در جامعه امروزی میان زنجیره‌های مختلفی از مشكلات اجتماعی با یكدیگر پیوند محکمی ایجاد شده است. معضلی هم چون اعتیاد؛ با بیكاری، فقر، طلاق، فرار از خانه و روسپی‌گری ارتباط نزدیكی دارد و چرخه و زنجیره‌ای از آسیب شكل می‌گیرد كه بیرون آمدن از آن بسیار دشوار خواهد بود.

در این بین پدیده زنانه شدن انحراف و جرم تبعات سنگین تری برای خانواده ها و جامعه دارد.از طرفی با توجه به اینکه سن مصرف مواد مخدر و روان گردانها کاهش یافته، دختران جوان نیز برای مدگرایی و انجام برخی رفتارهای هنجارشکن به سمت استعمال این مواد روی آورده‌اند.

به گفته کارشناسان افزایش دو برابری آمار زنان معتاد در کشور در مدت زمان کوتاه واقعا یک هشدار جدی و زنگ خطری است که نیاز به رسیدگی سریعتر به این آسیب اجتماعی دارد چرا که اعتیاد در زنان کانون خانواده را بیشتر از اعتیاد مردان متلاشی می‌کند و نسل آینده جامعه را نیز مورد تاثیر خود قرار می‌دهد.

بسیاری از زنان و دختران به دلیل نداشتن اطلاعات کافی ازعواقب اعتیاد به مصرف مواد مخدر و روانگردان ها روی می آورند. آنها پس از اولین بار بعد از مصرف مواد احساس شادی و نشاط کاذبی را می کنند و این باعث می شود که در دفعات بعدی مقدار بیشتری مواد مصرف کنند و به این ترتیب نادانسته در دام اعتیاد گرفتار می شوند.

امروزه در ارزش‌های نوجوانان و جوانان در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی ایجاد شده است، اعتقاد و ایمان ضعیف و روابط آزاد با جنس مخالف از سوی برخی از آنان باعث شده تا دختران جوان به راحتی به سمت مصرف مواد مخدر صنعتی و شیمیایی روی بیاورند.

برخی از دختران نیز به قدری زیبایی برایشان اهمیت دارد که حاضرند برای زیبا شدن مواد مخدر صنعتی و مواد محرک استفاده کنند، در حالیکه هیچ ماده مخدری وجود ندارد که انسان را زیبا کند اما زمانی که مواد مخدر جدید برای لاغری به دختران جوان پیشنهاد می‌شود آنها بدون هیچ گونه بررسی در این زمینه به مصرف آن روی می‌آورند.

زنان معتاد در معرض آسیب بیشتری قراردارند

به گفته یک کارشناس پیشگیری از آسیب های اجتماعی وقتی زنان دچار اعتیاد می‌شوند آسیب اجتماعی شدیدتری در انتظار آنان است چرا که پذیرش یک زن معتاد در جامعه بسیار سخت‌تر از مردان معتاد است و در این مواقع زنان تلاش می‌کنند اعتیاد خود را پنهان کنند وعمدتا برای ترک و درمان اعتیاد دیرتر از مردان اقدام می‌کنند. البته حمایت اجتماعی و خانوادگی از زنان معتاد برای ترک اعتیاد نیز کمرنگ است و آنها با مشکلات بسیاری برای درمان مواجه هستند.

سهیلا صارمی می گوید: طبق آمار جهانی، اعتیاد در زنان عوارض خطرناک‌تری نسبت به مردان ایجاد می‌کند، بعنوان مثال فاصله زمانی اولین تجربه مصرف مواد، تا تزریق در زنان به طور متوسط 2 سال طول می‌کشد،در حالی كه این زمان در مردان حدود 8 سال است.با این حساب زنان 6 سال زودتر از مردان به ورطه وابستگی شدید، كه در زمان آن طبعاً سخت‌تر و عوارض جسمی، روانی و اجتماعی آن نیز به مراتب بیشتر است كشیده می‌شوند.

همچنین مرگ در اثر مصرف مواد مخدر نیز، در زنان و دختران سریع‌تر به وقوع می‌پیوندد. علت اصلی شیوع مرگ و میر زنان معتاد، مصرف بیش از حد، خودكشی و بروز تصادفات ناشی از مصرف برخی مواد است.

