پایگاه خبری تحلیلی کمال مهر
اخبارایران و جهان|تحلیل و بررسی؛سیاسی,اجتماعی,فرهنگی
از نماز هفت قل هو اللهى تا دوختن پیراهن مراد
مردم استان اصفهان در اواخر ماه شعبان با نظافت و خانه تکانى، نظافت اماکن عمومى، نظافت شخصى و تهیه مایحتاج ماه رمضان به پیشواز ماه مبارک مىروند و خود را براى میهمانى خالق مهیا مىنمایند.
افطارى دادن یکى از رسوم پسندیدهاى است که از دیرباز در میان مردم این استان مرسوم بوده است و کسانى که توانایى دارند یک یا چند روز از ماه رمضان را افطارى مىدهند. در ایام شهادت مولاى متقیان حضرت على علیهالسلام، مردم اصفهان همانند سایر مردم ایران اسلامى، غرق در ماتم و عزایند. همه جا سیاه پوش مىشود، هیئتهاى عزادارى متشکل مىشوند و دستهها به راه مىافتند. کسب و کار و بازار یکسره تعطیل و عزادارى در این سه روز ادامه دارد. در این شبها که مصادف با لیالى قدر است، مردم تا به سحر به درگاه خدا دعا و نیایش مىکنند و بر قاتلین على علیهالسلاملعن مىفرستند و در تمام مساجد و حسینیههاى استان در سوگ مولاى خود به نوحهسرایى و عزادارى مىپردازند.
در جریان مراسم شبهاى قدر، دعاهایى که مخصوص این لیالى است و همچنین سورههایى از قرآن مجید قرائت مىشود. خواندن نماز قضا، نماز نافله شب و نماز هفت قل هو اللهى نیز از جمله برنامههاى این شبهاست. برخى نیز با هم صحبت مىکنند ولى تا سحر بیدار مىمانند.
قرآن به سر گرفتن یکى دیگر از آئین شبهاى قدر است که در سراسر کشور اجرا مىشود.
از دیگر مراسم مخصوص این ماه که در اصفهان برگزار مىشود مىتوان از مراسم شب نیمه، رسم هومبابائى و دوختن پیراهن مراد نام برد.
* مراسم شب نیمه
در کاشان در شب پانزدهم ماه رمضان، بچهها و نوجوانان به در منازل مىروند و جملاتى را با هم مىخوانند و از صاحب خانه هدیهاى را درخواست مىکنند. هدایا از قبیل پول و شیرینى و سایر خوراکىهاست.
* رسم هومبابائى
این رسم در بسیارى از شهرهاى استان از جمله کاشان برگزار مىشده است. این رسم توسط بچهها و جوانها از شب اول ماه رمضان آغاز و تا شب پانزدهم که آن را شب نیمه مىگویند ادامه دارد. بچهها و جوانها در دستههاى مختلف ۴ تا ۲۰ نفره به هومبابائى مىروند.
این عده بعد از افطار در محل معینى جمع مىشوند و یک نفر را به عنوان صندوق دار براى جمعآورى پول و خوراکىها و یک نفر را به عنوان میداندار براى خواندن ابیاتى انتخاب مىکنند. بقیه جوانها نیز باید همصدا، جواب میدان دار را بدهند. آنها در هر خانهاى که رسیدند، در خانه را مىکوبند و شروع به خواندن مىکنند و بچهها جواب مىدهند. بچهها عبارت «هومبابا، هومبابا» را بعد از هر بیت میدان دار تکرار مىکنند.
وقتى که صاحب خانه چیزى به آنها داد به در خانه دیگرى مىروند. ولى اگر پاسخى دریافت نکردند با چند بیت شعر، صاحب خانه را نفرین مىکنند و به او ناسزا مىگویند.
* دوختن پیراهن مراد
این مراسم اغلب در روز ۲۷ ماه رمضان در اکثر شهرها و روستاهاى استان برگزار مىشده است. زنهایى که مریضى داشته، یا بچهدار نمىشدند یا اینکه بچه آنها در کودکى مىمرده است، پیراهن مراد مىدوختهاند.
زنى از بستگان بیمار پارچهاى را به مسجد مىبرد و بعد از نماز مغرب و عشا آن را مىبریدند و مىدوختند.
سپس از آخوند مسجد مىخواستند که روضه حضرت ابوالفضل علیهالسلام بخواند و بیمار را دعا کند. آنگاه همه رو به قبله آیه «امن یجیب …» را مىخواندند و صاحب نذر مقدارى خرما بین مردم تقسیم مىکرد. بعد آخوند با عدهاى به دیدن بیمار مىرفتند و براى او دعا کرده و پیراهن را به تن او مىپوشاندند و معتقد بودند که خدا او را شفا خواهد داد.
همچنین در کاشان رسم بود که شب ۲۷ ماه رمضان، زنان تازه عروس را براى سفید بختى به مسجد مىبردند. سعى داشتند عروس را در صف اول جماعت جاى دهند. پس از خواندن نماز مغرب و عشا، مقدارى شیرینى یا خرما بین نمازگزاران تقسیم مىکردند. آنگاه عروس را به خانه باز مىگرداندند و معتقد بودند که بین زن و شوهر هرگز جدایى نمىافتد و همیشه در صلح و صفا به سر خواهند برد.
* غذاهاى ویژه ماه رمضان
هر چند که امروزه غذایى ویژه ماه رمضان وجود ندارد و همه آنچه را که در طول سال مصرف مىکنند، در این ماه نیز مصرف مىنمایند. اما در گذشته در بعضى نواحى استان غذاهایى ویژه ماه رمضان وجود داشته است.
در قمصر کاشان، شولى یکى از غذاهاى متداول در ماه رمضان بوده است. در شهر کاشان دیزى تنورى از غذاهاى ماه رمضان محسوب مىشده است. در نشلج کاشان خورش چغندر مخصوص سحر و افطار بوده است.