به گزارش گروه اجتماعی«کمال مهر»؛ در هفته ای که گذشت مباحث مختلفی در مورد سیاست های ستاد مبارزه با مواد مخدر، توزیع هروئین توسط دولت، تاسیس اتاق های امن تزریق، اعتیاد دانش آموزان و نظارت بر مراکز درمان مطرح شد که هر کدام نیاز به توضیح مفصل ستاد مبارزه با مواد مخدر داشت.
به همین منظور با پرویز افشار، سخنگو و معاون کاهش عرضه ستاد مبارزه با موادمخدر به گفت‌وگو نشستیم تا او سیاست های ستاد را در این خصوص بازگو کند.
سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در گفت وگویی تفصیلی به بیان دیدگاه های این ستاد پیرامون اتاق مدیریت تزریق، تضاد مقابله با قاچاق متادون و سیاست توزیع اکسی کدون، اعتیاد دانش آموزان و ورزشکاران و اعدام قاچاقچیان پرداخت.
افشار در بخش دیگری از صحبتهایش در مورد مجازات اعدام قاچاقچیان گفت که معتقد است اعدام راهگشا نیست و باید برای مقابله با آنها تمام آنچه از راه توزیع موادمخدر بدست آورده اند، گرفت.
همچنین وی گفت که سیاست های وزارت بهداشت، ستاد مبارزه با مواد مخدر را دچار تضاد کرده چرا که از طرفی وزارت بهداشت امر نظارت بر مراکز درمانی برای جلوگیری از نشت متادون را مطرح می کند و از طرفی هم اکسی کدون، بوپره نورفین و شیاف مورفین را در داروخانه ها توزیع خواهد کرد.
در این متن گفتگوی ما با سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر را می خوانید:
**: این روزها در مورد اتاق های امن تزریق جهت کاهش آسیب ها صحبت های زیادی شده است. لطفا به عنوان سخنگوی ستادمبارزه با موادمخدر در این مورد شفاف سازی کنید و به صراحت بگویید برنامه دولت برای نگهداری از معتادان پر خطر چیست؟
افشار: سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری به ارائه خدمات کاهش آسیب اشاره دارد که این مورد از دو طریق کاهش رفتارهای پرخطر به کم خطر و استفاده ازمواد کم خطر بجای پر خطر میسر می شود.
این بدان معنی است که اگر کسی هروئین ناخالص و سرنگ آلوده مصرف می کند، ما به او سرنگ پاک و هروئین خالص بدهیم. تا هم از ابتلای او به بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت ناشی از سرنگ آلوده جلوگیری کنیم و هم اینکه مرگ و بیماری های ناشی از مصرف مواد ناخالص را کاهش دهیم، در این راستا اقدامات خوبی انجام شده و بخشی از معتادان بوسیله نگهدارنده ها مانند متادون، شربت تریاک یا بوپرنورفین در حال درمان هستند.
ما قصد داریم با احداث مراکز مصرف مدیریت شده مواد، تزریق ایمن، کاهش خطر ابتلا به بیماری ها، و استفاده از مواد خالص را ایجاد کنیم برای آنها. با ایجاد این مراکز می توان امیدوار بود تا حلقه آخر درمان تکمیل شود، تاکنون این موضوع چندین بار مطرح شده بود که هر بار بنا به دلایلی مسکوت می ماند تا اینکه در جلسه اصلی اخیر ستاد مبارزه با مواد مخدر در مورد آن بحث شد و به تصویب رسید که این طرح به صورت پایلوت در ۲ استان کشور اجرا شود، تاکنون در مورد هروئین و توزیع آن تصمیم گیری نشده است. این موضوع نیز بنا بر نیاز در کمیته درمان استانی مورد بحث قرار خواهد گرفت تا نحوه تامین و توزیع مشخص گردد.
