«کمال مهر»؛– ورود تعدادی عکس از اشخاص مشهور و چهره های تلویزیونی و ورزشی به فضای مجازی کنار بستر مرحوم پورحیدری در واپسین روزها و حتی لحظات حیات با واکشن های منفی در سطح جامعه مواجه شد.
با نگاه روانشناسی و جامعه شناسی به این مقوله اتفاق افتاده می توان دریافت که حضور برخی افراد در جایگاهی که شاید به شایستگی در آن جای ندارند بعضا سبب می شود تا با استفاده ابزاری از چهره های بنام و محبوب کشورمان سعی در شناساندن بیشتر خود به مخاطبان شان داشته باشند.
برای تحلیل و بررسی بیشتر این موضوع به سراغ دو تن از افرادی رفتیم که به نوعی هم با ورزش مرتبط هستند و هم مباحث روانشناسی و جامعه شناسی در اجتماع.
محمد سعید مدنی عضو شورای سردبیری روزنامه کیهان و سردبیر سابق روزنامه کیهان ورزشی نسبت به این مسأله واکنش نشان داد و ریشه آن را در فقر فرهنگی دید. متن صحبت های مدنی را در ادامه از نظر می گذرانید:
مدنی: فقر فرهنگی داریم/ ما با نوعی لاابالی گری فرهنگی مواجه ایم
محمد سعید مدنی در گفت و گو با خبرنگار ورزشی مشرق، درباره اتفاقات اخیر قبل و بعد از درگذشت زنده یاد منصور پورحیدری اظهار داشت: من در جریان این موضوع نبودم ولی شنیدم که در بیمارستان و ورزشگاه شیرودی اتفاقاتی افتاده و حرکاتی رخ داده که شایسته نبوده به ویژه اینکه از آن افراد توقع نمی رفته است به خصوص در آن محیط اقدام به چنین کارهایی بکنند.
وی ادامه داد: بعد هم در مراسم تشییع ایشان هم یک صحنه هایی اتفاق افتاد که اگر بخواهیم ریشه یابی کنیم متوجه می شویم از فقر فرهنگی حکایت می کند و همه چیز آن را باید در بحث فرهنگ دید. البته این هم به فرهنگ ورزش برنمی گردد و این یک مسأله مهم است که امروز در اجتماع با نابهنجاری فرهنگی به شکل جدی روبرو هستیم.
مدنی افزود: حتی من یکبار شنیدم که مقام معظم رهبری در شهریور ۹۴ در صحبتی که با هیأت دولت داشتند فرمودند که من برخی اوقات از وضعیت فرهنگی خوابم نمی برد و بعد هم دوباره این موضوع را در تاریخ ۱۵ خرداد امسال و ایام رحلت حضرت امام(ره) تکرار کردند که ما با نوعی لاابالی گری فرهنگی مواجه ایم و آثار این لاابالی گری در همه جا مشاهده می شود و اثراتش را می گذارد و در ورزش هم این موضوع به چشم می آید و استثنایی وجود ندارد. این مشکل در همه امور حکمفرماست و این حرکاتی که یک بخش آن را در تشییع جنازه مرحوم پورحیدری می بینیمنشان از همین موضوع است. مراسمی که بطور اخلاقی و از نظر رسم و رسوم ما ایرانی ها یک نزاکت و آداب خاصی دارد. این لاابالی گری در این مراسم هم اثرات خودش را گذاشته است.
وی خاطر نشان کرد: لاابالی گری را حتی در میدان فوتبال هم می بینیم. البته این رفتارها تا حدی طبیعی است چرا که ریشه آن در فرهنگ عمومی ماست. چیزی که ما با آن مشکل داریم. کسانی که در موضوع فرهنگ مسئولیت دارند باید مسئولیت شان را جدی بگیرند و بدانند که تا فرهنگ درست نشود همین است. منظور از فرهنگ آداب و رسوم در بعد معنوی و غیر مادی آن است که برمی گردد به همین آداب و نزاکت و رفتار اجتماعی. مسایلی که متأسفانه جدی گرفته نمی شود و تا درست نشود این مسایل باز هم تکرار خواهند شد. حتم بدانید که بطور مثال تا در ورزش مصادیق اصلی فرهنگی درست نشود در ابعاد فنی پیشرفتی رخ نخواهد داد یا خیلی کند و غیر ملموس خواهد بود.
مدنی تصریح کرد: در کشورهایی که به لحاظ خرفه ای پیشرفت کرده اند می بینید که در چنین مراسمی دیسیپلین و نظم تا چه اندازه رعایت می شود. در ماجرای تشییع جنازه پورحیدری نباید فقط بحث یکسری جوان که قهرمانان شان را می دیدند و از خودشان بی خود می شدند تا یک عکس یادگاری بگیرند را نبینید که البته شاید جای این کار ها هم در چنین شرایطی نباشد ولی اگر کل مراسم و نحوه برگزاری مراسم را هم ببینید متوجه می شوید که ما در برگزاری یک مراسم تشییع جنازه ساده عاجز و ناتوان نشان می دهیم. شلوغی و هیاهو وشلختگی و بی حرمتی…و بی حرمتی فقط به مرحوم پورحیدری هم نشد. خیلی از پیشکسوتان و حتی مسئولان ورزش که به آنجا آمدند نجابت کردند و در گوشه ای ایستادند و راه شان نمی دادند در زمین راه بروند.