وی می افزاید: آمارهای سازمان پزشكی قانونی هم این واقعیت كه در سال‌های اخیر مرگ و میر ناشی از سوءمصرف مواد در زنان رشد بیشتری نسبت به مردان داشته اس را تایید می کند.

عوامل گرایش زنان به اعتیاد

مدیرکل بهزیستی استان البرز با بیان اینکه فقر و بیکاری، تفاوت های فرهنگی وسبک و شیوه های مختلف زندگی به دنبال مهاجرت از دلایل گرایش امروزی زنان به اعتیاد است، می افزاید: تنوع طلبی، حاشیه نشینی، بیماری های جسمی و انواع اختلالات روانی جامعه و خانواده مردسالار از دیگر دلایل این پدیده ناخوشایند است.

داریوش بیات نژاد اظهار می کند: سواستفاده های مردان و باندهای خلاف از به اعتیاد کشاندن زنان،

عدم امنیت روحی و روانی زنان و همچنین تفاوت نسل یادگیری اشتباه از بزرگترها و همسالان از دیگر زمینه های اعتیاد زنان است که می توان با مقتدرسازی زنان به عنوان یك فرایند توانمند ساز و پویا كمك شایانی به جامعه زنان كشور به منظور ایجاد تغییرات لازم در ساختارهایی كرد كه منجر به وابستگی آنها شده است و احساس استقلال، اعتماد به نفس، دستیابی به منابع و كنترل بر زندگی از جمله بروندادهای حاصل از اجرای این فرایند است.

آمار اعتیاد زنان در حاشیه شهر مشهودتر است

بیات نژاد در پاسخ به این پرسش که آمار زنان معتاد در البرز چقدر است، می گوید:آمار دقیقی در دست نیست اما اعتیاد در حاشیه شهر بیشتر مشهود است و در جامعه شهری نیز این استان به سمت زنانه شدن بیش از پیش است.

وی با اشاره به اینکه تعداد بیماران زن استان در حال افزایش است می گوید: آمار پذیرش شدگان در مراکز ترک اعتیاد بین 1هزار و 500 الی 2 هزار نفر است و درحال حاضر تعداد 6 مرکز ترک اعتیادو کاهش آسیب زنان در استان البرز فعالیت می کند.

بیات نژاد همچنین در پاسخ به این پرسش که بیشترین زنان معتاد از قشر مرفه هستند یا فقیر، می گوید:

با توجه به بررسی های انجام شده آمار مصرف مواد در هر دوقشر بالا است البته در قشر متوسط و ضعیف نمودعینی بیشتری دارد اما در خانواده های مرفه به دلیل داشتن تمکن مالی و نوع و سبک زندگی آنان خود را به صورت عینی و مشهود نشان نمی دهند.

مصرف مواد صنعتی بیشتر از سنتی

مدیرکل بهزیستی استان البرز در ادامه با بیان اینکه مصرف مواد صنعتی در زنان بیشتر از سنتی است می گوید: تبعات استفاده از مواد صنعتی بسیار سنگین تر است که ایجاد مشکلات فردی، خانوادگی، اجتماعی و بالابردن هزینه های اقتصادی فرد واجتماع، همچنین بالا رفتن جرم و جنایت تحت تاثیر مواد صنعتی از این موارد به شمار می رود.

بیات نژاد همچنین ازهم پاشیده شدن روابط خانوادگی و افزایش طلاق، بی سرپرست شدن کودکان را از آثار اعتیاد زنان می شمارد.

وی بعنوان راهکارهای پیشگیری برای کاهش آسیب اعتیاد زنان اظهار می کند:افزایش بودجه و اعتبارات حوزه پیشگیری ،به کارگیری نیروهای متخصص و توانمند در حوزه پیشگیری و تقویت موسسات مردم نهاد، همچنین همکاری بین بخش نهادهای وزارتخانه در حوزه پیشگیری آموزش فردی و گروهی یک نسل از کودکستان تا دانشگاه می تواند در کاهش این پدیده نقش بسزایی داشته باشد.

خدیجه ستارزاده