** یعنی قرار است هر معتاد تزریقی وارد اتاق مدیریت مصرف شود؟
افشار: خیر نگاه ما به یک تا ۲ درصد معتادان است که وضعیت نامناسبی دارند و بروز هر بیماری در آنها می تواند تبعات جبران ناپذیری داشته باشد. این افراد اگر به ایدز یا هپاتیت مبتلا شود امید خود به درمان اعتیاد را از دست می دهند و می توانند دست به رفتارهای پرخطر بزنند که جامعه را تهدید می کند.
**: آیا دولت نگاهی هم به کوتاه کردن دست قاچاقچیان دارد؟
افشار: خیر فعلا بحث همین نگاه به یک تا دو درصد معتادان پرخطر است و برنامه ای برای کوتاه کردن دست قاچاقچیان به این شکل نداریم.
در این مورد باید گفت که قانون مبارزه با موادمخدر به صراحت مشخص کرده که می توان از مخدرهایی که مصرف پزشکی دارند، برای درمان بهره برد به مانند شربت تریاک که اکنون از آن برای درمان اعتیاد استفاده می شود.
**: وضعیت کشفیات و مقابله با عرضه موادمخدر چگونه است و در کدام استان ها برنامه برخورد بصورت ویژه پیگیری می شود؟
افشار: در سال ۹۴ و ۹۵ بیشترین کشفیات را در استان های مشخصی داشتیم که زمینه واردات عمده مواد در آنها مطرح است. این استانها عبارتند از کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان به عنوان مبداء ورودی و آذربایجان شرقی به عنوان مرزی که مواد از آن خارج و به اروپا می رود.
بیش از ۷۵ درصد کشفیات ما در این استان ها صورت گرفته و تمرکز ما بیشتر در این استان ها و برخورد با محموله های بزرگ است. به همین منظور خراسان رضوی و جنوبی را نیز به این استان ها افزودیم.
**: می گویند که خلافکاران و قاچاقچیان همیشه یک قدم جلوتر از پلیس هستند، آیا این موضوع در زمینه قاچاق موادمخدر نیز صدق می کند؟
افشار: حقیقت این است که هیچ کشوری نمی تواند بگوید در مبارزه با موادمخدر ۱۰۰ درصد موفق بوده است. همین آمریکا با این همه امکانات تنها موفق می شود که ۲۵ درصد مواد وارداتی را کشف کند. حال آنکه کشور تولید کنند مواد مخدر یعنی کلمبیا فاصله زیادی با مرزهای آمریکا دارد.
در ایران نیز هرچه ما پیشرفت می کنیم و منافذ را می بندیم، قاچاقچیان راههای جدیدی اتخاذ می کنند. بعد از اینکه نسبت به انسداد مرزها اقدام شد، آنها به استفاده از منجنیق و پاراگلایدر روی آوردند. البته ما نیز بیکار ننشسته ایم و مدام در این زمینه به دنبال راههای جدید مقابله ای هستیم.
ما چه بخواهیم چه نخواهیم، کوتاهترین راه برای ترانزیت مواد به اروپا هستیم و به همین جهت قاچاقچیان توجه زیادی به ایران دارند.
**: در این میان تغییر مسیر از زمین به دریا صورت گرفت آیا مسیر هوایی نیز برای آنها ایجاد شده؟ میزان کشفیات در فرودگاه ها چه قدر است؟
افشار: ترانزیت از طریق مسیر هوایی بسیار کم است. در گذشته گزارشی از انتقال هوایی مواد محرک به کشورهای جنوب شرق آسیا داشتیم که با آن به شدت مقابله شد. همچنین گزارشی از حمل مواد توسط حجاج برای مصارف شخصی بود که با آموزش به حجاج و گفتن قوانین سفت و سخت آنها این موضوع نیز به کنترل درآمد، اکنون بیشتر ترانزیت از طریق زمینی و دریایی انجام می شود.