این پیشکسوت مطبوعات ورزشی اضافه کرد: این یک درد کلی است و اینکه بخواهیم بگوییم فقط سلفی گیری کار غلطی بوده یا آن کسی که خواسته از بدن بیمار و ضعیف منصورخان هم استفاده ابزاری کند و یک عکس یادگاری بگیرد که تبلیغاتش را انجام بدهد کار خطایی کرده است نه این مشکل فقط به این موضوع منحصر نمی شود. کل ماجرا را که ببینید متوجه می شوید که متأسفانه ما یک نابهنجاری فرهنگی داریم. کل فرهنگ عمومی جامعه دارای فقر است که در این باره باید آنهایی که واقعا مسئولیت دارند به شکل شبانه روزی، برنامه ریزی شده، هدفدار و علمی درباره بحث فرهنگ کار کنند و کم کم جلو برویم. چون بحث اصلاح و تحقق آن خیلی کند پیش می رود ولی نباید ایستاد و باید کار کرد. هر کسی به سهم خودش.
مدنی گفت: در عرصه ورزش هم همین مشکلات صدق می کند، جامعه ورزش هم باید برای رشد فرهنگ تلاش کنند. مسئولان ورزش هم نباید از این بحث غافل باشند. به ویژه در این موضوع رسانه ها می توانند خیلی تأثیر گذار باشند و این باید در عرصه رسانه ها به چشم بیاید و آثار خودش را هم در فرهنگ ما بگذارد.
سامح: هر روز از انسان بودن دورتر می شویم
لاله سامح مسئول کمیته روانشناسی فدراسیون پزشکی ورزشی هم در همین ارتباط با سرویس ورزشی مشرق حرف زد و از بعد روانشناسانه مسایل رخ داده در یک هفته اخیر را مورد بررسی دقیق تر قرار داد.
سامح ابتدا اظهار داشت: اینکه چرا برخی اشخاص در واقع از موقعیت های مختلف به نفع خودشان استفاده می کنند تا در آینده از آن بهره ببرند موضوع مهمی است. شاید بشود این داستان را از نگاه روان شناسانه به این شکل دید که وقتی یک فرد به توانایی های خود اعتقاد ندارد سعی می کند از یکسری موقعیت هایی استفاده کند و خودش را نشان بدهد.
وی افزود: یکی از این موقعیت ها زمان از دست دادن چهره های بزرگ و معروف و مهم کشورمان می تواند باشد. این افراد با حضور در آن موقعیت می خواهند بگویند که حواس شان بوده یا عنوان شود که فلان شخص موقعیت شناس و خیرخواه است و یا اشکال اینچنینی. درواقع ما آدمها سعی می کنیم از موقعیت ها بهره های روانی را برای خودمان ببریم و این اتفاقی است که این روزها در حال رخ دادن است و شاید بعد انسانی قضیه که دوست داشتن آدمها و احترام گذاشتن به خود انسان است به نوعی در حال کمرنگ شدن است و هر روز در حال دورتر شدن از “خود” انسانی مان هستیم.
دکتر سامح تأکید کرد: سعی می کنیم اگر هم در موقعیت حضور داریم به جای همدردی و همدلی با آن شخصی که دچار مشکل شده بیشترین بهره را برای خودمان ببریم و این برمی گردد به اینکه ما برحسب توانایی مان در جایگاه مان قرار نگرفته ایم و سعی می کنیم از موقعیت های اجتماعی به نفع خودمان بهره ببریم.
این مقام مسئول در فدراسیون پزشکی ورزشی گفت: آن حس همدلانه مان در کشور خیلی پایین آمده است و به جای اینکه ما از اتفاقی که رخ داده عمیقا متأثر شویم سعی می کنیم که از آن موقعیت به نفع خودمان استفاده کنیم. ما شاهدیم که در ورزشگاه شیرودی و در مراسم تشییع عده ای سراسیمه به سمت محل برگزاری مراسم می رفتند ولی همه خندان و خوشحال بودند. سئوال اینجاست اگر موقعیت فعلی ناراحت کننده و تلخ است چرا پس همه می خندند؟ موقعیت های اینچنینی به نوعی تبدیل به موقعیت های فان شده و برای دور هم بودن و سلفی گرفتن و فیلم گرفتن از آنها استفاده می شود.
وی اضافه کرد: متأسفانه در این قبیل مراسم به این شکل می بینیم دست همه دوربین است تا به نوعی به تعقیب کنندگان شان در دنیای مجازی اعلام کنند که من هم آنجا بوده ام. ما شاید باید در این بحث یکی از علل را فضای مجازی بدانیم. چون الان فضای مجازی راهی است که آدم ها سعی می کنند از آن طریق خودنمایی کرده و خود واقعی شان را در آن فضا پنهان کنند. افراد سعی می کنند از آن طریق حرف شان را بزنند و خودشان را نشان بدهند.
دکتر سامح ادامه داد: خود این مسأله روی این موضوع تأثیر گذار است و چون انسان ها دیگر دیدارهای چهره به چهره یا اصطلاحا فیس تو فیس ندارند ارتباطات شان دیگر مانند گذشته نیست. در این سالها حضور افراد در چنین مراسمی بیشتر از هر چیز برای این است که اثری از خود در آن مکان غم انگیز یا شاد ثبت و ضبط کنند وگرنه کمتر دیده شده که برای ابراز همدردی به مراسم رفته باشند.