همه نسبت به زخم‌های چرکی، غذاهای آلوده، مدفوع، جاهای کثیف، کپک، گندیدگی بدمان می‌آید و نسبت به آن یک نوع حس بدی داریم که با تغییر حالت صورت خود آن را نشان می‌دهیم که به آن حس “انزجار” می‌گویند.

این حس انزجار در انسانها مانند یک ندای درون عمل می‌کند به طوری که گاهاً انسان با گوش دل در مقابله با چیزهای بد صدایی مانند: نزدیک نشو، انجام نده، نگاه نکن و … را می شنود. احساس انزجار غریزه‌ای قوی است و دلایل خوبی هم داریم که ثابت می‌کنند چرا اصولاً ما دارای چنین غریزه‌ای هستیم.

اگر بخواهیم این موضوع را به زبانی ساده‌تر توضیح دهیم، مثالی می‌آوریم: تصور کنید در روزگاران قدیم ، دوره انسان‌های اولیه اجداد ما غریزه‌ انزجار نداشتند.

یعنی از خوردن میوه‌های تلخ و زهر‌آلود دوری نمی‌کردند. از هم نشینی با افراد بیمار و عفونی خودداری نمی‌کردند، از خوردن غذای آلوده و کثیف پرهیز نمی‌کردند و دهها مورد که اگر این طور بود احتمالاً فرزندانی از آنها به جای نمی‌ماند و دیگر نبودیم و اجدادی نیز وجود نداشت و این همه تنها به دلیل حس انزجار است و به معنای دیگر یکی از دلایل وجود فعلی ما همین حس است.

احساس انزجار در ما تکامل یافته تا کارهای ساده اما مهمی انجام دهیم و خود را از بوی ناخوشایند، آلودگی و چیزهای فاسد دور نگه داریم، همچنین مراقب باشیم از کسانی که بیماری‌های عفونی و واگیر دار دارند دوری کنیم.

چیزهایی که ما را مشمئز می‌کنند، زنگ‌های هشدار هستند که به ما خبر می‌دهند از آن چیزها دوری کنیم. بنابر این یکی از دلایل وجود احساس انزجار در ما محافظت ما در برابر آسیب دیدگی است.

اما سؤال اصلی این گزارش این جا است که چرا برخی از مردم از برخی تخلفات اخلاقی، کشتار، بی‌عدالتی، قتل، بی‌رحمی و … منزجر می شوند؟

تحقیقات نشان داده است که نه فقط سوسک‌ها و کرم‌ها، که بی‌عدالتی منزجر کننده است، نه فقط راسوی بدبو، که قساوت و کشتار‌ها نیز بیزار کننده است ، نه فقط موش‌های فاضلاب، که تبعیض نژادی منزجر کننده است.

آیا انزجار اخلاقی واقعیت دارد؟ آیا چنین انزجارهایی با انزجارهایی که از دیدین چیزهای مشمئز کننده به وجود می آید، یکی هستند؟ آیا احساسات مشابهی هستند و یا ما بر حسب استعاره از کلمه انزجار برای آنها استفاده کنیم؟

برخی از دانشمندان در این رابطه معتقدند که انزجار اخلاقی یا پاتوژن ( انزجار از چیزهای بیماریزا) ممکن است برابر باشد. برای مثال “هانا چایمن” پژوهشگر دانشگاه تورنتو در آزمایشی به نام رخساری این مورد را برروی افراد گوناگون آزمایش کرد و دریافت که این افراد هم با رویایی با چیزهای بیماری‌زا و هم کشتار و اهریمن یک واکنش در حالت صورت خود ایجاد می‌کنند و از دیدن و یا نزدیک شدن به آن چیز خودداری می‌کنند.

همچنین در “مجله علوم جهانی” که چند هفته گذشته منتشر شد “اثر لیدی مک بث” فاش شد در این “اثر لیدی” بررسی شد که مغز بیشتر افراد در مسائل غیر اخلاقی، اقدامات وحشیانه و بی‌عدالتی همان واکنشی را می‌دهد که با رویارویی با چیزهای بیماری‌زا و گندیده می‌دهد و در پایان اثر لیدی مطرح شد که دانشمندان دارند به این نتیجه می رسند که انسان‌ها به طور غریزی طوری آفریده شده‌اند که از چیزهای غیر اخلاقی منزجر باشند.

یکی از فطرت‌های خوب انسان این است که طوری رفتار کنیم که دیگران را منزجر نکنیم. زیرا این یکی از عوامل مهم زندگی اجتماعی است. انسان ابتدایی که هنوز چیزهای زیادی نیاموخته بود، نمی‌توانست تشخیص بدهد کدام رفتارش خوب و کدام یک بد است، غریزه‌ی انزجار تکامل پیدا کرد و به غریزه‌ی “شرم” تبدیل شد.

“پروفسور راجر جنتر” اخیراً تحقیقی در دانشگاه کینت انجام داد و نتیجه گرفت شرم همان انزجار است. پروفسور در تحقیقات خود آورد که انزجار از شرم باعث می شود که یک کودک  معلم خود را “هی! مردک عوضی!” صدا نکند.

خلاصه شرم تکامل یافته انزجار است که باعث شد انسانها کنار یکدیگر زندگی کنند و با کارکردن و تشکیل گروه منافع سودمندی را به ارمغان بیاورند.

همچنین این پروفسور در یکی از نتایج خودش اعلام داشت: انزجار تکامل یافته که باعث ایجاد شرم می شود بخشی از انزجار اخلاقی است و بخش دیگر انزجار اخلاقی مربوط به دوری از قتل، اقدامات وحشیانه و بی‌عدالتی می شود.

بر اساس این گزارش انسان‌‌ها با وجود انزجار اخلاقی می‌توانند کسانی را که اقدام وحشیانه، قتل‌های فجیع، بی‌عدالتی و تقلب می‌کنند را به مجازات برسانند، زندان بیاندازند و حتی اعدام کنند.

گفتنی است، انزجار اخلاقی، در باطن و معنا بدین است که ژن‌ها، فیزیولوژی، تغییرات شیمیایی در کالبد آدمی، انسان را وادار می‌کند از چیزهای آسیب‌دهنده و وحشیانه که باعث نابودی و آشفتگی جامعه شود دوری کند.

آخرین حرف این گزارش این است که دانشمندان غربی با تحقیقات خود در این خصوص به اتفاق یک مورد را اثبات می‌کنند که حقوق بشر غربی که با آزادی و عریانی زنان و دختران همراه است شرم را که تکامل انزجار اخلاقی است از بین برده و با نابودی انزجار اخلاقی انسان‌ها دست به جنایتهای شومی مانند تجاوز به دختران و زنان، قتل‌های هولناک، تکه تکه کردن بدن انسان‌ها، کشتار بی‌رحمانه و … می‌زنند که همین باعث به خطر افتادن نسل آینده انسانی می شود.

ناگفته نماند که این موارد تنها بخشی از انزجار اخلاقی و تبعات آن است./گزارش از نرگس رئیسی

انتهای پیام/