**: آیا گزارشی هم آمده که همراه این محموله ها، ادوات نظامی به قصد خرابکاری وارد کشور شده باشد؟
افشار: اکثر باندهای بزرگ موادمخدر گروههای مسلحانه ای هستند که گاهاً با ادوات و ساز و برگ نیمه سنگین به صورت کاروان حرکت می کنند. اما اینکه این تجهیزات برای کارهای خرابکارانه باشد، گزارشی نداشته ایم، ما معتقدیم که بین قاچاق موادمخدر، ادم ربایی و گروههای تروریستی ارتباط نزدیکی برقرار است، مثلا در گزارش ها ارتباط داعش با قاچاق موادمخدر را داریم که آنها برای تهیج سربازان خود از مواد محرک استفاده می کنند.
**: در مورد قاچاقچی بزرگی که اخیرا بازداشت شده توزیع دهید.
افشار: همانطور که می دانید بیشتر دانه درشت های قاچاق موادمخدر در آن سوی مرزها مستقر هستند و خرده پاها در ایران فعالیت می کنند. اما ما توانستیم در ۲ سال گذشته ۲ تن از سرکرده های اصلی قاچاق را به دام بیندازیم. سال گذشته تمساح خلیج با آن گردش مالی عجیب و غریب به دام افتاد و امسال هم شخصی را دستگیر کردیم که میلیاردها تومان پول نقد هنگام دستگیری همراه خود داشت، او املاک بسیاری در سراسر کشور خریداری کرده بود و تاکنون به قاچاق دهها محموله به ایران و سایر کشورها اعتراف کرده است، این شخص آنقدر مهم بود که انتقال او به تهران از طریق مسیر هوایی انجام شد. هم اکنون نیز پرونده در حال رسیدگی است و تلاش می کنیم تا زیرشاخه های باند این قاچاقچی مخوف را شناسایی کنیم.
**: آیا مجاهدین خلق نیز مانند داعش از موادمخدر استفاده می کنند؟
افشار: من مصادیقی در این مورد ندارم و تنها شواهدی از مصرف داعشی ها در دست دارم.
**: این روزها در جامعه صحبت از آلوده شدن جامعه هنری و ورزشی به موادمخدر است، در این مورد توضیح می دهید؟
افشار: ما خیلی اعتقادی نداریم که گروهی مانند ورزشکاران اعتیادشان بالاتر از دیگر گروه ها است. آنها هم جزئی از جامعه هستند و ممکن است افراد طراز یک جامعه تا طراز چندم هم به اعتیاد گرفتار شوند، زمانی می گفتند که اعتیاد مخصوص بیکاران است اما امروز بیشتر معتادان متأهلان و شاغلان هستند. مرز بین اعتیاد و مصونیت یک موی باریک است و ورزشکاران نیز نباید خودشان را اینگونه توجیه کنند که معتاد نمی شوند، متأسفانه این روزها گزارشاتی داشتیم مبنی بر اینکه عده ای ورزشکار برای رسیدن به توفیقات، موادی را استفاده می کنند تا تمرکز را افزایش و وزن را کاهش دهد. این افراد باید بدانند که عدم اعتیادآوری این داروها تنها تبلیغات است.
**: اما همین الان در آرایشگاه های زنانه خیلی راحت این داروها توزیع و مصرف می شوند.
افشار: در گذشته گزارشات زیادی از این اقدام با تبلیغ زیبایی و لاغری داشتیم. مشکل ما دسترسی به این اماکن بود که با هماهنگی با صنف و تعزیرات نظارت ها را افزایش دادیم و آموزش دستندرکاران آرایشگاه ها را در دستور کار قرار دادیم.
متأسفانه از آنجاییکه خانم ها حساس تر هستند، بعد از مصرف آمفتامین، برای ثابت نگه داشتن خلق، به سمت مصرف ترامادول می روند و دچار عوارض خطرناکی می شوند.
در ۳ ماه ابتدایی ۹۵ گزارش ها حکایت از اقدام موفقیت آمیز در این حوزه داشت اما ما نباید آن را رها کنیم و باید به صورت مستمر در این حوزه فعال باشیم.
