران مؤثر می‌داند و می‌گوید: با جدی‌تر کردن قوانین بازدارنده، برخورد قاطع با متهمان، نظارت دقیق بر سارقان بعد از رهایی از زندان و برطرف کردن زمینه‌های جرم مانند اعتیاد، بیکاری و فقر، می‌توان در ابتدا افزایش میزان جرم را کنترل کرد و درسال‌های آینده باعث کاهش آن شد.
مقاومت موجب آسیب دیدن
خانمی که پیش از این مورد حمله دو کیف قاپ قرار گرفته می گوید: هربار یاد آن اتفاق می افتم از ترس تمام آرامش خود را از دست می دهم. فاطمه سراج اظهار می کند: روزی در مسیر برگشت از محل کار و در ساعات خلوت بعدازظهر بود که دو موتور سوار به سمتم آمده و با چندبار دور زدن اطرافم و با تهدید کیف دستی و گوشی ام را گرفتند.
سراج می گوید: با توجه به اینکه کوچه خلوت بود و کسی آنجا نبود می دانستم اگر مقاومت کنم آسیب خواهم دید. به همین دلیل بدون مقاومت کیف و گوشی ام را دادم و بعد از آن شکایت کردم اما هیچ نتیجه ای نگرفته و متاسفانه سارقان پیدا نشدند.
وی در ادامه می افزاید: البته کمی هم خودم مقصر بودم، چرا که بعد از خروج از محل کار احساس کردم آنها چند بار بی دلیل رفت و آمد کردند اما آنقدر درگیر فکر و مشغله بودم که توجه چندانی نکردم و وقتی در کوچه ای خلوت قرار گرفتم آنها اقدام به گرفتن کیفم کردند.
توصیه های لازم برای پیشگیری
فرمانده پلیس پیشگیری و امنیت نیروی انتظامی استان البرز اظهار می کند: چنانچه شهروندان بستر جرم را فراهم نکنند، مجرمان کمتر می توانند اقدام به سرقت و تخلفات دیگر کنند.
سرهنگ رضا مظلومی می گوید: گاها زمان پیاده روی افراد مسیرهای خلوت را انتخاب می کنند و کیف خود را در دست گرفته و مشغول صحبت با تلفن همراه می شوند بدون اینکه به اطراف توجه داشته باشند و رعایت مسائل ایمنی و حفاظتی را ندارند و به دلیل بی توجهی و بی احتیاطی طعمه کیف قاپان می شوند. از این رو لازم است شهروندان حتی المقدور از پیاده رو تردد کنند و هنگام عبور از کوچه های خلوت مراقب موتورسواران باشند. مخصوصا موتورسوارانی که با سرعت کم به شهروندان نزدیک می شوند و اطراف آنها پرسه می زنند.
سرهنگ مظلومی می افزاید: مردم باید از حمل کیف خود و همچنین از حمل طلا و جواهرات قیمتی در مواقع غیر ضروری بپرهیزند. و حتما از کیفی استفاده کنند که دسته محکمی داشته باشد و کیف را با دستی که مجاور دیوار یا جوی آب است حمل کنند.
وی در ادامه می گوید: استفاده از وسایل نقلیه عمومی، خودداری از تردد در مکان های خلوت و تاریک موجب امنیت بیشتر برای مردم است.
افراد چادری کمتر طعمه کیف قاپان می شوند
وی با تاکید بر اینکه بیشتر، زنان طعمه کیف قاپی می شوند و همچنین افراد چادی کمتر مورد هجوم و دزدی قرار می گیرند، می گوید: قطعا پوشش می تواند در کاهش این جرم و ایجاد امنیت موثر باشد.
سرهنگ مظلومی در پایان اظهار می کند: برای داشتن امنیت بیشتر مردم باید هنگام دریافت پول از بانک حرکات اطرافیان خود و راکبین موتور سوار را به دقت زیر نظر بگیرند و علاوه بر آن هیچگاه وجه نقد و اشیاء قیمتی خود را با کیسه های نایلونی رنگ روشن حمل نکنند.
خدیجه ستارزاده