ما در این زمینه علاقه ای به پلمپ و برخورد سلبی نداریم و معتقدیم با آموزش واصلاح رفتار شاهد بازخورد بهتری خواهیم بود. تجربه نشان داده که برخورد سلبی متخلفان را به زیر زمین می فرستد و اینگونه شرایط پیچیده تر می شود.
**: آیا ماده مخدر جدیدی از ابتدای سال وارد کشور شده است؟
افشار: ابتدا باید بگویم که در دنیا مواد محرک بسیاری وجود دارد. اکنون بیش از ۵۰۰ نوع ماده مخدر و محرک در دنیا وجود دارد اما اینکه ماده جدیدی به صورت تجاری وارد کشور شده باشد، خیر، برخی موارد گزارش هایی از مبادی ورودی و فرودگاه های کشور داشتیم مبنی بر کشف ماده مخدر جدید که البته نه به قصد تجاری سازی بلکه مصرف شخصی وارد کشور شده است، کتامین نیز که خبر از شیوع آن داده بودند، هنوز شایع نشده و البته باید گفت از آنجاییکه معتادان گرایش به استفاده از مخدرهای جدید دارند، سوداگران مرگ با اعمال تغییراتی در شکل و دوز مواد قبلی، دوباره همانها را با نام جدید به بازار عرضه می کنند.
**: در این میان آیا ماده ای وجود دارد که یک بار مصرف آن مرگ آور باشد؟
افشار: بله. اگر فردی معتاد نباشد، با مصرف دوز زیاد مثلا هروئین اوردوز کرده و جان خود را از دست می دهد. ممکن است برخی مواد نیز ناخالصی داشته باشند که موجب مرگ تدریجی می شود.
**: در مورد وضعیت جمع آوری معتادان؛ آیا با طرح جمع آوری کنونی دیگر شاهد معتادان متجاهر نخواهیم بود؟
افشار: مردم انتظار دارند که چهره شهر پاک باشد و از طرفی نیز باید درمان معتادان پیگیری شود. فرد معتاد تا زمانی که خودش نخواهد ترک کند، ترک دادن او کار بسیار دشواری خواهد بود. آنها به مراکز اقامتی فرستاده می شوند اما بازهم ۹۰ درصد آنها به کف خیابان باز می گردند، سیاست های جمع آوری معتادان یک مُسکن است برای جواب به درخواست مردم. آن چیزی که باید اتفاق بیفتد قبل از جمع آوری است. وزارت کار باید معتادان را تحت پوشش بیمه دربیاورد و زمینه بیمه را برای همه افراد فراهم کند.
همه حق دارند از بیمه برای درمان اعتیاد استفاده کنند. اینکه فردی پول درمان نداشته باشد موجب می شود که تبدیل به معتاد متجاهر شود، اگر می خواهیم معتاد متجاهر در کف خیابان نداشته باشیم.باید الزامات قبل و بعد را فراهم کنیم، بیشتر این اقدامات بر عهده وزارت کار و زیرمجموعه های آن است.
کسی که پول درمان ندارد، اندکی بعد معتاد متجاهر می شود، طرح های جمع آوری سالهاست اجرا می شود و برای اکنون نیست. مشکل اعتیاد با این طرح ها حل نمی شود و باید برنامه بلند و میان مدت برای آن داشته باشیم. اگر برنامه ای نداشته باشیم، ۳ تا ۶ ماه دیگر دوباره آنها را کف خیابان خواهیم دید. معتاد کالا نیست که بگوییم جمع شد و تمام، معتاد انسان است و باید به نیازهای آن توجه کرد.
**: تکلیف آن دسته از معتادان که خودشان می گویند نمی خواهند ترک کنند چیست؟
افشار: این افراد را باید به همان مراکز مصرف مدیریت شده مواد ارجاع دهیم تا دچار بیماری و در پی آن رفتارهای پرخطر نشود. درست است که آنها مشمول ماده ۱۶ می شوند، اما توصیه می کنیم که برای تزریق به مکان هایی بروند که در دید عموم نیست.
**: به بحث نظارت بر مراکز درمانی و موضوع توزیع اکسی کدون وارد شویم. سیاست ستاد مبارزه با موادمخدر در مورد این اقدامات وزارت بهداشت چیست؟
افشار: ابتدا باید بگوییم که وزارت بهداشت متولی نظارت بر درمان در سراسر کشور است. اما نظارت بر مراکز درمان اعتیاد بر عهده کمیته نظارت هر استان و کشور است که وزارت بهداشت و بهزیستی از اعضای آن به شمار می روند. وزیر بهداشت نیز خودش رئیس این کمیته است، اکنون ۲ اتفاق افتاده که با یکدیگر تضاد دارند. وزارت بهداشت برای برون سپاری خدمات یک نهادی را انتخاب کرده در حالیکه قانون صراحت دارد که نظارت باید توسط کمیته درمان انجام شود.
هیچ کس مخالف نظارت نیست و ما می گوییم نظارت دائم باید انجام شود اما اینکه چون ما در گذشته نشت متادون داشتیم و برای آن انگشت اتهام را به سوی مراکز درمانی نشانه برویم، درست نیست، بررسی ها نشان می دهد که میزان نشت بسیار بیشتر از سهمیه مراکز درمان است و ما باید مکانیزمی طراحی کنیم که امکان نشت از کارخانه تا مصرف را رصد کند، حرف اساسی ما این است که ابتدا این مکانیزم برای پایش بوجود بیاید بعد انگشت اتهام را نشانه برویم. بر همین اساس در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر مصوبه ای داشتیم برای درج برچسب روی داروهای آرگونیست و مقرر شد که تمامی داروهای فاقد برچسب قاچاق تلقی شوند، این مصوبه در سال ۹۴ بود اما نهایتا بخشی از آن شکل گرفت، به همین علت ۱٫۵ ماه پیش در جلسه ای با حضور وزرای کشور، کار و بهداشت، مصوب شد تا سازمان غذا و دارو تولیدکنندگان داروهای آرگونیست ظرف ۳ ماه برای راه اندازی صفر تا ۱۰۰ این سامانه اقدام کنند، نکته اصلی این است که ما نباید نظارتمان تنها معطوف به مراکز درمان باشد.
نشت متادون یکی از اهداف نظارت است و ارتقای کیفیت خدمات هدف بزرگتر، توزیع اکسی کدون و داروهای دیگر که در مصوبه اخیر سازمان غذا و دارو ذکر شده اند، ما را دچار تعارض کرده چرا که از سویی نشت متادون را هدف قرار داده اند و از طرفی دیگر توزیع این داروها در داروخانه در دستور کار قرار گرفته است، ما یک سال پیش بحث های خود را با سازمان غذا و دارو داشتیم و مخالفت خود را با توزیع این داروها را اعلام کردیم. ظاهرا آنها اعتقاد دارند با توجه به مصوبه کمیسیون ماده ۲۰، وزارت بهداشت در این زمینه تصمیم گیر است اما ما می گوییم این ستاد مبارزه با موادمخدر است که سیاست های مربوط به داروهای آرگونیست را تعیین می کند.
***: خب اکنون تکلیف بیماران چیست و با خطر بروز سونامی ترامادول چه باید کرد؟
افشار: ما مخالف دسترسی بیماران و نیازمندان به دارو نیستیم و آنها می توانند از طریق سیستم و داروخانه های دولتی به تهیه دارو اقدام کنند اما اینکه این دارو به داروخانه های خصوصی راه پیدا کند، ما را با تکرار سونامی ترامادول مواجه می کند. ما نگران وابستگی به اکسی کدون هستیم و وزارت بهداشت باید از نظر کمیته درمان که ریاستش با وزیر بهداشت است، تمکین کند، من از دوستان می پرسم که آیا وقت آن نرسیده که به تجربیات گذشته در موضوع ترامادول استناد کنیم؟
**: تا زمانی که مصوبه شما به دست وزارت بهداشت برسد و آنها آن را اعمال کنند، آیا سازمان غذا و دارو می تواند این داروها را توزیع کند؟ در این صورت چه اتفاقی میفتد؟
افشار: بله می تواند و اگر توزیع کنند، کاری نمی توان کرد.
**: اعلام شده که آمار اعتیاد دانش آموزان محرمانه است، این آمار در سنوات قبل اعلام می شد چرا اکنون محرمانه است؟
افشار: آخرین شیوع شناسی اعتیاد مربوط به سال ۹۰ است. اکنون نیز شیوع شناسی انجام شده و نتایج خام آن مشخص گردیده. در این زمینه اختلافاتی وجود داشت که وزیر کشور دستور داد متخصصان گرد هم بیایند و نتیجه نهایی را اعلام کنند.
تا زمانی که به نتیجه نهایی برسیم آمار قابل استناد همان آمار سال ۹۰ است و اگر این آمار به دست بیاید، آن را منتشر خواهیم کرد، آمار اعتیاد دانش آموزی محرمانه نخواهد بود.
**: می گویند در دنیا نابغه های شیمی به سمت تولید مخدرهای صنعتی می روند آیا در ایران نیز اینگونه است؟
افشار: برای تولید آمفتامین نیازی نیست که افراد نابغه شیمی باشند، مردم عادی نیز می توانند در یک زودپز به شرط داشتن مواد پیش ساز آن را تولید کنند.
به همین جهت سیاست ما مقابله با واردات پیش سازها و محدود کردن آنهاست. بطور مثال سودرافین پیش از این بیش از نیاز دارویی کشور وارد می شد و ما واردات آن را محدود کردیم. به محض این اقدام قیمت شیشه چند برابر شد به علت اینکه مواد اولیه و پیش سازها کم یاب شده بود.
**: اخیرا موضوع حبس های جایگزین و حذف اعدام مطرح شده است. نظر شما در این ارتباط چیست؟
افشار: این سوال را نه به عنوان سخنگوی ستاد بلکه به عنوان یک کارشناس که سالها معاون سازمان زندان ها بودم پاسخ می دهم، معتقدم تا زمانی که شریان های اقتصادی قاچاق را هدف قرار ندهیم، در مبارزه موفق نخواهیم بود. اگر قاچاقچیان بدانند هر چه بدست می آورند از دست خواهند داد، آن زمان است که موفق خواهیم بود، در غیر این صورت آنها با پولی که بدست آورده اند در زندان هم از امکانات رفاهی برخوردار می شوند و بعد از مدتی هم حبسشان بخشیده می شود.
برای جرائم خرد موادمخدر باید جرائم مالی سنگین در نظر گرفته شود چون به عقیده من بهتر از زندان خواهد بود، به جای زندان می توان جرائم مالی سنگین و مجازات اجتماعی در نظر گرفت که بیشترین اثر را دارد. آنهایی که به اعدام محکوم شده اند، اگر خودشان راس هرم نباشند، اعدامشان کارساز نخواهد بود، چرا که سرپرست یک خانواده را اعدام کرده و آن را دچار مشکلات بعدی می کنیم. شاید در این صورت فرزند او در آینده جایش را بگیرد.اما جرائم مالی بسیار سنگین و تبدیل اعدام به حبس های طولانی مدت و نگهداری از آنها در مراکز کار اجباری به شرط عدم تخفیف مجازات می تواند راه حل مناسبی باشد.
ما نباید به دنبال حذف اعدام باشیم. به هیچ وجه نمی توان اعدام را حذف کرد چرا که شرایط کشور ما مشخص است و شخصی که آدم ربایی، پول شویی و مقابله مسلحانه می کند قصد دارد با وحشت و ارعاب کار خود را پیش ببرد و با اینگونه افراد باید مقابله کرد.
انتهای پیام/